मजदुर वर्गीय आन्दोलन दुवालेबलय्

कृष्ण प्रजापति

नेपालय् थौं स्वयां ख्वीदँ न्ह्यः २००७ सालय् प्रजातन्त्र वःगु खः। उगु इलय् हे विराटनगर जुट मिलय् मजदुर आन्दोलनया नेता कथं म्हसिउम्ह नेपाली कांग्रेसया पूर्व सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालापिंसं नेपालय् न्हापांखुसी मजदुर आन्दोलनयात न्ह्यज्याकूगु धयातःगु दु। अथे खःसां संगठित रुपं हे मजदुर आन्दोलनया श्रेय धाःसा येँय्या शंकर तुलाधरयात बियातःगु दु। थीथी कथं नेपालय् उकथं मजदुर आन्दोलनत छिटपुट रुपं न्ह्यज्यानाच्वंगु खनेदुसां तबि आः तक नं देशय् मजदुर वर्गीय आन्दोलन धाःसा न्ह्यज्यायेफुगु मदुनि। मजदुर यूनियनत गठन यानाः खालि मालिक नाप छुं भचा कमिशन नयेत व युनियन खडा यानाः नेता जुइत हे जक थन मजदुर संगठन थीथी कथं निर्माण जुयाच्वंगु दु। अथे जुयाः नं छगू राजनीतिक पार्टीं मेगु राजनीतिक पार्टीया मजदुर संगठनतय्त वास्ता मयाइगु जक मखु कि थःगु हे मजदुर संगठन दुने नं ल्वाभः हे ल्ह्वनाः ल्वायेगु व ख्यायेगु प्रबृत्ति झीथाय् विकास जुजुं वयाच्वंगु दु। थ्व वास्तवय् झीगु देशय् न्ह्यज्यायेमाःगु मजदुर आन्दोलनया लागिं शुभ संकेत मखु ।

मजदुर वर्गीय आन्दोलनयात दुवालेबलय् झीगु देशय् दयेकातःगु थीथी कल-कारखाना लिक्क शिशु स्याहार तथा बाल विकास केन्द्रत स्थापना यानातःगु खने मदु। थ्व छगू नं मजदुर आन्दोलनया छगू अभिन्न माग जुइमाःगु खः। मजदुरत सदां नोकर थें ज्या यानाः जक नयेगु अले मालिकतय्सं सदां उगु हे ल्याखं शोषण व अत्याचार यानाच्वनीगु जुल धाःसा थन मजदुर संगठनत दुगुया छुं नं अर्थ मदु। अथे जुयाः हे कल कारखाना लिक्क स्कूल व स्वास्थ्य चौकीया नं बांलाःगु व्यवस्था यानाः उमित इलय्ब्यलय् बांलाःगु उपचारया व्यवस्था व उमि मस्तय्त सयेके सीकेगु नैसर्गिक अधिकारं बञ्चित मयायेगु परिपाटी विकास यायेमाः। शिक्षा जीवनया दकलय् अमूल्य सम्पत्ति खः। व्यक्तिं शिक्षादीक्षा कयाः छु याये जिउ, छु याये मजिउ धइगु ज्ञान प्राप्त यायेफत धाःसा वयागु चरित्र व आचरण सुधार जुयाः कन्हय् वनाः झीगु भविश्यया लागिं सुनिश्चित समाज तयार याये फइ। थ्व नं छगू नेपाली मजदुर आन्दोलनया मेगु पक्ष जुइमाः ।

भौतिक सम्पत्ति स्वयां नं शिक्षा प्राप्त याकेगु खँय् राज्यपक्षं बः बीमाःगु खः। थौं प्राप्त जूगु भौतिक सम्पत्ति कन्हय् नष्ट जूवनेफु। तर व्यक्तियाके शिक्षादीक्षा व तालिम दत धाःसा वं कन्हय् न्ह्यागु यानाः नं नयेफु। सक्षम जनशक्तिया अभावं हे झीगु देश गुलि याकनं न्ह्यज्यायेमाःगु खः, उलि याकनं न्ह्यज्यायेफुगु स्थिति मदु। थौं राज्य शिक्षाया दायित्वपाखें अलग्ग जुयाच्वंगु अवस्था दु। वास्तवय् शिक्षा व स्वास्थ्य धइगु राज्यपाखें हे प्रदान यायेमाःगु चीजत खः। व्यक्तियात सवल सक्षम व उतरदायित्व यायेमाःगु राज्यया दायित्व खः। शिक्षां व्यक्तियात अथे तयार याइ। तर देशय् दुपिं कलकारखानाया मजदुर व सर्वसाधारण जनतां धाःसा अथे शिक्षा प्राप्त यायेगु वातावरण व्यलने फयाच्वंगु मदु। देशय् थौं शिक्षा मन्त्रालयपाखें चले यानाच्वंगु सार्वजनिक स्कूल व निजी क्षेत्रं चले यानातःगु बोर्डिङ स्कूलया कारणं शिक्षा नं निथी कथं न्ह्यानाच्वंगु दु। वास्तवय् छगू हे देशय् अथे असमान शिक्षा मजुइमाःगु खः ।

गरिब व विपन्न वर्गया सेवा यायेगु सरकारी नीति दुसां तबि अथे थीथी कथंया पूर्वाधार तयार यायेगु ज्या धाःसा आः तकं जुइ फयाच्वंगु मदुनि। उकिं नं झीगु देशय् आः याकनं हे मजदुर वर्गीय आन्दोलनयात च्वह्याकेमाःगु स्थिति वयाच्वंगु दु। थौं नेपालय् उत्पादन जूगु सक्षम जनशक्ति नं सितिकं हे विदेशीं प्रयोग यानाच्वंगु स्थिति दु। थन गुलि उत्पादन जुइ व राष्ट्र उन्नत जुइ धइगु मनसायं सरकारं लगानी यानाः शिक्षा बीगु खः, लिपा वनाः बेरोजगार अप्वयेकेगु जक ज्या जुयाच्वंगुलिं यानाः आः आपालं नेपाली जनशक्ति विदेशय् दंक व उमित स्वयां स्वब्वय् छब्व नापं तलब बी म्वायेक नं ज्याय् छ्यलातःगु दु। थ्व ल्याखं छगू कथं थन दंपिं जनशक्ति उत्पादन यानाः विदेशय् अःपुक पलायन जुइगु परिपाटीया विकास जुजुं वनाच्वंगु दु। थ्व ल्याखं स्वयेबलय् झीगु देश थौं गथे आशाकुति जुयाः विदेशं छुं दां ज्वना वइ व उगु हे दामं थनया परिवारया जीवन न्ह्याके धकाः च्वनेमाःगु खः, कन्हय् नं अथे हे परमुखापेक्षी जुयाः हे म्वायेमालीगु स्थिति कायम जुया हे च्वनीगु सम्भावनात अप्वया वयाच्वंगु दु। थ्व झीगु बांलाःगु भविष्यया संकेत धाःसा मखु। म्हिगः नं भारतय् नोकर च्वनीपिं बहादुर व लाहुरे उत्पादन यायेगु थाय् कथं नेपाःयात काइगु चलन दुगु खः। आः बृटिस साम्राज्यया अन्त्य नापं थन लाहुर वनेगु चलनया नं अन्त्य हे जुल धाःसां जिउगु खः। तर मेकथं स्वयेगु इलय् आः नं झीगु देश पूर्ण रुपं सक्षम योग्य व स्वतन्त्र जुइफुगु स्थिति धाःसा मदुनि ।

नागरिक स्वतन्त्रताय् मजदुरतय्गु स्थान किटान याये मफुगुलिं यानाः नं थन अप्वः धइथें मजदुरत थःगु हिचःतिया मू इलय् कायेगु व ज्याया ग्यारेन्टी मदयेका च्वनेमाःगु स्थिति दु। श्रम ऐन बारे मजदुरतय्त छुं हे ध्यान मदइगु व श्रम ऐन कडाई कथं लागू मजुइगु स्थितिइ थेंज्याःगु कानुनी व व्यवहारिक ज्ञानया अभावं नं थन मजदुर व किसान थेंज्याःपिं श्रमिक वर्ग लिउने हे लानाच्वंगु खः। उमिगु अधिकार, स्वतन्त्रता व हक हीत बारे न्ववाना बीपिं मदइगु व दुपिं छुं सः सिउपिं धाःपिं नं इलय् उमिगु हक व हीतया लागिं ज्या यायेत तयार मजुइगु वा जुयाच्वंपिंत नं सुरक्षा निकाय व सरकारं निगरानीइ तयाः ज्या हे याके मबीगु थेंज्याःगु थीथी कारणं नं थौं देशय् परिवर्तन जुल धाःसां तबि नं परिवर्तनया आभास मलुयाच्वंगु खः। थज्याःगु अवस्थाय् नेपाली मजदुर आन्दोलनयात राज्यस्तरं हे न्ह्यज्याकेगु मस्वत धाःसा कन्हय् न्ह्यागु हे ज्या यानाः क्यंसां तबि झीगु देशय् क्वय्या वर्ग थहां वयेत अझ तसकं थाकुइगु खने दयाच्वंगु दु। उच्च वर्गया लागिं जीवन न्ह्याकेगु उलि थाकु मजू, तर गरिब व नयेत हे थाकुया ज्याय् लगे जुइत बाध्यपिं जनतायात न्हिं खानाः न्हिं नयेत थाकुइगु स्थिति वःगु दु। उकिं नं उचित ज्याला व बेरोजगार भत्ताया मागयात सवल ढंगं न्ह्याका वने फत धाःसा छुं बांलाइ ।

More Stories Like this