राष्ट्र कमजोर जुइगुया पीडा

डि.आर.खड्गी

थ्व संसारय् आःतक नं मत्स्य न्याय जुयाच्वंगु हे दनि। शक्तिशाली राष्ट्रं न्ह्याथें ज्याःगु बलमिच्याइँ याःसां नं गरीब व कमजोर राष्ट्रं बाध्य जुयाः तुलुतुलु जक स्वयाच्वने माःगु अवस्था दु। थथे जुयाच्वंगुलिं ला जर्मनीया नांजाःम्ह च्वमि नित्सें धया वन- कमजोर जुयाः म्वायेगु बेकार खः। यदि थ्व संसारय् म्वायेगु खःसा शक्तिशाली जुयाच्वने हे माः धकाः बारम्बार धया वन। विश्वया यक्व राज्यया शासकतय्सं कमजोर जनतायात अति शोषण व दमन यायेत स्वयाच्वनीसा। कि मखुसा विदेशी शक्तिशाली राष्ट्रं अन कतांमरि सरकारयात फ्यतुकाः जनतायात अति शोषण व दमन याकाः राष्ट्रिय सम्पत्ति लुटे यानाच्वनेगु स्वयाच्वनी। न्हापा ब्रिटिस साम्राज्य एशिया व अरब लागाया आपालं देशय् थःगु साम्राज्य ब्वलंकाः जनतायात शोषण यानाः अनया राष्ट्रिय सम्पत्ति लुटे यानाः शक्तिशाली जुयाच्वंगु देश खः। थ्व क्रम तःदँ तक हे न्ह्याना वनाच्वंगु खः। करिब करिब नीगूगु शताब्दीया अन्त इलय् तक एशिया व अरबया यक्व देशय् उपनिवेश चले यानाच्वनेत सफल जुल। सन् १९६० या दशकय् अरब देशया कतांमरि शासक हटे यायेगु लागिं सोभियत संघया ग्वाहालि कयाः सैनिकतय्सं थःगु ल्हातय् सत्ता कायेत सफल जूगु राष्ट्रत दु। व राष्ट्रत खः इजिप्टया सैनिक प्रमुख अब्दुल नासिर व लिबियाया सैनिक कर्नेल गद्दाफी। शुरु शुरुइ ला सैनिक शासकं देशया जनतायात लय्तायेकाः हिरो जुइत सफल नं जूगु खः। लिपा हानं सन् १९८० या दशक लिपा अमेरिकाया सि.आई.ए.या गतिविधि अप्वयाः हानं सैनिक शासकं थःगु पक्षय् हयत सफल नंजुल। लिबियाया कद्दाफीयात धाःसा अमेरिकां थःगु पक्षय् हयेत सफल मजूगु जक मखु अमेरिकाया कट्टर विरोधी जुयाः न्ह्याः वयाच्वन। अमेरिकाया कट्टर विरोध जुया वयाच्वंगुलिं अमेरिका गद्दाफी खनाः हीमी चायाच्वंगु खः। अमेरिकां गद्दाफीयात हटे यायेगु लागि ४० दँ न्ह्यवंनिसें हे तयारी याना वयाच्वंगु खः। गद्दाफीया देशभक्त अडानं यानाः वयात लिबियाया जनतां साथ बियाच्वंगुलिं अमेरिकाया डलरं नं छुं हे याये मफयाच्वन ।

ट्यूनिसियाय् शुरु जूगु जस्मिन क्रान्तिया प्रभाव उत्तर अफ्रिका व पश्चिमी एशियाया तानाशाही शासकया विरुद्ध नं जनलहर हयेत सफल जुल। जस्मिन क्रान्ति अमेरिकाया लागिं तःधंगु अवसर जुयाच्वंगु दु। थ्वहे क्रान्तियात उपयोग यानाः अमेरिकां गद्दाफी विरुद्ध मेगु आन्दोलन यानाच्वंगु दु। अमेरिकाया डलरं गद्दाफीया शक्तियात माइनस याये मफुगुलिं अमेरिकां न्हूगु नीति हयाः फ्रान्स व बेलायतया नं साथ कयाः गद्दाफीया विरुद्ध सैनिक शक्ति छ्यलाच्वंगु दु। जब गद्दाफीयात सत्तां च्यूत यानाः अमेरिका भक्त नेतातय्त लिबियाया सत्ताय् बिराजमान याकेत सफल जुइ अमेरिकायात हाई सञ्चो जुइ। लिबिया थःगु पकडय् वयेसातकि फुक्क अफ्रिकी राष्ट्रया प्राकृतिक सम्पत्ति थःगु अधिनय् कायेत नं सफल जुइ। थ्वहे कारणं यानाः न्हापा २००३ सालय् इराकयात ध्वस्त याः थें आः लिबियायात नं ध्वस्त यायेगुली लगे जुयाच्वंगु खः। अमेरिकां थःगु दादागिरी क्यनां तुं च्वंगु दु। तर विश्वया शक्तिशाली राष्ट्रं कमजोर राष्ट्रयात जबर्जस्ती यानाच्वंसां नं मेपिं धाःसा बाध्य जुयाः स्वयाच्वनेगु बाहेक मेगु छुं याये फयाच्वंगु मदु। लिबियाया मामिलां थ्वहे सन्देश बियाच्वंगु दु। थ्वया अर्थ आः नं थ्व धर्तीइ जंगलीराज हे न्ह्यानाच्वंगु दनि धइगु खँ स्पष्ट जुयाच्वंगु दु ।

वास्तवय् अफ्रिकी राष्ट्र व पश्चिमी एशियाय् जुयाच्वंगु थ्व जनआन्दोलन न इस्लामीकरणया लागिं खः पश्चिमीकरणया नक्कल यायेया लागि खः। थ्व जनआन्दोलनया लक्ष्य व चाहना खालि तानाशाही शासकयात बिस्थापित यायेगु लागिं जक खः। तानाशाही शासक अन्त जुइसातकि अवश्य नं भिंपिं, सक्षम व देशभक्त नेतात सत्ताय् वयाः देश व जनताया लागि ज्या यानाः क्यनेफु। यूरोप व अमेरिकाय् स्वच्छ प्रजातन्त्रया विकास जूगुलिं नेतातय्सं थःगु 'भिजन' ज्वनाः देश विकास यासें जनताया रोजगारीया समस्या समाधान यानाः जनतायात सन्तोष बीगु यानाच्वनी। थ्व देशय् चरम विकासया अवस्थाय थ्यनाच्वंगुलिं जनता नं विकासया लँय् वनाच्वंगु दु। जनता नं विकासया लँपुइ वनाच्वंगुलिं थ्व देशय् न राज्य विरुद्ध विद्रोही नेतात न्ह्यःने वये फत, न आतंकवादीत जन्म जुल। अविकसित देशय् थें चुनावया इलय् पार्टीं बुथ क्याप्चर नं मयाः, गुण्डात प्रयोग यानाः चुनाव थःगु पक्षय हयेगु कुतः नं मयाः। तर अजूचायापुगु खँ ला छु धायेबलय् यूरोप व अमेरिकां सर्वश्रेष्ठ प्रजातन्त्र देश धकाः क्यनेत सफल जक जूगु मखु जनतायात सन्तोष बीत नं सफल जुयाच्वंगु दु। विश्वया सर्वश्रेष्ठ प्रजातन्त्रवादी देश युरोप व अमेरिकां एशिया, अफ्रिकाया आपालं तानाशाही शासक व निरंकुश राजतन्त्रयात समर्थन व ग्वाहालि यानाः जनतायात शोषण व दमन याकाच्वंगु खनाः झी जक मखु विश्वया जनता हे अजूचायाच्वंगु दु। दसुया लागि लिबिया बाहेक ट्यूनिसिया, इजिप्ट, साउदी अरब, बहराइन, यमन इत्यादी देश न्ह्यःने दु ।

झीगु देशय् नं सर्वश्रेष्ठ प्रजातन्त्रवादी धाःगु भारतं नेपाःया प्राकृतिक श्रोत ल्हातय् कायेगु लागि फुक्क पार्टीया खराब नेतातय्त प्याखं हुइकाच्वंगु दु। अझ थुलि जक मखु, देशय् हत्या, हिंसा, आतंक मचे याकेगु लागिं अप्रत्यक्ष रुपं ल्हाः तयाच्वंगु खनेदु। थुलि याकाः नं मगानाः आः भारतया रणनीति जुयाच्वंगु दु भारतया मनूतय्त नेपालय् छ्वयाः कि देश हे टुक्रा याकेगु, कि राज्यया प्रमुख पदय् मधेसीतय्त विराजमान याकाः लिउनें थः सक्रिय जुइगु ।

drkhadgi@gmail.com

More Stories Like this