राजनैतिक नाटक गुलि स्वयेगु?

डि.आर.खड्गी

राजनैतिक पार्टी दिशाहीनताया लँय् वनाच्वन धाःसा देशय् नामसारी प्रजातन्त्र जक जुयाच्वंगु दु। अले देश अराजक, अशान्ति व अव्यवस्थाया अवस्थाय् थ्यनाच्वंगु दु। अराजक व अव्यवस्थाय् देश थ्यंगु हे कारणं देशय् हत्या, हिंसा, लुटपाट, अपहरण अप्वयाः देय्या स्थिति अत्यन्त भयावह जुयाच्वंगु खः। देशय् भयावह स्थिति जुइगुया मुख्य कारण ढोंगी, दलाल व अपराधी प्रवृत्तिया गुन्डातय्सं पार्टी कब्जा यानाच्वंगुलिं खः धकाः जनतां अनुमान याःसां छुं पाइ मखु। धर्म, शास्त्र व राजनीतिं गुगु देशय् पशु स्वभावया मनूतय्त आदर यानाच्वनी, नक्कली ढोंगीतय्त विज्ञ धकाः सभाय् दुथ्याकातइ, चरित्रहीन व नैतिकहीन मनूतय्त राज्यया अधिकार बिया तइ उगु राज्य विदेशी शक्तिं आक्रमण याये म्वायेक अथें हे ध्वस्त जुयावनी धकाः धयातःगु दु।झीगु देशय् नं थौंकन्हय् अथे हे नक्कली, चरित्रहीन व नैतिकहीनतय्गु ल्हातय् सत्ता लानाच्वंगुलिं राज्य स्यना वनाच्वंगु खः। अझ झीगु देश ढोंगी, अपराधी संस्कार दुपिं गुन्डा व हाकुबन्जाःतय्गु जक ल्हातय् लानाच्वंगु मखु विदेशी शक्तिया ल्हातय् नं राज्य संचालनया रिमोट लानाच्वंगु दु। देय्या गति मखुगु थासय् लानाच्वंगु दु। देशया गति मखुगु थासय् लानाच्वंगुया मुख्य कारणत मध्ये थ्व नं छगू खः। राजनीतियात व्यापारया दिशां हिला यंकाच्वंगुलिं नं थुज्वःगु समस्या ब्वलनाच्वंगु खः। राजनीतियात व्यापारया दिशाय् यंकेगु धइगु हे ध्यबाया लागि न्ह्यागुं कुकर्म यायेत तयार जुइगु खः। स्वार्थया निंतिं थःगु देश व जनतायात झंगः लाइपिं गुन्डा व हाकुबन्जाः संस्कार दुपिं नेतातय्गु निंतिं ला थ्व स्वाभाविक हे नं खः। राजनीतिया नामं व्यापार जुयाच्वंगुलिं नेतात जक भ्रष्ट जुयाच्वंगु मखु राज्यया फुक्क अंग हे भ्रष्ट जुयाच्वंगु दु ।

अप्वः मनूत स्वार्थी व सुविधाभोगी जुयाच्वंगुलिं हे ध्यबाया लागिं न्ह्यागु थासय् वनेत नं तयार जुयाच्वंगु दु। ध्यबा कमे यायेगु नं निगू तरिका दु। छगू सही ढंगं थःगु दिमाग उपयोग यानाः, इमान्दारीं ध्यबा कमे यायेगु खःसा मेगु गलत ढंगं ध्यबा कमे यायेगु सर्टकट तरिका खः। विशेष यानाः थःगु थाय् त्वःताः वइपिं व्यापारीतय्सं गलत ढंगं वनाः चां-चां ध्यबा कमे यायेत स्वयाच्वंगु दु। झीगु देय्या अर्थतन्त्र भारतीय मूलया व्यापारीतय् ल्हातय् लानाच्वंगु कारणं नं थथे जुयाच्वंगु खः। जब विदेशी मूलं थःगु देय् त्वःताः मेगु थासय् वनाः व्यापार याइ स्वाभाविक रुपं स्थानीय व्यापारी विस्थापित जुइत बाध्य जुइ। छाय्धाःसा सोझापिं स्थानीय व्यापारीं विदेशीमूलया चतुर व्यापारीनाप धेंधेंबल्लाः याये फइ मखु। स्वनिगःया स्थानीय व्यापारीत धमाधम पलायन जुयाच्वंगुया कारण नं थ्वहे खः। धुर्त व चतुर विदेशी मूलया व्यापारीतय्सं ततःधंगु व्यापार कब्जा यायां वनाच्वंगु दुसा मध्यम वर्गया व्यापारधाःसा गैर नेवाःतय्सं कब्जा यायां हयाच्वंगु दु। थुकथं स्वनिगलय् गैर नेवाःतय्सं राजनीति व व्यापार कब्जा याना वनाच्वंगुलिं नेवाःतय्गु ल्हातय् न व्यापार दु न त राजनीति हे दु। यदि थथे हे पिनें वयाच्वंपिं गैर नेवाःतय्सं राजनीति व व्यापार कब्जा यायां वनेगु खःसा नेवाःत थःगु छेँ मियाः पिहां वनेगु बाहेक मेगु लँ दइ मखु ।

पिनें वइपिं अल्पमत जातिं स्थानीय बहुसंख्यक जातियात शासन यानाच्वंगु इतिहासं नं क्यनाच्वंगु दु। विशेष यानाः ल्याटिन अमेरिका व एशियाया आपालं देशय् थथे शासन यानाच्वंगु दु। झीगु देशय् नं अल्पमतया चतुर खस ब्रम्हू जातिं बहुसंख्यक जनजातियात शासन व शोषण यानाच्वंगु दु। गुगु इलय् तक सही दृष्टिकोण मदुपिं व योजनाविहीन मनूतय् ल्हातय् सत्ता लानाच्वनी देशया अवस्था गोलमाल जुया हे च्वनी। थौंकन्हय् दक्षिण एशियाया राजनीति हे व्यापार जुयाः राजनीति नं परिवारया पेवा थें जुयाच्वंगु दु। दक्षिण एशियाया जनताया मानसिकता नं थथे जुया वनाच्वंगु खनेदु। सु सम्पन्न, खानदानी जुइ वयात विश्वास याना वनेगु संस्कार जुयाच्वंगु दु। थज्याःगु मानसिकतां विचार पक्षयात ध्याकुनय् लाका यंकाच्वंगु दु। विचार व चेतनाय् कमजोर जुया वन कि देश व जनताया अवस्था नं ठीक जुइ मखु ।

नेपाःया राजनीति झन-झन संकटय् लानाच्वन। छाय्धाःसा राजनीति याइपिं नेतात पण्डित व पुरोहित ज्या यानाच्वंगु वंशयापिं खः। पण्डित व पुरेहिततय्गु सोच व्यक्तिगत मानसिकतां ग्रष्ट जुयाच्वनीगु नं स्वाभाविक हे खः। थ्व वंश अति लोभी, लालची जुइगु कारणं न्हापांनिसें समाजयात अन्धकारय् लाकाः थःगु स्वार्थ पूरा यानाच्वंगु दइ। थ्व वंशं (जातिं) आः नं फुक्क जातियात पूजापाठ व कर्मकाण्डय् तक्यंकाः जनतायात भ्रमय् तयाः ज्या यानाच्वंगु दु। वहे पुरोहिततय्सं राजनीतिया नामं कम्युनिष्ट, कांग्रेस जुयाः नेतृत्व कयाच्वंगु दु। थ्व जातिया ज्या न्हापांनिसें पुरोहित यायेगु जूगुलिं उगु पेशाय् थें हे किताब कण्ठ यायेगु बानी छ्यलाः कम्युनिष्ट व कांग्रेसया सिद्धान्त कण्ठ यानाः नेता जुयाच्वंगु खः। व्यावहारिकता भचा हे मदुपिं राजनैतिक पण्डित जक जुयाच्वंगुलिं थ्व जातिं जनतायात भ्रमय् तयाः आतंकित यायेत अनेक राजनैतिक खेल म्हिताच्वंगु दु। खेलया छगू तसकं हे छसिगु दसु काये। वंगु छुं वाः न्ह्यः जनतायात झंगः लायेत छगू न्हूगु नाटक म्हितल। व खः नोट काण्ड। राष्ट्र बैंकं जुजुया छ्यं दुगु नोट छ्यलेगु बन्द जुइ धाःबलय् जनता थारा न्हूगु जक मखु आतंकित तकं जूगु खः। जनता जुजुया छ्यं दुगु नोट ज्वनाः बैंक व वित्तीय संस्थाय् ब्वाँय्-ब्वाँय् जूगु नं खः तर बैंक व वित्तीय संस्थातय्सं नं छन्हु न्ह्यः जक जिमित सुचं वःगुलिं नोट काये मफइगु जुल धकाः जनतायात झन हे आतंकित याना बिल ।

जनता जुजुया छ्यं दुगु नोट हाकु बन्जाःतय्त १० निसें २५ प्रतिशत तक क्वकयाः बीत बाध्य जुल। हाकनं मेगु दिनय् राष्ट्र बैंकं जुजुया छयं दुगु नोट चले जुइगु जुल धकाः सुचं बिल। यदि थज्याःगु हे नाटक मेमेगु देशय् नं म्हितूगु जूसा फुक्क जनता छप्पँ जुयाः फुक्क नेतातय्त ठीक यायेधुंकल जुइ। तर झीगु देशय् धाःसा जनतायात डर, त्रास व आतंकित यायेगु निंतिं अनेक नाटक म्हिताच्वंसां नं जनता सुम्क च्वनाच्वंगु खनाः हलिंया मेपिं जनता अजूचायाच्वंगु दु ।

drkhadgi@gmail.com

More Stories Like this