न्हापांगु मजदूर संगठन स्वनादीम्ह शंकर तुलाधर

मधु श्रेष्ठ

२००७ सालय् प्रजातन्त्र वयेधुंकाः देशय् छगू न्हूगु हे लकस थें जुया वल। मनूतय्के छगू स्वतन्त्रताया भाव दनावल। देशय् थीथी संघ, संगठन व विद्यालय, कलेज नं यक्व चायेकेगु ज्या जुल। व इलय् आखः ब्वनेखंपिं मनूत ला म्हो हे तिनि। आय आर्जनया ज्या धइगु अप्वः यानाः मजदूरी हे खः। मजदूरतय्त नं थःगु हक, हित बीमाः धइगु उच्च बिचाः यासें मजदूर संगठन दयेकेत नेपालय् दकलय् न्हापां पलाः न्ह्याकादीम्ह छम्ह साहसी व्यक्तित्व खः भाजु शंकर तुलाधर ।

थनिं चय्दँ न्ह्यः बौ रत्नमान सिंह व मां अष्टमाया तुलाधरया कोखं येँया ज्याबहालय् वय्कःया जन्म जूगु खः। थौंकन्हय् धाःसा थः जहान तीर्थमाया तुलाधरनाप लगं गणबहालय् च्वनादी। वय्कःया स्वम्ह कायपिं व स्वम्ह हे म्ह्याय्पिं दु।
न्हापा राणातय्सं यानाच्वंगु अत्याचार व प्यम्ह सहिदयात स्याःगु घटनां यानाः राणातय् विरुद्ध सः तयेत २००४ सालय् वय्कलं नं प्रजापरिषद्या सदस्यता कयादीगु खः। थ्वहे झ्वलय् मचाबलय्या घटना लुमंकाः वय्कलं धयादी - 'उबलय् सहिद शुक्रराज शास्त्रीयात स्यायेत यंकूबलय् सिपाहींतय्सं बिसिउँ वनेगु जूसा छ्वया बी धाःगु जुयाच्वन तर जिं बांमलाःगु ज्या यानागु खःसा धकाः बिसिउँ वनेगु, जि ला देय्या स्वतन्त्रताया लागिं ज्यान बीत तयार जुयाच्वनाम्ह खः' धकाः लिसः बियादिल। उबलय् शुक्रराज शास्त्रीनाप छम्ह थः लाःम्ह नं दुगु जुयाच्वन। वहे थः लाःम्हेस्यां वय्कःया बाःयात थ्व खँ कंगु जुयाच्वन।
२०११ सालपाखे वय्कलं कम्युनिष्ट पार्टीया सदस्यता कयादिल। 'उबलय् पार्टीइ दुहां वने तसकं थाकु। झिला तक ला परीक्षण हे काइगु, बांलाक विश्वास दत कि जक दुहां वने दइगु।' वय्कलं कनादी। थौंकन्हय् धाःसा न्ह्याम्हेसितं पार्टी दुकाइगु जुयाः पार्टी हे बदनाम जुयाच्वंगु वय्कःया बिचाः दु ।

देशय् प्रजातन्त्र वयेधुंकाः मजदूरय् हक, हितया लागिं बिचाः यासें संगठन दयेकेत पलाः न्ह्याकादिल। थ्व झ्वलय् वय्कलं धयादी, 'संगठन दयेकेगु निंतिं मनमोहन अधिकारीयाथाय् वनाः खँ तया, मजदूरप्रति छु दृष्टिकोण दु धकाः न्यनाबलय् नेपालय् किसान ला दु तर मजदूर ला द हे मदु धकाः लिसः बियादिल।' थ्व लिसलं दिक्क चायाः लिपा पुष्पलाल व मेमेपिं नेतातय्थाय् वनागु खँ वय्कलं कनादी ।

आखिरय् यक्व कुतः यानाः २००९ सालपाखे वय्कलं 'संयुक्त मजदूर संगठन' दयेका हे दिल। येँ, यल, ख्वप व किपुली छक्वलं संगठन दयेकादिल। थ्व संगठनया केन्द्र धाःसा स्वनिगलय् हे खः। थ्व संगठनय् सिँकःमि, बज्रकःमि, नकःमि ज्या याइपिं मजदूरत यक्व दु। २०३० साल तक वय्कलं थुकिया नायः जुयाः ज्या यानादिल। लिपा थःगु हे निजी फर्निचर कारखाना खाले यानाः उकी नं मजदूरतय्त ज्या बियादिल। थौंकन्हय् धाःसा मजदूरतय्गु हे अभावं यानाः वय्कःया उगु कारखाना बन्द जुयाच्वंगु दु ।

न्हापाया तुलनाय् थौंकन्हय्या मजदूरतय्गु अवस्था झीगु देशय् उलि बांलाः खने मदु। आपाः मनूत ला विदेशय् वनाः हे ज्या यानाच्वंगु दु। वय्कलं धयादी, 'न्हापा स्वयां यक्व जनसंख्या दयेधुंकल। मनूतय् ज्या मदु। सरकारं मजदूरतय्त ज्या बी मफु। उकिं छेँ, बुँ मियाः नं मनूत देशं पिहां वनेगु याना हयेधुंकल। न्हापा ला थन हे च्वनाः ज्या याये दु। विदेशय् वनाः जक नं मनूतय्सं सुख मसिउ। म्हो हे जक मजदूरतय्सं बांलाःगु ज्या लुइकी तर अप्वः नेपाःमितय्सं ला दुःख हे सियाच्वंगु दु। उलि जक मखु गुलिं मिसापिं मजदूरतय्सं ला ज्या मदयाः विदेशय् वेश्यावृत्ति तक नं यानाः नयाच्वंगु खँ वय्कलं कनादिल ।

देशय् यक्व उद्योगधन्दा, कलकारखाना मदये धुंकल। बढे जुइगु पलेसा दुगु नापं बन्द जुयाच्वंगु खनेदु। थ्व सन्दर्भय् वय्कलं धयादी- 'देशय् यक्व उद्योगधन्दा खोले यायेमाःगु अवस्था दु मखुसा मजदूर जक मखु देशया तक नं भविष्य बांमलाइगु खनेदु।' यदि थन हे मजदूरतय्त ज्या दत धाःसा झीगु जनशक्ति पिने लाइ मखु अले बेरोजगारी समस्या नं दइ मखु धइगु वय्कःया विचाः खः ।

न्हापांनिसें हे प्रगतिशील विचाः दुम्ह भाजु तुलाधर धर्म व संस्कृतिया नामय् अप्वः ध्यबा खर्च यानाः व्यवहार याये मजिउ धइगु उच्च विचाः दुम्ह व्यक्तित्व खः। वय्कलं धयादी, 'झीसं सीबलय्, मचा बुइबलय्, इहिपा यायेबलय् व मेमेगु संस्कारय् यक्व ध्यबा खर्च यानाः व्यवहार याये मजिउ। झी नेपाःमि दु धकाः यक्व खर्च यात कि मेपिंत तक नं लिच्वः लाइ। उकिं छुं बी मास्ते वःसा सुनानं मसीक बिल धाःसा समाजय् लिच्वः लाइमखु ।'

मजदूर आन्दोलनं सामाजिक राजनीतिक ख्यलय् सक्रिय जुयादीम्ह वय्कः नेवाः भाय् व जातिया थकायेमाः धइगु अभियानय् नं सक्रिय जुयादीगु खः ।

More Stories Like this