पर्यटन वर्ष व बुद्धया शिक्षा

सुनिता मानन्धर

वंगु जनवरी १ कुन्हु पर्यटन वर्ष २०११ घोषणा यात। थुकियात सार्थक यायेत थाय्थासय् महोत्सव, मेला नं न्ह्याकाच्वंगु दु। संचार माध्यमतय्सं पर्यटन वर्षया हे सः थ्वयेकाच्वंगु दु। थुकियात सफल यायेमाः धकाः अतिकं कुतः यानाच्वंपिं नं दु। आः गथे यानाः जिउ थुकियात सार्थक यानाः सकारात्मक लिच्वः पिकायेगु सकलें देशबासीया कर्तव्य खः ।

पर्यटक वइगु मुख्य थाय् हवाइ मार्ग हे खः । झीसं खं झीगु देय्या विमानस्थलया दुर्दशा । पर्यटक विमानस्थलं पिहां वये लाइ मखुनि मनूतसें भुंवने धुंकी । न्यासः तका पूसा गाःथाय् गाडीं निद्वः तका कयाः ठगे याइ। छु थुकिं पर्यटकया न्ह्यःने झीगु न्हाय् च्वनी ला ? उलि जक मखु अन पर्यटकयात फयांफक्व थःगु गाडीइ तया यंकेत होडबाजी हे जुइ । उकिं पर्यटक वर्ष माने यानाः थुकियात सफल यायेगु खःसा दकलय् न्हापां सकसिनं पंचशीलया प्यंगूगु शील थुइका कायेमाः । थुकियात मनन याये फःसा सुना नं, सुयातं, गबलें मखुगु खँ ल्हाइ मखु अले विदेशं वःपिं पर्यटकत नं ठगे जुइगुपाखें बचे जुइ ।

झीसं सिउ न्यने, पर्यटकया सामान एअरपोर्टय् हे तन धाइ । अथे हे गनं नं चाःहिउ वंसा इमिगु मू वंगु वस्तु खुया काइ । थुकिं यानाः नं पर्यटकया मिखाय् नेपाःया छवि स्यनाच्वंगु दु । उकिं थौं सकसिनं पंचशीलया निगूगु शील 'अदिन्नादाना वेरमणि सिक्खा पदं समादियामि' धकाः दृढ निश्चय यायेमाः । जब पर्यटकया सरसामान सुरक्षित जुइ अले जक उपिं निर्धक्क जुइक न्ह्याग्गु इलय् नं न्ह्याथाय नं वने फइ । इपिं गुलि यक्व थासय् चाःहिली उलि हे झीत लबः दइ ।

अथे ला पर्यटक धइपिं झी पाहां खः । पाहांयात द्यः भाःपीगु झीगु समाज। उकिं इमित सदां बांलाःगु व्यवहार यायेमाः। बौद्ध साहित्यय् वचनं याइगु पापकर्म नं (पिसुणवाचा, फरुसवाचा, सम्फपलापवाचा) याये मजिउ धयातःगु दु। पर्यटकया न्ह्यःने कतःया खँ ल्हायेगु, छाक्क खँ ल्हायेगु, ज्या मवःगु खँ ल्हायेगु यात कि पर्यटक दिक्क जुइ।
झीगु देशय् छगू दशकं मल्याक जूगु द्वन्द्वयात नं लुमंकेमाः। उगु इलय् जापान, अमेरिका, बेलायत, अष्ट्रेलिया थेंजाःगु देशं थः नागरिकतय्त नेपाः वने मते धकाः सतर्क याःगु खः। उबलय् बाह्य पर्यटक जक मखु आन्तरिक पर्यटक तकं म्हो जूगु खः। सुं नं पर्यटन गनं नं चाःहिउ वंसा वं शान्तगु वातावरण माली। चाःहिउ वनेगु धयागु मन न्ह्यइपुसे च्वंकेत, आनन्दया अनुभूति यायेत खः। अशान्त, कोलाहल, हत्या व हिंसां जाःगु समाजय् सुं नं पर्यटक वये चाहे जुइ मखु। बुद्धया जन्मभूमि धाःगु झीगु देय् हे अशान्त जुल धाःसा थन पर्यटकं गथे पलाः तइ? उकिं थौं बुद्ध वचन मनन यानाः उकथं व्यवहार याये फःसा देशय् सदां शान्ति दइ अले पर्यटक नं अप्वइ ।

गन यचुपिचु जुइ अन पर्यटक अप्वः वइ। अथे ला बौद्ध साहित्यय् बँ पुइगु (यचुपिचु यायेगु) ज्याया न्याता फाइदा थुकथं न्ह्यथनातःगु दु - थःगु मन प्रसन्न जुइ। मेपिनि मन नं प्रसन्न जुइ। द्यःपिं नं सन्तुष्ट जुइ। बुद्ध शासनया पालन जुइ। लिपा वःपिंसं नं थथे हे याइ ।

पर्यटक धइपिं संसारय् मेथाय् गनं स्वये मदुगु दृश्य स्वयेत नं वइगु खः। झीगु देय्या लुम्बिनी छगू नं पर्यटकीय स्थल खः। अन विश्वय् गनं मदुगु बुद्ध जन्मया इतिहास क्वबियातःगु भग्नावशेष थौंतलें सुरक्षित दनि। उकिं थन दँय्दसं द्वलंद्वः पर्यटक थ्यनाच्वनी। यदि उगु थाय्यात व्यवस्थित व संरक्षण याये फत धाःसा पर्यटक अझ नं अप्वः दुकाये फइ। थुकथं हे पर्यटक दुहां वइगु थाय् कपिलवस्तु, तिलौराकोट, तौलिहवा, बौद्ध, स्वयम्भू आदि थाय्यात नं व्यवस्थित व संरक्षण यायेमाःगु खनेदु।
पर्यटन वर्ष न्ह्याःगु न्हापांगु ला अथे धइगु जनवरी लछिया दुने दुहां वःपिं पर्यटकत मध्ये श्रीलंकाया पर्यटक आपाः दुगु खँ पर्यटन मन्त्रालयं न्ह्यथंगु दु। झीसं सिउ श्रीलंकाय् बौद्धमार्गी आपाः दु। इपिं थन दुहां वइगु धयागु बुद्धया अस्तित्वनाप स्वापू दुगु थाय्या भ्रमण यायेगु तातुनां हे खः। बुद्ध धर्मप्रति अथाह श्रद्धा दुपिं पर्यटकयात बुद्धया शील कथं आचरण याये फःसा इमि नुगलय् नेपाःया किपा सदां ल्यनां तुं च्वनी ।

पर्यटक दुहां वइगु धइगु देय्या अर्थतन्त्र नं बल्लाइगु खः। उकिं इमित बांलाःगु व्यवहार याये फत धाःसा झीत यक्व हे फाइदा जुइ। सुयातं बांलाःगु ज्या यात धाःसा वया मन नं आनन्द जुयाः सुख प्राप्त जुइ। धम्मपदया भिक्षु वर्गय् धयातःगु दु:
'पटिसत्थारवुत्यस्स-आचार कुसलो सियाततो पमोज्जबहुली दुक्खस्सन्तं करिस्सति' सेवा सत्कार यायेगु स्वभाव दुम्ह व बांलाःगु आचार पालनय् निपुण जूम्हेसित आनन्दनापं दुःख अन्त जुइ ।

थौं देशय् छगू राजनीतिक दललिसे मेगु राजनीति दलया खँ मिले मजू। इमिसं छम्हं मेम्हेसित विरोध यानाः सडक, बजाः बन्द यायेगु, हड्ताल यायेगु, जुलुस पिकायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। थुकथंया बन्दं यानाः नं पर्यटकयात नकारात्मक लिच्वः लायेफु। उकिं थुकियात न्हंकेत सकलें राजनीतिक दलतसें धम्मपदया थुगु गाथायात थुइके माःगु दु सुदस्सं वज्जं अञ्जेसं - अत्तनो पन दुद्दसं परेसं हि सो वज्जानि - ओपुणाति यथा भुसं अत्तनो पन छादेति, कलिं व कितवा सठो (मेपिनि दोष खंके अःपु तर थःगु देश खंके थाकु। मेपिनि दोष ह्वला जुइ थःगु दोष धाःसा जाली जुवाडें पास त्वपू थें त्वपुना तइ।)

सारांशाय् थौं देशय् घोषणा यानातःगु गुगु पर्यटन वर्ष खः उकियात सुथां लाकेत बुद्धं देशना याना तःगु खँयात मनन यानाः व्यवहारय् छ्यले फःसा उकिं बांलाःगु लिच्वः हइ ।

More Stories Like this