बौद्ध सम्पदास्थल जुइत्यंगु दु चोभार

कृष्ण प्रजापित

नेपाळ भगवान बुद्धया जन्मस्थल खः । तर नेपालय् शासकीय स्तरं बौद्ध राष्ट्र घोषणा जुइ फयाच्वंगु मदु । थ्व मगामचायात थीथी कथं पुवंकेगु झ्वलय् देशय् थीथी विहार बही व बौद्ध सम्पदास्थलय् थीथी कथंया बौद्ध सम्पदा संरक्षण व विकास यायेगु क्रम नं जारी जुयाच्वंगु दु । थ्व झ्वलय् चोभारया छगू सितिं वनाच्वंगु थासय् ताः ई न्ह्यवंनिसें हे बौद्ध धार्मिक उद्गमस्थल कथं विकास यायेगु कुतः नं जुयाच्वंगु खः । अन निगू तःतःधंगु सिद्धार्थ कुमारया मूर्ति व भगवान बुद्धया कलात्मक मूर्तिं उगु सुलक्षणकीर्ति महाविहारयात हे सोभायमान यानाबिउगु दु । अन ३८ फिट तःजाःगु सिद्धार्थ कुमारया मूर्ति आः नकतिनि हे जक राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवं उलेज्या यानादीगु दु । थ्व मूर्ति विश्वया हे दकलय् तःजाःगु सिद्धार्थ कुमारया मूर्ति खः ।

वंगु चैत १५ गते अन उगु ३८ फिट तःजाःगु सिद्धार्थ कुमारया मूर्ति तयार यानाः उलेज्या याये धुंकाः थ्व थासय् देश विदेशं भ्रमणय् वईपं उपासक उपासिकातय्गु भीड हे जूगु दु धाःसां पाइमखु । थीथी देशं वःपिं बौद्ध उपसक उपासिकातय्गु निंतिं उगु थाय् आः बौद्ध धर्मया केन्द्र थें हे आकर्षणया थाय् जूवनाच्वंगु दु । थ्वया नापं तुं मुचिलंग नागं कुइकातःम्ह तपस्यारत भगवान बुद्धया मूर्ति नं तसकं हे बांलाक कलात्मक रुपं तयार यानातःगु दु । उगु मूर्ति स्वयेबलय् हे न्ववानाहइ थें च्वं । मुचलिन्द नागं कुइकातःगु धइगु न्याम्ह नाग वयाः बुद्धगयाय् भगवान बुद्ध बुद्धत्व प्राप्त यायेत तपस्या यानाच्वंगु इलय् वयात वां दायेवं सुरक्षा बीकथं वालं मदायेकेत न्यागः छ्यं दुम्ह नागं कुइकाः वःगु खः । उगु कारुणिक दृश्यया मूर्ति नं थन तयार यानातःगु दु ।

बौद्ध धर्म दर्शनय् उल्लेख जूकथं भगवान बुद्ध न्हय्वाः अर्थात पीगुन्हु तक छुं नं मनसें छुं नं मत्वंसें तपस्याय् लीन जुयाच्वंगु खः । थथे नागं कुइकेत वःगु धाःसा खुगूगु वालय् खः । बैसाखया तांन्वःगु इलय् वःगु उगु वायात पनेत नागं कुइकेगु ज्या याःगु धइगु भगवान बुद्धप्रतिया तसकं हे श्रद्धा व भक्ति खः । नापनापं आः वयाः अन ज्योतिषविद्या कथंया नौ ग्रहयात प्रतिनिधित्व याइकथंया गुम्ह भगवान बुद्धया मूर्ति नं धस्वाके धुंकूगु दु । थथे गुंगः ग्रहयात प्रतिनिधित्व याकाः गुम्ह बुद्ध तयेगु चलन बर्माय् जक दुगु खः । डा। अनुजा गुरुमां गुम्हेस्यां बर्माय् वनाः नं आपालं ज्ञानगुण व बुद्धशिक्षा हासिल यानाबिज्यात । उकिया हे प्रभाव कथं वसपोलं नेपालय् नं न्हापांखुसी थुकथं छगूयां छगू जक जूसां थज्याःगु नौ ग्रहया मूर्ति तःगु दु । थज्याःगु मूर्तिइ थीथी ग्रहज्ञान कथं पूजा याइ । गथेकि सनिवाः बूम्हेस्यां अन सनिवाः कुन्हु वनाः पूजा याइ । आइतवाः बूम्हेसियां अन आइतवाः कुन्हु वनाः पूजा याइ । थथे बौद्ध दर्शनया नं दुनेया चीज अन मूर्ति मार्फत ब्वयातःगु दु ।

थुकथं ३८ फिट तजाःगु सिद्धार्थ कुमारया मूर्ति मुलचिन्द नागं भगवान बुद्धयात वां मदायेकेत स्वयाच्वंगु नाग व भगवान बुद्धया मूर्ति व गुंगू बुद्ध मूर्तिं याना सुलक्ष्यणकीर्ति विहार नं छगू ल्याखं सम्पदास्थल हे धाःसां छुं पाइमखु । सरकारं थीथी झिगू थाय्यात विश्व सम्पदास्थल कथं प्रस्ताव यानाच्वंगु हे इलय् लाक थ्व न्हूगु सोच व न्हूगु धारणा न्ह्यब्वयाः डा। अनोजा गुरुमांनं थःगु हे पहलय् अन मेमेगु नं थीथी निर्माण व विकास ज्या धाःसा न्ह्याका हे च्वंगु दनि । भारतया बौद्धगयाय् जक न्यय्न्याक्वः थ्यने धुंकूम्ह डा। अनोजा गुरुमां बनारसय् ला गुदँ तक च्वना नं बिज्याःम्ह खः । वसपोल बनारसय् हे सँ खानाः त्यागी जुयाबिज्याःम्ह खः । थौं स्वयां झिदँ न्ह्यः हे बौद्ध दर्शनय् पीएचडी यानाबिज्याःम्ह डा. अनोजा गुरुमांया नेतृत्वय् न्ह्याःगु उगु थाय्बाय् संरक्षण व विकासया ज्याय् थीथी राजनीतिक पार्टीया मनूतय्सं धाःसा पंगः नं थनाच्वंगु दु ।

खास यानाः अन निगू दिप दयेकाः सीम्ह उइगु थाय् कायम यायेत स्वयाच्वंगु हे दक्कलय् तःधंगु व मिछंगु पंगः जुयाबिउगु दु । डा. अनोजा गुरुमांया कथं आः याकनं हे उगु दिप निगुलिं चीकाः अन व्यवस्थित अस्पताल चायेकेगु कुतः जुयाच्वंगु दु । वसपोलया न्हूगु सोच कथं अन ल्यंदनिगु नीन्यापी जग्गाय् अस्पताल दयेकेगु निंतिं दातात नं तयार जुइ धुंकूगु दु । गिरिजाप्रसाद कोइराला प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् अनया नीन्यापी जग्गा सुलक्ष्यणकीर्ति विहार चोभारयात पास यानाबिउगु खः । अस्पताल नापं बृद्धाश्रमया रुपय् छगू शान्ति आश्रम दयेकेगु पहल जुइवं न्हय्न्याकू क्वथा तयार याना बिईपं दातात नं चूलाये धुंकूगु दु । थथे स्वयेगु इलय् थन आपालं सुधारात्मक ज्या जुयाच्वंगु दुसा थप सुधार यानाः अस्पताल नापं हसपिस सीगाः व्यवस्थित रुपं दयेकेगु मस्तय्त बिचाः यायेगु व वासः याकेगु बांलाःगु थाय् चाइल्ड केयर दयेकेगु व शान्ति आश्रमयात ग्वाहालि जुइकथंया थीथी व्यवस्था यायेगु क्वःछिनातःगु दु ।

छवाः न्ह्यः जक चीनया टाइवानय् शिशु स्याहार केन्द्र स्वयावयाः मस्तय्त बिचाः याइगु चाइनिज तरिकां वसपोल प्रभावित जुयाबिज्याःगु खः । अन विश्वय् गनं हे मदु थें अस्पताल चायेकाः विश्वय् हे नमूना क्यनाच्वंगु दु । आः याकनं अनुजा गुरुमां नं थुगु सुलक्ष्यणकीर्ति विहार चोभारय् दयेकातःगु गुंगू बुद्धया मूर्ति अनावरण यानाः बुद्ध जयन्ती हनेगु ज्याझ्वः नं क्व छिनातःगु दु । न्ह्याथे हे जूसां आः वइगु बैशाख २६ गते बुद्धजयन्ती कुन्हु उलेज्या याइगु गुंगू बुद्धमूर्तिया नाप नापं थीथी सम्पदा स्वयेत नं छक्वः जूसां थुगु चोभार लागाय् भ्रमण यायेत वने मालीगु खनेदु ।

More Stories Like this