मूर्तिपुजाया खँ

देवदास मानन्धर

स्वांयाःपुन्हि । छझा जि नं लुमंके मास्ति वल उगु ई । उगु ईया खँ थौं बाखं जुल । थ्व बाखं जक मखु धाथें जूगु खः धयागु इलं कनाहल । इलं क्यनाहःगु लँपु स्वस्वं यक्व मेगु खँ तिफ्याये दइ ला धयाथें च्वन ।

जिगु न्ह्यःने विविध किपा दंवल । स्वांयाःपुन्हिलिसे स्वापू दुगु थीथी किपा - फ्यतुनाच्वंम्ह तथागत ल्हाः व पितंया चहपहलं तःताजि अर्थ ब्वयाच्वंगु झ्वाता ।

बुद्धया उगु झ्वातायात सिन्हः तिकेगु जाकिं पुज्यायेगु भागि यायेगु थौं बुद्ध जयन्तिया छब्ब जुइधुंकल । थुगु ज्याय् जिं नं ब्वति कया ।

जितः ब्वंकूम्ह छम्ह गुरुं न्ह्याबलें धाइगु - बुद्धं थःत पुज्या मधाः । वसपोल मूर्तिपुजाया विरोधी । मचांनिसें हे थुगु खँ जिगु नुगलय् थाय् कयँच्वंगु दु । उकिं गबले जिं जाकिं पुज्याये भागियाये थुगु खँ लुमना वइ । नुगलय् च्वंगु खँ खः - मखु जिउ-मजिउ जिं धायेमफु । न्ह्याःबलय् जािकं पुज्यायेगु म्हाःबलय् ल्हाः निपा प्यपुंकाः बिन्ति यायेगु ।

नुगलय् दुने थ्यंक दुहां वंगु छता खँ मूर्तिपुजा । झ्वाता पुज्यायेगु । भगवानं थःत पुज्यायेमते धाःगु खँया बांलाःगु लिसः जिं बांलाक सिइके मफु । जि धाःसा बांलाक मथूतले थुल धायेमयः ।

दँय्दसं स्वांयाःपुन्हि वइ बुद्धजयन्ति वइ । थुगुसी बुद्धसंवत् २५५३ क्यनी । इलं खँ थुइकाकायेगु पहः भतिभति ब्वलन । मूर्तिपुजाया थुगु खँयात वालास्वयेगु ज्या जिं थःगु हे पहलं छ्यलेमाःगु खनेदत ।

जिं सयेकेगु कुतलय् ब्वनेगु न्यनेकने यायेगु स्वयेगु तःताजि ज्याभः छ्यलेगु कुतः जुल । छसिकथं दुवालेगु ज्या जुल । थौंतकया मूल्य मान्यता विश्वासया विविध आधारयात ज्याभःया रुपय् कया । उगु आधारयात वालास्वयेगु ज्या न्ह्याका ।

'भगवान मूर्तिपूजाया विरोधी' थुगु खं यक्व मेगु खँ न्ह्यःने तये हः । व खः -
१- मूर्ति पुज्यायेगु चलन तथागतया इलय् दु ।
२- थौं थें मूर्ति दयेकेगु छगू लजगाः खः ।

यदि मूर्ति पुज्यायेगु चलन उगु इलय् दुसा गज्याःगु मूर्ति पुज्याइगु खः थ्व छगू स्वाभाविक न्ह्यसः खः । साधारण कथं थुइकेगु खःसा विविध द्यःतय्गु मूर्ति जुइमाः । थज्याःगु पहःया लिसलं जिं थःत त्याकाच्वना ।

ब्वनेगु झ्वलय् थुगु खँयात मनन यायेगु जुयां वन । उगु चिन्तनमननया लिच्वः थुकथं वल ।

नेपालय् दकलय् पुलांगु लूगु धयागु जुजु जय बर्माया लिच्छवि संवत् १०७ या झ्वाता खः । लिच्छवि संवत् धयागु ने.संवत् स्वयाः ८०३ दँ थँजि ८०३.११२९.१९३२ दँ । उकिं १०७ ईया झ्वाता धयागु १९३२-१०७ धयागु १९२५ दँ जुल ।

मनूया इतिहास कथं झिंच्यासःदँ धयागु यक्व मखु । अथेसां छुं नं थाय्यागु इतिहास मूवंगु हे जुइ ।

स्वाभाविक तर्कया खँ खः जय वर्माया झ्वाता स्वयां न्ह्यःयागु झीथाय् उलिमछि देगः दु । पशुपतिया शिवलिङ्ग हे दु । अथे हे मेमेगु । अले मेमेगु छु खः धकाः तयागु जिगु न्ह्यसःया लिसः मवः । पशुपतिया खँ ल्हायेगु खःसा बंङ्गालया मुस्मां जुजु समसुद्दिनं स्वकू कुचा जुइक पालाथकूगु धाइ । अथे धयागु थौं झीगु न्हयःने दुगु पशुपतिया शिवलिङ्गया झ्वाता यक्व पुलांगु मखु । मेगु भासं धायेगु खःसा थ्व स्वयां उखेंथुखें दुगु झ्वाता व ल्वहंपौ हे अप्वः पुलां

मेगु दकलय् पुलांगु धयावयाच्वनागु चांगुनारायण द्यः खः । थुगु थासं झीत थः पुर्वजपिनिगु इतिहास प्वलाः क्यनाच्वंगु दु ।

जुजु जय वर्मा स्वयां न्ह्यः चांगुनारायण द्यः दु धयागु खँ सिइदत धाःसा जय वर्माया झ्वाता क्वकालिगु जुल । मखुसा जय वर्माया झ्वाता हे थकालि तिनि ।

झीथाय् दुगु झ्वाता छक्वः वालास्वये । पशुपतिया लिङ्ग गुह्येश्वरीया कुण्ड स्वयम्भूया चैत्य नारायण द्यःया झ्वाता अष्टमातृका गणेद्यः ।

थथे हे नेवाःतय्स न्हापांनिसें पुज्याना वयाच्वंगु थःगु पुज्यायेगु पहः - व खः मूर्ति मदुगु पुजा । गथे नासःद्यःया पुजा अथे हे दिगुद्यः पुजा । चैत्य थेंच्वंगु छगू गोलाकार गुकी मनूया गुगुं आकार मवः । अझ धायेगु खःसा उकियात मूर्ति पुज्यानागु नं धाये छिनी मखु ।

नेवाः धायेवं नेपालय् दुने च्वंपिं सकल नेपाःमि दुथ्यात । थ्व परिभाषा लिच्छविकालिन खःसां मल्लकालय् तिसिनाः स्वनगिलय् कय्कुंकल । न्ह्यागु थजु न्ह्याम्ह जुजु थजु इलं कुलदेवतायात भोग बिइमाःगु थजु थःगु हे पहलं कुलद्यः पुज्यायेगु चलन दु । हिंसा यःपिं जुजुं वल । कुलद्यःयात हिं मथिइक कापतं त्वपुयाः हिंसा नालाकाल । लिक्क गणेद्यः तयाः नं भोग बिइगु यात । कुलद्यः मेमेपिं द्यःपिंलिसे स्वाकाः नं पुजायात । अथेसां गनं नं मनू थेंच्वंगु ख्वाः दुगु दिगुद्यः खनेमदु । जिं थःम्ह कुलद्यःया खँ ल्हायेगु खःसा दकलय् पुलांगु चिं ने.सं. ८३२ या खः । थथे हे नेवाःतय्सं पुज्याना वयाच्वंगु मनू थें मच्वंगु थुगु चिंयात झीसं मूर्तिपुजा धायेगु खः ला ?

थुकथं निता मेगु खँयात क्वःछिइगु जुइ १- नेवाःत धयापिं जुजु जय वर्मा स्वयाः पुलांपिं खः ।
२- मूर्तिपुजाय् मनूया आकारयात पुज्यायेगु न्हापा चलन मदु ।

यदि मूर्ति पुज्यायेगु चलन मदुसा देगः छु खः ले नेवाःतय्सं पुज्याना वयाच्वंपिं गुलि नं द्यःपिं दु व दक्वसियां थःथःगु द्यःछेँ दु । अझ धायेगु खःसा इलय्ब्यलय् देगलय् मच्वंसे आगंछेँय् च्वनाबिज्याइ । थुगु मिखां स्वयेबलय् देगः लिपा तिनि दयेकूगु जुल । छेँय् हे द्यः तयाः द्यःपुज्यायेगु चलन खत ।

मूर्तिपुजाय् नेवाःतय्गु चलनं छता खँ झीत कनाच्वन - व खः मूर्ति पुजा धयागु नेवाः दयेधुंकाः तिनि वःगु खः । मूर्तिपुजा धयागु न्हूगु खः ।

भगवानया पालय्या खँ वालास्वयेगु झ्वलय् थौंया तथ्य कथं भगवानया जन्मभूमि नेपाःदेय् बछि जीवन हंगु थाय् अले मेगु बछि जीवन थौंया भारतया लागा जुल । वसपोलं मूर्तिपुजाया खँ न्ह्यथंगु खःसा उगु इलय् हे मूर्ति धयागु तःताजि दयेमाल । मूर्ति मलुइकं मूर्तिपुजा जुइमखु । मूर्ति मलुइकं हिन्दू धर्मया दुग्यंगु दसि लुइमखु । उकिं हिन्दू धर्मया इतिहास मालेगु झ्वलय् बि्रटिष सरकारं हिन्दू धर्म गुलि पुलां धकाः मालास्वयेगु ज्या सलंसः दँ न्ह्यः हे याःगु खः । बि्रटिष हिन्दुस्तानया लानि एलिजाबेथया पालंनिसें हिन्दू व बौद्ध धर्मया पुलांगु ल्यंपुल्यं म्हुइगु खनेगु मालेगु उकिया ब्यापार यायेगु मुंका तयेगु ब्वनेगु सकतां ज्या जुल ।

More Stories Like this