बुद्धयात म्हसीके

प्रा. सुवर्ण शाक्य

'बुद्धं शरणं गच्छामि' सकसिनं धायेसः । बुद्धया मूर्तिया न्ह्यःने वनाः मत बीगु धुं धुपाँय् च्याकेगु स्वां सिन्हः छायेगु मरिचरि ध्यबा छायेगु मिखा तिसिनाः मूर्तिइ भागियायेगु यानाः बुद्धयात म्हसिउम्हकथं पुज्यायेगु यानाच्वनी । बुद्धया नामय् भ्वय् नं नयाच्वनी जात्रा नं न्यायेकाच्वनी । बुद्धया मूर्तिइ थःगु मनं खं थें तिसां नं तीकाच्वनी वसतं नं पुंकाच्वनी । बौद्ध फुकसिनं धाइ बुद्धयात म्हसिउ । खः इमि बुद्धप्रति भक्ति दु भक्त नं खः तर अन्धभक्त जुया धकाः धाःसा वाःमचाः । इमि श्रद्धा नं दु खः तर श्राद्ध यायेथें कर्मकाण्ड जक हनाः भावना मदुगु श्रद्धाकथं जक भाःपियाच्वना ला धकाः सुनानं बिचाः यानाच्वंगु खनेमदु ला धैथें च्वं ।

बुद्धपुजा याइ अष्टशील कयाः धाइ 'नच्च-गीत-वादित-विसूकदस्सना माला- गन्ध-विलेपन-धारण-मण्डन-विभूसन ट्ठाना वेरमणी सिक्खापदं समादियामि ।' अर्थात् जि प्याखं हुलेगु म्ये हालेगु बाजं थायेगु बांमलाःगु कासा-तमासा स्वयेगु व स्वांमालं क्वखायेगुसिन्हलं तीगुपाखें तापानाच्वने ।' थम्हं अथे यायेमखु धकाः वाचा ल्हानाः उज्वःकथं स्वांसिन्हलं झःझः धायेकाच्वनेगुली बांलाः मतायेकूम्ह बुद्धया प्रतिमायात लं तिसां छाय्पिउ जुइगु यानाः बुद्धयात म्हसिउ धयाच्वंगु दु।

झीथाय् अबौद्धतय्सं नं धाइगु 'मैले पनि बुद्धलाई चिनेको छु ।' अर्थात् 'जिं नं बुद्धयात म्हसिउ ।' इमिसं कविता च्वइगु - 'बुद्ध ! झीथाय् अशान्ति जुल । छ छकः हाकनं बिउ । का रे बुद्ध छ छकः न्हिलाबिउ ।' हाकनं हाकनं थ्व संसारय् वयेम्वायेक धकाः अपाय्धंगु दुःख कष्ट फयाः निर्वाण प्राप्त यात । मेिपंत तक दुःखया गाःकथंया भवचक्रय् च्वने म्वायेक धकाः शिक्षा बिल धाःसा उज्वःम्हसित हाकनं भवचक्रय् दुं वा धकाः धायेगु यानाः बुद्धयात म्हसिउ धाइगु । हाकनं बुद्ध राग मोहं अलग्ग जुयाः दुःख-सुखया समानस्थितिइ च्वने धुंकूम्हसित न्हिलाबिउ धाइगु । बुद्ध गुगुं नं स्थितिइ न न्हिली न ख्वइ । आः न जन्म जुइ न सी । थुजाःगु खँ मसिउम्हसिनं बुद्धयात म्हसिउ धाइगु ।

हानं बुद्धयात मेमेगु धर्मया प्रतिपादक धाःपिंनाप तुलना यानाः मनूया शरण कायेगु-बीगु खँ ल्हाइगु । बुद्धं न सुयातं थःथाय् शरण वा धाःगु दु न मेपिं सुयां थासय् शरण हुँ धाःगु दु । बुद्धं जा थुलि हे धाःगु दु कि शरणय् वनेगु जूसा थःगु हे शरणय् च्वँ । सुयागुं शरणया भर मदु । थम्हं यानागु ज्यां थः हे भिनीगु व स्यनीगु खः सिबय् सुयागुं शरणं थःत छुं जुइगु मखु । गथे ज्या यात परिणाम अथे हे जुइ । गुज्वःगु पुसा पित उज्वःगु हे वस्तु बुयावइगु खः ।

अष्टलोकधर्म थूपिसं बुद्धयात म्हसीगु खः । अष्टलोकधर्म धैगु च्याता प्रकारया व्यवहार खः । निन्दा-प्रशंसा सुख-दुःख यश-अपयश लाभ-अलाभ । बुद्धं थम्हं सिउ थें मेपिंत नं स्यनीगु । थम्हं थू थें मेपिंत नं थुइकाबीगु । थम्हं याना थें मेपिंत नं याकेत स्वइगु । थम्हं कनाबिया थें याये हे माः या हे या धकाः सुयातं बाध्य मयाइगु । जिं ला लँ जकं क्यनेगु खः उगु लँ ली-मलीगु ला थःथःगु खुशिया खँ खः । याःसा बांलाइ लिउसा बांलाइ । मयात मलित धकाः जितः छुं मदु । थ्व हे अष्टलोकधर्म बुद्धया स्वभाव जूगुलिं बुद्ध सुनानं थःत निन्दा यात धकाः ख्वाः पेकुंकीम्ह मखु न सुनानं थःत च्वछाल धकाः लय्ताइम्ह खः । न सुख जुल धकाः ह्वाराह्वारां न्हिलीम्ह खःन दुःख जुल धकाः ह्वाँय्ह्वाँय् ख्वइम्ह खः । न यश कीर्ति प्राप्त जुल धकाः बँय् हे पलाः मतसे च्वय्च्वय् धाइम्ह खः न यश कीर्ति मंत धकाः भभःन्हुयाः भ्वय्भ्वय् कनीम्ह खः । न लाभ जुल धकाः बराय् चाइम्ह खः न लाभ मजुल धकाः निराश जुइम्ह खः । थुगु अष्टलोक धर्मं तापाक च्वनेफत धाःसा थुखेपाखेया खँय् बिचाः यानाः पलाः न्ह्याकेफत धाःसा मनुखं चाहना याः थेंज्याःगु सुख वया लुखाखलुइ थ्यंक थ्यंकः वइ अले आनन्दं मनय् दुने बाय् काइ ।

मनू जन्म जुइवं काम क्रोध लोभ मोह मद मात्सर्य थेंज्याःगु विकार दक्वं मनूयाके दुबिनावइगु प्रकृतिया नियम खः । थुगु प्रत्येक खँय् दुःखया कारण सुलाच्वंगु दु । मिभंगु मजिउगु मिनंगु फुक थुमिगु हे कारणं पिदनीगु खः । बुद्धं थ्व संसारय् दुःख दु धाःगु थुज्वःगु हे खँ थुइकाः धाःगु खः । थुकथं मनूयात वइगु दुःखयात तंकेगु फ्वायेगु खँया उपाय बुद्धं कंगु खः । सुनानं थुज्वःगु खँया वास्तविकता थुइकाः विकार त्वःतेगु उपाय नाली वयाथाय् न्ह्यःने थ्यंक शान्ति वइ । विकार त्वःफिकेगु उपाययात कत्ताना मकाल धाःसा सः सुक हाःसां आकाश पातालय् माःवंसां शान्ति वइगु मखु । नुगः ह्वगंक सासः ल्हानाः कामना याःसां उज्वःगु कामना पूवनीगु मखु ।

बुद्धयात म्हसिउ धाईपंसं वयात शान्तिया नायक खः धकाः हे नं वयात म्हसिउगु धाइ । शान्ति धइगु छु खः धकाः मसिउपिंसं शान्तिया नं नायक धकाः हाः जुइगु । बुद्धयागु शिक्षायात पत्याः याये मसयेकं बुद्धया उपदेशयात पालन यायेमाः धकाः मनं मचायेकं बुद्धयात म्हसिउ धायेगु खँ पाय्छि जुइ ला ! थ्व दुनिया दुःख व अशान्तिया ध्याचः खः । उज्वःगु अशान्तमय वातावरणयात थुइकाः उकिया हायात क्वथिनाः अनया ध्याचलं मकिक च्वने धुंकूम्ह बुद्ध खः । गथे पलेस्वां ध्याचलय् बुयाः नं ध्याचलं थहां वयाः ध्याचलं मकिक ह्वयाच्वनी । वया हः हे जक नं लः मथाइकथं च्वंच्वनी । पलेस्वांहलय् लः लातकि न्ह्याथें ज्याःगु थाय्या लः नं मोतिथें च्वनाः जुलुजुलु सनाबी । बुद्धयात म्हसिउपिं धईपं नं पलेस्वांहलय् च्वंगु लः थें जुयाः पलेस्वांया गुण सिउथें बुद्धया गुण सिउपिंसं धाथें बुद्धयात म्हसिउगु जुइ ।

More Stories Like this