'नेवाःतय्त आन्तरिक रुपं तयार यायेगु जुइ'

नेपालभाषा मंका खलः यलया न्हूम्ह नायः किरण शाक्य ताः ई न्ह्यःनिसें भाषिक कार्यकर्ता कथं नेपालभाषा मंकाः खलः यलनापं सतिना ज्या यानाच्वनादीम्ह व्यक्तित्व खः । आः नकतिनि जूगु मंकाः खलया झिंछक्वःगु तःमुँज्यां वय्कःयात नायः पदय् ल्यये धुंकाः नेपालमण्डलपाखें यानागु खँल्हाबंला न्ह्यब्वयाच्वना ।

o छि अध्यक्ष पदय् त्याये धुंकाः भावी लक्ष्य व कार्ययोजनात छु गथे दु?
- थुगु कार्यकालय् जिं यक्वः ज्या यायेगु ताः तयागु मदु । नेवाःतय्त आन्दोलित यायेत छथाय् तयेगु लकस ब्वलंकेगु हे थुगु कार्यकालया मू ज्या जुइ । उकिया लागिं सतकय् कुहांवयाः नारा जुलुस यायेगु स्वयां झी आन्तरिक रुपं तयार यायेगु जुइ । उकि नं नेवाःतय् थीथी जातीय समाज दुने सु च्वय्, सु क्वय् धइगु थीथी विवाद आदि इत्यादी नापं झी दुने ब्वलंगु अन्यौल व विवादत ज्यंकेगु निंतिं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया कुतःयात सार्थक यायेगु निंतिं मंकाः खलःपाखें विशेष अन्तक्रिया व सहलह ज्याझ्वःत याना वनेगु ताः तयागु दु । थ्व ज्या स्वयेवलय्य् चिधंगु थें खनेदुसां थुकिं दीर्घकालीन लिच्वः लाकी ।

o मंकाः खलः यलपाखें तुरुन्त हे याये त्यनागु छुं ज्या दु?
- आः हे मंकाः खलपाखें न्ह्याकेत्यनागु ज्या ला छुं मदुनि । अथे खःसां नेवाः राज्य वइगु गब्ले गब्ले आः हे नेवाः राज्य बारे झी थःथः हे थीथी विवाद ब्वलंका च्वनागुंलिं यानाः थंज्याःगु विवाद क्वचायेकेगु निंतिं झी दथुइ स्पष्ट जुइगु वातावरण ब्वलंकेगु ज्याझ्वःत हयेत स्वयाच्वनागु दु । जनसंख्या व मेमेगु विषयय् जुयाच्वंगु विवाद ज्यंकेत थीथी जातीय परिषद दयेका नापं वनेगु स्वयाच्वनागु दु । अले मंकाः खलकय् हे वयेमाः धइगु वाध्यता मदयेकेत नं झी दथुइ सहलह दयेकेगु थाय् मंकाः खलपाखें निर्माण यायेगु ज्याझ्वः दु ।

o मंकाः खलः पाखें न्हापा यानावयाच्वंगु स्वयां गज्याःगु बिस्कंया ज्याझ्वः यायेगु योजना दु?
- दकलय् न्हापां सम्पत्ति संरक्षण व सम्पत्तिया सदुपयोग यायेगु ज्या जुइ । दबू छेँय् सदां तालं ग्वयातयेगु स्वयां न्हिया न्हिथें उगु हल छ्यलाः पर्यटन दँयात सार्थक जुइकथंया सांस्कृतिक ज्याझ्वःत याना वनेगु जुइ । आः न्हूगु ज्यासना पुचलय् आपालं सांस्कृतिक फाँटया न्ह्यलुवापिं नं त्यानावःगु दु । टिकट शो हे यानाः मंकाः खलःयात आर्थिक रुपं सम्पन्न यायेगु नं जिमिगु ताः दु । अथेहे निगू स्वंगू हे जक ज्या यायेगु थुगु पुचःया ताः दु । अथे खःसां थुकिं नं सभा जुलुस यानाः स्वयां नं महत्वपूर्ण रुपं थुकिं देय्न्यंकंया झी नेवाःतय्त आन्तरिक रुपं बल्लाकेत ज्या यायेफइ ।

o मंकाः खलः यलयात आः छिं गुकथं न्ह्याकेगु बिचाः यानाच्वनादीया?
- न्हूगु विधान पारित याये धुंकूगुलिं आः मंकाः खलः उकथं हे न्ह्यावनी । झिदँ-झिंनिदँ न्ह्यःनिसें हे जिल्ला प्रशासन ज्याकू यलय् दर्ता जुयाच्वंगु खःसां थ्व संस्थाया नियमित अधिवेशन मजु । थ्व अधिवेशन नं निदँ न्ह्यः हे जुइमाःगु खःसां निदँ लिपा जक जुल । आः तःधंगु ज्या खँ स्वयां नं विधान कथं बेवारिस जुयाच्वंगु व छुं हे भ्वँ मदयेक नं उपभोग यानाच्वनागु दबू छेँया आधिकारिकता प्राप्त यायेगु नापं सम्पत्तियात कानूनी दायराय् हयेगु व भोगअधिकार चूलाकेगु जिगु कुतः जुइ ।

o मंकाः खलः नीस्वंगु इ व आःया परिस्थिति गुली फरक दु?
- न्हापा व आःया परिस्थितिइ यक्वः हे फरक जुइधुंकूगु दु । वास्तवय् न्हापा नेवाःतय् भाषा, जाति व संस्कृतिया विकास व संरक्षण याना वनेगु धइगु छगू हे जक ताः तयाः नेपालभाषा मंकाः खलः नीस्वंगु खः । तर आः परिस्थिति हिले धुंकूगु दु । सदां भाषा जाति हे जक हालाच्वनां मलाये धुंकल । न्हापा स्थापना कालया परिस्थिति व उद्देश्य आः ज्या लगे मजुइगु अवस्थाय् थ्यने धुंकूगुलिं आः वंगु तःमुँज्यां मंकाः खलःया विधानय् हे हिउपाः हयाः जातीय अधिकार प्राप्तिया लागिं हे न्ह्याः वनेगु खँ पारित याये धुंकूगु दु ।

o नेपालभाषा मंकाः खलःया न्हापाया मिसन व आःया मिसनय् छु फरक दु?
- न्हापा स्थापना कालया मिसन धइगु हे भाषा जातिया लागिं हल दयेकेगु कुतः जूगुलिं हे २६/६५ स्क्वायर फिट दुगु भवन दयेकेफुगु खः । आः नं भवनया पूर्वाधार धाःसा पूमवंनि । न्हापा शुरुया मिसन मंकाः दबू छेँ दनेगु खःसा आः उगु मिसन सान्दर्भिक मजुइ धुंकल । आः राष्ट्रिय सभागृह, प्रज्ञा भवन थेंज्याःगु न्ह्यागु नं भवन झीसं छ्यले फइगु जुइधुंकूगु दु । उकिं आः झीगु न्हूगु मिसन धइगु विधानय् हे हिउपाः हये धुंकूगुलिं विधान कथं नेवाः राज्य प्राप्तिया लागिं अभियान न्ह्याकेगु खः । झिंछक्वःगु तःमुँज्यां जातीय अधिकारया लागिं राजनीतिक रुपं हे न्ह्यावनेगु खँ पारित याये धुंकूगुलिं यानाः नं न्हूगु परिस्थितिइ न्हू कथं हे न्ह्यावनेगु जुइ ।

More Stories Like this