दीर्घकालिन समाधानया लँपु

- सत्नसंसार श्रोष्ठ

संसदय् झिखुक्वः तक्क ल्यज्या लिपा नं देश प्रधानमन्त्री कार्य मफुगुली छगू त्वह तइगु खः कब्जाया सम्पति । निजी सम्पत्तितयेगु मनूतय्गु नैसर्गिक अधिकार खः । व विश्वन्यंक थुकियात मौलिक अधिकार मानय्यानाः संविधान सुरक्षित व प्रत्याभूत याःगु जुइ । यक्कों देशय् राजनीतिक दल चायेकेगु लगायतया अधिकार मदुसां नं चीनय् नापं निजी सम्पत्ति लगायत अधिकार दु । थुज्वःगु सम्वन्धी जूगु द्वपनय् माओवादीं छुं धनाध्यतय्गु सम्पत्ति कब्जाय् काःगु धाइ । गैरकानूनी रुपय् सम्पत्ति कब्जा यायेगु ज्यायात उचित धायेफइमखु व थुज्वःगु ज्याया प्रतिरक्षा नं यायेफैमखु । उकिं कब्जा सम्पत्ति लित कायेगु नाजायज मखु । गुलिखय् सहमति समझदारीइ थुज्वःगु सम्पत्ति लित वीगु प्रतिवद्धता माओवादी व्यक्त याःगु दु, गुगु पूमवंनिगु धाइ । तर थुगु सम्वन्धी छगू गम्भीर पाटो धाःसा लिउने लाःगु दु । थुज्वःगु सम्पत्ति आः गुम्हय् सिगु कब्जाय् दु, गुम्हय्स्या छुं दँ निसें भोगचलन यानावःगु, उकी लित वीगु प्रकृयां छु गुज्वःगु प्रभाव लात धयागु सम्वन्धय् विचाः तक्क सुनां याःगु खनेमदु । स्वयेवलय् कब्जा सम्पत्ति भोगचलन यायेइपिनिगु संख्या छगू लख स्वयाः अप्वः दु धाइ । न्हापा गरीव मनूतय्सं कब्जा सम्पत्ति भोगचलन यानाः छु राहत याःगुहे जुइमाः । छुं दँ थथ्यहे राहत काय धुंकाः लित वी व वलय् गरीवीया गालय् कुतुं वनेफु । थुमिगु सम्भावित वितृष्णा व आक्रोशया समुचित व्यवस्थापन मजूसा विस्फोट जुइफु ।

छुलुमंकेमाः धाःसा माओवादीया जः व सार्थकतय्सं चरम साम्यवादया विश्वास यानाः जक माओवादी म्हो इलय्हे मेमेगु दलया तुलनाय् अप्वः लोकंह्वाःगु मखु, अवश्य नं नेपाली कांग्रेस व एमाले थें दलतप्रतिया वितृष्णा नं कारण दु । २०४७ सालया जनआन्दोलन लिपा देशय् व्यस्त वेरोजगारी, भ्रष्टाचारं, नातावाद कृपावाद आदी अले देशया स्वार्थविपरित भारतप्रति आत्मसमपर्णवादीपन नं उलिहे जिम्मेवार दु । थथ्य आकर्षण अप्वःगुलिं माओवादी संविधानसभाय् दकले तःधंगु दल जुइफूगु खः । थथ्य सम्पत्ति लित बीगु ज्याझ्वः पूर्णरुपय् कार्यान्वयन यायेवं, छुं यात जक समायोजन यानाः ल्यं लडाकुयात शिविरं पिकायेवं व वाइसीएलया अर्ध सैनिक संरचना भङ्ग यायेबलय् स्वंगू लाख ति प्रभावित जुइ व वैकल्पिक व्यवस्था मयाःसा न्हूगु संकट वइगु खँय् सुं हे सचेत खनेमदु । अले थःयात माओवादी पीडित धाइपिसं राजधानी लगायतया थीथी सहरय् आन्तरिक शराणार्थी जूगु दु । अथ्यहे यानाः राज्यं विस्थापित धयातःपिं निगू लख स्वया नं यक्को दु ।

शिविरय् दुपिं लडाकुत, अर्धसैनिक संरचनाय् दुपिं धाःसा वाइसीएल, कब्जा सम्पत्ति लगायत च्वयाः खोरंपिनेया नय्पित्याःपिं सिंह जुयाः चित्रण जूगु दु । यदि वुद्धिमत्ता पूर्वक व्यवस्थापन मयात धाःसा माओवादीं मुक्ति कायेधुंकूसा देश सिंहया ख्याच्वलय् लाइ । समायोजन यानाः ल्यँ लडाकूयात मुल प्रवाहय् हयेवं अप्वः होसियारी अबले यायेमाः । छाय्धाःसा अप्वःस्यां स्यूगु धयागु घातक लगायतया ल्वाभः कुसलतापूर्वक न्ह्याकेत जक जुइफु । वैकल्पिक इलमया प्रवन्ध विना शिविरं पिनेहयाः अथें त्वःतल धाःसा ग्यानापुगु लिच्वः पिहांवइगु सम्भावना खनेदु । अप्वः जनसेनायात अयोग्य घोषणा यानाः गल्ति यायेधुंकूगु दु । अयोग्य धयागु उमेरं खः, इमिके दुगु शीप, क्षमता, वुद्धि विवेकय् मखु । थुकिइ वंगु प्यदँनिसें शिविरय् च्वनाः कष्टकर जीवन यापन यानावःगुयात नं लुमंकेमाः । अथ्यहे वाइसिएलया वारे नं ध्यान वीमाः ।
देशय् तत्कालिन अवस्थाय् विद्यमान समस्याप्रति आक्रोश अभिव्यक्त यायेगु झ्वलय् थुपिं फुक्क खँ जूगु खः व थुगुप्रति संवेदनशील जुयाः समस्याया समाधान यायेमाः । मखुसा थुपिं व्यक्तितय्गु विचल्ली जुइगु जक मखु समस्या अपरिचित समाधानया अभावय् सृजना जुइगु वितृष्णा व आक्रोषं यानाः विगत जनयुद्धया दौरानय् झण्डै झिप्यद्वः नेपाली नागरिक शहीद जुल, थुकियात माःकथं सम्बोधन मजुल धाःसा थप ज्यान वनीगु सम्भावना दु । गुकिं यानाः नेपाः छगू सार्वभौम, स्वाधिन, स्वतन्त्र स्वायत्त राज्य जूगु स्वयेमयःपिसं अथ्य अप्वः चलखेल जुइफु । न्ह्यसः दनावइ, समाधान छु की दु ? सम्भावित वितृष्णा व आक्रोशया व्यवस्थापन गथ्य जुइ ? थुमिगु छगु हे जक लिसः दु, फुक्कसित आत्मसम्मान पूर्ण रोजगारी वियाः अनिकाल, रोगव्याधीं मुक्ति बियाः देशयात आत्मनिर्भर दयेकाः । जलश्रोत छगुलिं जक नेपाःया आवश्यकता पूवनी । मेमेगु श्रोतनं नेपालय् म्हो मदु । म्हो दुसा खाली दूरदृष्टि व देशभक्तिपूर्ण सोचया ।

वा वइबलय् धनजनया क्षति जुइक वइगु लःयात जलाशय मुंकाः खेतीयोग्य भूमिइ स्वंगू वाली लगय् यानाः अप्वः यासे अप्वः रोजगारी सृजना यानाः खाद्यान्न उत्पादनय् आत्मनिर्भर व अनिकालयात यात नं चीकेफु । थुकिं भारतं वयाच्वंगु वा व छ्व ४० प्रतिशत म्हो याये ज्यू । तराइया १४ प्रतिशत भूमिइ वा व छ्व पिनाः नेपाःया आवश्यकता स्वयाः ३०० प्रतिशत अप्वः उत्पादन सम्भव दु । जलासय् दुगु लः जलमार्गय् छ्यलाः यातायातय् खर्च जुइगु लागत ८२ प्रतिशत म्हो याये ज्यू । नापं यातायात क्षेत्रय् विद्युतीकरण यानाः पेट्रोलया खपतं जुइगु व्यापारिक घाटा व शोधारन्तर अले आयल निगमया घाटा नं म्हो यायेज्यू । थ्व वाहेक विद्युत उत्पादन यानाः सिमेन्ट कारखाना ढुंगा-गिट्टी, म्याग्नेसियम उद्योग स्वनाः विदेशय् वनाच्वंपिं व्यक्तितय्त देशय् ज्या वीफै । लिसे कृषि मलय् देय् आत्मनिर्भर जुइफै ।

More Stories Like this