सीधुंकूपिंत हानं म्वाकीगु विधि ट्याक्सीडर्मी

शीला साय्मि

येँया स्वयम्भु क्वसं छगू बिस्कं कथंया म्युजियम दु गुकियात प्राकृतिक विज्ञान संग्रहालय धाइ। थ्व खास यानाः थीथी कथंया पशुपंक्षी, वन्यजन्तुया अवशेषत संरक्षण यानाः ब्वयातइगु म्युजियम खः। थ्व म्युजियमय् दुहां वनाः स्वः वन धाःसा अन धुँ, माकः, भौ, ध्वं, झंगः पंक्षी नापं थीथी जीवजन्तुया अवशेषयात स्वयेबलय् म्वाःम्ह थें हे च्वंक ब्वयातःगु खने दइ। जीवजन्तुया अवशेषयात उकथं म्वाःम्ह थें च्वंक उकिया वास्तविक आकार प्रकार छुं मजुइक दयेकीगु विधियात हे ट्याक्सीडर्मी धाइ ।

थ्व विधिकथं सीम्ह पशुपंक्षीया शरीरया दुने च्वंगु ला, क्वँय् व दाः समेतं लिकयाः वांछ्वइ। छ्यंगूया दुनेया भागयात कःनिचुं वा बोरेक्स पाउडरं सफा यानाः गंकी। अले कपाय् वा नैंक्याःया जटा स्वथनाः थाय्थासय् तपुगु व चिपुगु म्हया भागकथं तार तयाः दनाच्वंगु, फ्यतुनाच्वंगु वा ब्वयाच्वंगु आकृति तयार याइ। अले थःत गन ब्वयेगु पाय्छि जुइ वहे थासय् ब्वया तयेगु याइ। अथे दयेकीबलय् माल धाःसा फर्मालिन सुइ नं बीगु याइ गुकिं छ्यंगू ध्वगी मखु अले कडा नं जुइ। थुज्वःगु ज्याय् लखय् न्यायागु ज्या याये धाःसा तसकं थाकु। न्यायात चि ततं निभालय् पापां तःक्वः हे गंकेमाः। दुने थ्यंक पूवंक गन कि जक ट्याक्सीडर्मी यायेगु ज्या जुइ। गबले गबलें छम्ह न्याया निंतिं लछि नं बीफु। चि तयाः यायेगु प्रविधियात टायनिङ धाइ। न्या नापं सर्प, गोहीया म्हय् नं ट्याक्सीडर्मी याये उलि हे थाकु ।

थुगु प्रविधिं पशुपंक्षीया ताः ई तक संरक्षण जुइगु व अध्ययन अनुसन्धानया निंतिं ह्वःताः दइगु, भविष्यया सन्ततिं स्वये खनीगु, उपहार बीगु, स्वदेशी व विदेशीं ज्ञान काये खनीगु, आय आम्दानी समेत जुइगु शौखिन मनूतय् शौख नं जू वं ।

खतुं १७ गूगु शताब्दीपाखें युरोपय् सूचकया रुपय् थुगु प्रविधि वःगु खः। अय्सां १८ गूगु शताब्दीइ वयाः तिनि थुकिं विकसित रुपं काःगु खः। नेपालय् धाःसा १९ गूगू शताब्दीइ जंगबहादुरं थःगु दरबारय् ब्वयेगु निंतिं थज्याःगु ज्वलं नेपालय् हःगु खः। जंगबहादुरं अबलय् न्यागू लाख तका दां पुलाः कलकत्ता व पटनां थुज्वःगु ज्वलं नेपाः हयाः दरबारया श्रृंगार याःगु खः। अथे नं थुगु प्रविधिया विकास धाःसा २०३२ सालय् संग्रहालय निर्माण जुसेंलि तिनि जूगु खः ।

स्वयम्भुया थुगु प्राकृतिक विज्ञान संग्रहालयय् नेपालय् दुगु ८६७ प्रजातिया पंक्षी मध्ये ६५० प्रजाति सुरक्षित यानातःगु दु। अथे हे २१० ताजिया पशु मध्ये २६ सर्प, ५५ गोही व ६०० प्रजातिया लाप्चा संरक्षण यानातःगु दु। अथे हे धुँ, भालु, गैँडाया छ्यं व छुँ, तिछुँया क्वँय् जक नं थन संरक्षण यानातःगु दु। जीवित प्राणीया आयु तसकं म्हो जुइ तर ट्याक्सीडर्मी यायेधुंकाः उकिया आयु द्वलंद्वःदँ हे जुइ।
न्हापा ला ३५ द्वः लगानी यानाः त्रिविया अन्तगंत चीधंगु अवस्थां थ्व ज्या शुरु याःगु खः। थुकी विश्व वन्यजन्तु संरक्षण कोष, जाइकापाखें ग्वाहालि वयाच्वंगु दु। आः जर्मनी सहयोगं तालिम बीगु व न्हूगु उत्पादन यायेगु ग्वसाः दु ।

संग्रहालयया मू आज्जु प्राकृतिक सम्पदा संरक्षण यायेगु, फिल्डय् वनाः अध्ययन व संकलन यायेगु, राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् नेपाःया वन्य जन्तुया विषय जानकारी बीगु व लोप जुइगु अवस्थाय् थ्यंपिं महत्वपूर्णपिं वन्यजन्तुतय्गु नमुना संकलन याना तयेगु खः। थ्व झ्वलय् संग्रहालयपाखें इलय् ब्यलय् थुकिया तालिम नं बीगु यानाच्वंगु दु। संग्रहालय संचालन जुसांनिसें आःतक न्यासःम्ह मनूयात थुकिया तालिम बी धुनागु खँ संग्रहालयया प्रमुख प्रा.डा. केशव श्रेष्ठं कनादी। वंगु मंसीरय् तिनि प्रशिक्षक गोपाल महर्जनपाखें निन्हुया तालिम जूगु खः ।

संस्थां पिने वनाः चितवन, तिलोराकोट, कोशी टप्पु, बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज लगायतया थासय् प्रशिक्षण व प्रदर्शन नं याये धुंकूगु दु। थुकिया लिसें विदेशया थीथी थासय् नं प्रदर्शन याःगु दु। नेपाःया गां गामय् प्रदर्शन जुइबलय् स्थानीय ल्याय्म्ह अजूचायाः स्वः वइ। थःगु गांमय् अजूचायापुपिं दुर्लभ वन्यजन्तु दु धइगु खँ सीकाः संरक्षण यायेगु निंतिं तकं उपिं लगे जुइ ।

छुं ई न्ह्यः जक सौराहाया इडन रिसोर्टय् किसि सिनाच्वंगु जानकारी वल। थःपिं वनाः स्वः वंबलय् चि तयाः किसियात ल्हाकातःगुलिं छ्यंगू ज्या मवल। उकिं क्वँय् जक हयाः जूसां संरक्षण याना तःगु दु। थुज्वःपिं जन्तुत अध्ययनया निंतिं वनेबलय् लुइका हयेगु वा गांयापिंसं बिउगु सूचनाया आधारय् संकलन याइगु खः। गुलिं गुलिं अवैध शिकार जूगु ज्वन धाःसा थःपिनि ल्हातय् लाइगु खः। छुं ई न्ह्यः झिम्ह इमा एयरपोर्टय् ज्वंगु खः। उकी मध्ये न्याम्ह छावनीया म्युजियमय् व न्याम्ह संग्रहालयय् छ्वया हल ।

थःपिंसं ट्याक्सीडर्मी यानागु वन्यजन्तुत मध्ये केशर महलय् धुँ व अर्ना तयातःगु दु। अथे हे सिंहदरबारय् चल्ला, धुँ व मेमेपिं जीवत दुसा नारायणहिति राजदरबारय् नं आपालं तयातःगु दु। थुगु ज्यायात ब्यावसायिक रुप बीफत धाःसा राष्ट्रं बेरोजगारी समस्या न्यून जुइगु नं सम्भावना दु। तर सरकारं धाःसा बजेट मदु धकाः थ्व ज्यायात न्ह्यःने यंकाच्वंगु मदु ।

More Stories Like this