महानगरया सोझापिं जनता

नरेन्द्रमान श्रेष्ठ 'गोगंजु'

चिकुला शुरु जुल कि येँय् लःया हाहाकार जुइ, लोडसेडिङ्ग अप्वइ।थ्व धइगु येँया जनताया नियति हे जुइधुंकल। अझ धायेगु खःसा थुगु लागाया जनताया निंतिं थुज्वःगु समस्या धइगु आः क्यालेण्डर थें हे जुइधुंकल धाःसां जिउ। येँ देय्या छगूयां छगू महानगर अले थ्वहे महानगरय् च्वंपिं महानगरवासीतय्त राज्यं लःया समस्या, लोडसेडिङ्ग, फोहोर, महंगी थेंज्याःगु थीथी कथंया उपहार बियाच्वंगु दु। महानगरवासी धाःपिं जनताया छगू बाल्टिन लः कायेत चान्हय् न्ह्यः पाः यानाः हितिइ पिवाः च्वनेमाः। अय्नं हितिइ लः वइ धकाः धाये फुगु अवस्था मदु। जीवनयापन यायेत मदयेक मगाःगु लःया आपूर्ति सरकारं सामान्य कथं यायेफुगु मदु। खय्त ला काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेडं लः इनेत थीथी लागाया तालिका दयेकाः न्यान्हुया छक्वः लः छ्वयेगु यानाच्वंगु दु। तर थ्व वितरण प्रणाली लिमिटेडया कर्मचारीतय् लापरवाहीं यानाः गनं न्यान्हु वा निन्हुइ नं लः वयाच्वंगु दुसा गनं निवाःया छक्वः नं वयाच्वंगु मदु। काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड सरकारी स्वामित्वया निकाय खः, अले लःया ग्राहकतय्सं समान रुपं लःया महशुल पुलाच्वंगु नं दु। उकिं खानेपानी लिमिटेडं सकल ग्राहकतय्त समान व्यवहार यायेमाः। महानगरवासीतय्गु हितिइ लः वइगु धइगु दछिया प्यला-न्याला जक हे खः। मेगु इलय् लःया बिल जक वइ। उकिं लिमिटेडं लःया वितरणय् सुधार यायेमाःगु खनेदु। थुकिया निंतिं सम्बन्धित निकाय व सरोकारवालां ध्यान बीमाःगु आवश्यकता दु ।

स्वनिगलय् चिकुला वल कि लःया हाहाकार जुइगु छता कारण थुगु लागाय् अप्वयाच्वंगु जनसंख्याया चाप नं खः। नेपाःया थीथी थासं अले विदेशं तकं रोजगारीया निंतिं थन प्रशस्त मनूत वयेगु यानाच्वंगु दु। विशेष यानाः २०४६ साल लिपांनिसें येँ लागाय् जनसंख्याया चाप अप्वयाच्वंगु दु। अथे हे २०६२/६३ सालया जनआन्दोलन लिपा गणतन्त्र प्राप्त यायेधुंकाः नं जनसंख्या वृद्धिं तीव्रता काःगु दु। थ्व जनसंख्याया वृद्धि प्राकृतिक मखु। थ्व खास यानाः पिनें वयाः च्वनीपिं मनूतपाखें सिर्जित आप्रवासी समस्या खः। थुकिं यानाः महानगरीय लागाय् अव्यवस्थित रुपं न्हू-न्हूगु वस्ती नं अप्वयाच्वंगु दु। नापं गुलिखे पिनें वयाच्वंपिंसं सुकुमवासीया नामं खुसि सिथय् च्वंगु सरकारी व सार्वजनिक जग्गा अतिक्रमण यानाच्वंगु दु। अले गुलिखे उब्जाउ भूमिइ ततःखागु छेँ, शपिङ्ग मल, कोलोनी दयेकेगु क्रम नं अप्वयाच्वंगु दु। वास्तवय् येँ महानगरय् अप्वयाच्वंगु लःया समस्याया मू कारण थुपिं हे खः। थुज्वःकथंया अव्यवस्थित निर्माण जुयाच्वंगु भौतिक संरचनाया कारणं महानगरय् दुगु लःया मुहान नं धमाधम गना वनाच्वंगु दु। थुकिया लिच्वः कथं प्यदँ-न्यादँ न्ह्यः तक ह्वारारारा लः वयाच्वंगु ल्वहं हिति थौं अप्वः धइथें सुख्खा जुइधुंकूगु दु। थौकन्हय्या अवस्थाय् स्वनिगःया ल्वहं हितिइ मिखा ब्वयेगु खःसा ल्वहं हितिया संरचना जक ल्यनाच्वंगु दनि, हितिं लः वइगु आयु शायद फुइधुंकूगु जुइ। भविष्यया खँ ल्हायेगु खःसा कन्हय्या पुस्तायात ल्वहं हिति धइगु थथे च्वं धकाः क्यनेया निंतिं जक उचित जुइ कथंया वातावरण जुयाच्वंगु दु। थौंकन्हय् ल्वहं हितिया अवस्था स्वयेगु खःसा प्रदर्शनीइ ब्वयातःगु आइटम थें जक जुयाच्वंगु दु, गुगु स्वयेत आःतक ध्यबा पुलेमाःगु मदुनि।
धाइ, नेपालय् लःया अपार भण्डार दु। यदि थन दुगु लः जक सदुपयोग यानाः बिजुली उत्पादन यायेगु खःसा नेपाः व नेपाःमिया आर्थिक उन्नति तापाः मजू। तर नेपाःमिया आर्थिक उन्नति गुबलय् जुइ धइगु खँया ठेगान मदुगु जूसां देय् चले यानाच्वंपिं सत्ताधारी नेतातय् धाःसा तच्वयेक हे आर्थिक उन्नति जुयाच्वंगु दु। नेपाःया नेतातय्गु आर्थिक उन्नति अले इमिगु सम्पन्नता धइगु नं ला नेपाःमि जनताया हे सम्पन्नता धायेमाल नि मखु ला? छाय्धाःसा नेपाःया नेतात नं ला नेपाली जनता हे खत ।

जलश्रोतया तःमि अले लःया अपार भण्डार दुगु देय्या जनता दछिया ३६५ दिं हे खिउँगु क्वथाय् च्वने मालाच्वंगु दु। नेपाःमितय्सं न्हिछिया झिंखुघौ लोडसेडिङ्गया मार सह यानाच्वने माःगु दु। वास्तवय् धायेगु खःसा थ्व लोडसेडिङ्गया समस्या म्हिगः-म्हीगया मखु। थ्व ला दँ-दँ न्ह्यःया समस्या खः। अय्नं सरोकारवालातय्सं थुकी छुं हे कथंया चिउताः तयाच्वंगु मदु। जनता न्हिछिया झिंखुघौ तक लोडसेडिङ्गय् च्वने माःसां, जनताया लजगाः हे तहसनहस जूसां, बिजुली मत मदयाः जनतां थीथी कथंया समस्या फये मालाच्वंगु जूसां, देय्या अर्थतन्त्रय् बांमलाक लिच्वः लानाच्वंगु जूसां सरकार अले सरोकारवालातय्त छुं हे पानाच्वंगु मदु। जलश्रोतया अपार भण्डार दुपिं नेपाःमितय्त लोडसेडिङ्गं मुक्त यायेगु कुतः तकं सरकारं यानाच्वंगु मदु। 'आफू भलो त जगत भलो' धइगु उखान सत्ताधारी नेतातय्सं चरितार्थ यानाच्वंगु दु ।

खय्त ला झीपिं थौं २१ गूगु शताब्दीइ जीवन हनाच्वनापिं खः। थौंया ईतक थ्यंबलय् हलिमय् आपालं हिउपाः वयेधुंकूगु दु। विश्व गनं गन थ्यनेधुंकल। तर नेपाःया जनता धाःसा थनया सत्ताधारी नेतातय्गु अदूरदर्शिता, अविवेकी अले भ्रष्टाचारं यानाः अपार जलश्रोतया भण्डार दुगु देश खयां नं खिउँका च्वनेमाःगु दु। थौंया इलय् बिजुली मत धइगु अर्थतन्त्र देय् विकासया मेरुदण्ड खः। बिजुली मंत धाःसा देशय् ततःधंगु कल कारखाना, उद्योगया व्यापार नापं तहसनहस जुइफु। अले थुज्वःगु अवस्थाय् जनतायात रोजगारी गनं दइ?, जनताया आर्थिक उन्नति गनं जुइ?, जनताया जीवनस्तर गबलय् थहां वइगु? अले थुज्वःगु नाजुक अवस्थाय् जनतां सरकारयात गथे यानाः कर पुली? यदि जनतां कर पुले मफुत धाःसा सत्ताधारीतय्सं गथे यानाः भ्रष्टाचार याये खनी? प्रधानमन्त्री धाःपिं थः कलाः, मचाखाचा ज्वनाः राज्यया धुकुती गथे यानाः विदेशय् चाःहिउ वने खनी? सुडानय् वंपिं नेपाःया शान्ति सेनाया सामान खरिद याइगुली ३२ करोड तका गथे यानाः भ्रष्टाचार याये खनी? जनतायात लोडसेडिङ्गं मुक्त यायेगु स्वयाः नं सरकारं थुखेपाखे ध्यान बियाः प्रकृतिं उपहार बिउगु जलश्रोतया भण्डारया सदुपयोग यायेगुली धाःसा छाय् ध्यान मबिउगु खः?
लोडसेडिङ्गया समस्या आःया समस्या मखु। विगतया दँ-दँ न्ह्यवंनिसेंया समस्या खः। अय्नं सरकारं लोडसेडिङ्ग म्हो यायेगुली विगतंनिसें छाय् पलाः मल्ह्वन? सत्ता चले याइपिंके बुद्धि विवेक धइगु भ्याः हे मदु ला? छु सत्ता चले यायेगु धइगु थः व थःगु परिवार अले पार्टीया लागि जक खः ला? अले सत्ताय् च्वनाः देय्या कार्यकारी प्रमुख जुयाः थः कलाः ब्वनाः विदेश जक चाःहिउ वनेत खः ला? देय् व जनताया लागिं देय्या आर्थिक विकासया लागिं देशय् विकास यायेगु देय्यात संयन्त्र यायेगु प्रगति यायेगु, जनतायात अति आवश्यक वस्तुत सर्वसुलभ ढंगं आपूर्ति यायेगु दायित्व राज्ययागु मखु ला? आखिर सत्ताय् च्वंपिं व वया परिवारयात लहिनाच्वंपिं जनताया लागिं ज्या यायेगु इमिगु कर्तब्य मखु ला? थौंया नेपाली जनताया विडम्बना धइगु सत्ताधारी नेतात व वया परिवारयात जक लहिनाः मगाये धुंकल, आः वयाः सत्ताय् च्वंपिं नेतातय्त विदेशी घरज्वाइँयात नापं नेपाःमितय्सं लही माःगु अवस्था वयाच्वंगु दु ।

नेपाल आयल निगमं लछिया ४२ करोड घाटा वन धकाः पेट्रोलियम पदार्थया भाः थकयाच्वंगु दु। स्वलाय् छकः भाः थकाःसां न्ह्याबलें घाटाय् वनीगु अले अनया कर्मचारीतय्सं धाःसा बोनस नयेमाःगु अवस्था दु। अथे हे नेपाल विद्युत प्राधिकरण लोडसेडिङ्ग म्हो याये फयेमाः, अले नेपाःया कार्यकारी प्रमुख जुइपिं सकलें परिवारनापं ब्वनाः विदेश चाःहिले दयेमाः, अथे हे नेपाःया दुर्गम गांया अस्पताल, स्वास्थ्य चौकी, सर्वसाधारण जनतायात माःगु बास सितामोल थ्यंके मफुसां गरिब जनतां वासः न्याये मफयाः पुतुपुतु सिनाच्वंगु जूसां नेपाःया सकल भूतपूर्व प्रधानमन्त्रीतय्सं राज्यया धुकुतिं छगः-छगः गाडी उपहार बी फयेमा धकाः श्री पशुपतिनाथयाके फ्वनाच्वना ।

More Stories Like this