प्रधानमन्त्री जुइगु सम्भावना

सानुराजा शाक्य

नेपाःया अन्तरिम संविधानया छगू अंग कथं दुतिंगु संयुक्त राष्ट्र संघीय नियोग नेपाःया मिसन पूमवंक हे लिहां वन। संयुक्त राष्ट्र संघीय नियोगं याना वयाच्वंगु ज्या सरकार व एकीकृत माओवादी दुथ्याःगु विशेष समितिं यायेगु खँय् सहमति जूगुलिं नेपाःया शान्ति प्रक्रियाय् तत्काल हे खतरा धाःसा तंगु दु। विशेष यानाः विद्रोही शक्ति कथं वःगु एकीकृत माओवादीं थ्व खँय् सहमति यानाः शान्ति प्रति थःगु प्रतिवद्धता क्यंगु च्वछायेबहः जू। नेपालय् दुहां वःगु संयुक्त राष्ट्र संघया अनुगमन टोलीं सरकार व सरकार पक्षीय पार्टीतय् पूर्ण समर्थन काये मफुत तर थुकिया अःखः विद्रोही कम्युनिष्ट पार्टी माओवादीया पक्षय् अनमिनयात तया तयेत माओवादी ताःलात। फुक्क खँय् असफल खनेदुसां माओवादीयात अनमिन व पश्चिमा देय्तय् समर्थन ताःलाका च्वनेत सफल जूगु खने दत। अनमिनया ज्या भाला विशेष समितिं यायेगु खँय् सहमति जूसां देय्या संकट धाःसा मज्यंनि ।

संविधानसभाया आयु वंगु जेठ १५ निसें दच्छिया निंतिं तनेगु ज्या जूगु खःसा उगु ई नं न्याला जक ल्यं दनि तर वंगु जेठ १५ या अवस्था स्वयां संविधान च्वयेगु ज्याय् खास हे प्रगति मजू। थ्व न्हय्लाया ई सरकार दयेकेगु गतिरोधं हे फुका बिल। राजनीतिक दलतय् ध्यान संविधान व शान्ति दयेकेगु स्वयां सरकार दयेकेगुली हे जक तक्यंगुलिं राजनीतिक दलत प्रति जनताया आक्रोश व नैराश्यता जक ब्वलंकल। थुज्वःगु इलय् गुगुं नं कथंया राजनीतिक दुर्घटना ब्वलनीगु संभावना ल्यना हे च्वनी। प्रधानमन्त्री ल्ययेगु झिंखुक्वःगु कुतः नं असफल जुइ धुंकाः प्रधानमन्त्रीया एकल उम्मेदवार रामचन्द्र पौडेलं थःगु नां लित कायेधुंकाः प्रधानमन्त्री ल्ययेगु न्हूगु चरणया आव्हान राष्ट्रपतिं याःगु दु। छवाःया दुने हानं सहमतिया सरकार स्वनेत राजनीतिक दलतय्त याःगु आव्हान पूवनाः प्रधानमन्त्री ल्ययेत ताःलाइ धइगु सुयां विश्वास मदु। प्रधानमन्त्री माधव नेपालं राजीनामा बीधुंकाः खुलात्या दथुइ नं न सहमतिया प्रधानमन्त्री ल्यये फत न बहुमतीय प्रधानमन्त्री हे। शान्ति व संविधान सुनिश्चित यायेत सहमतीय सरकारया विकल्प मदु तर सहमतीय सरकार दयेकेत दलतय् इच्छा गनं खने मदु। मेगु छवाः सहमतीय सरकार दयेकेत राष्ट्रपतिं याःगु अपिल नं औपचारिकताय् हे क्वचाइगु पक्का पक्की खनेदु। थ्व अवस्थाय् राष्ट्रपतिं हानं बहुमतीय सरकारया निंतिं व्यवस्थापिका संसदयात ज्या ब्वइ। बहुमतीय सरकारया प्रधानमन्त्री ल्ययेगु इलय् राजनीतिक दलतय् दुने षडयन्त्र, विश्वासघात, अन्तरघात जुइगु संभावना ब्वलनाच्वंगु दु। थ्व अवस्थाय् छुं राजनीतिक दल दुने विभाजित जुल धाःसां आश्चर्य चायेमाली मखु ।

छुं पार्टीत त्वःताः अप्वः धइथें पार्टी दुने ल्वापु दु। न्ह्याक्व हे सैद्धान्तिक ल्वापु धाःसां थ्व ल्वापु व्यक्तिगत तहलय् तक थ्यनाच्वंगु दु। सेना समायोजनया ज्या क्वमचाःतले माओवादी नेतृत्वया सरकार दयेके बीमखु धकाः कांग्रेस व एमालें धयाच्वंगु दु। थ्व नं खँ सुमचुकुसे धायेगु खःसा कांग्रेस व एमालेया थः मनू प्रधानमन्त्री यायेगु त्वहः जक खः। थ्व कारणं यानाः कांग्रेस व एमालेया दथुइ थ्व छगू खँय् समानता खनेदुसां सुयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु खँय् धाःसा सहमति जुइ फइगु अवस्थाय् मदु। कांग्रेसया रामचन्द्र पौडेलयात प्रधानमन्त्री यायेगु खँय् कांग्रेस व एमालेया माधव-ओलीया समर्थन खनेदु। तर थुकी एमालेया अध्यक्ष झलनाथ खनालया समर्थन मदु। एमालेया माधव नेपाल कांग्रेसया सहमति प्रधानमन्त्री जुइधुंकूगुलिं रामचन्द्र पौडेलयात प्रधानमन्त्री दयेकाः इमान्दारीपूर्वक गुण पुलेगुली माधव ओली पुचःया बिचाः खनेदु तर माओवादीया प्रधानमन्त्री मजुइगु इलय् एमालेया झलनाथ खनाल प्रधानमन्त्री जूसा थःत सहज जुइगु समीकरणया पक्षय् एकीकृत माओवादीया प्रचण्ड खनेदु। तर प्रचण्डया थ्व रणनीतिइ माओवादीया हे बाबुराम भट्टराईया असहमति दु। बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री जूगु स्वये यःपिं यक्व दुसां तबि माओवादीं धाःसा बाबुरामयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु निर्णय याइगु अवस्था मदु। बाबुरामयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु पार्टी तछ्यायेत हयाच्वंगु खँ धइगु प्रचण्ड-वैद्य पुचःया निर्ष्कष दु। सेना समायोजन बिना कांग्रेस एमालें बाबुरामयात स्वीकार याइगु सम्भावना नं मदु। थ्व अवस्थाय् रामचन्द्रयात चीकाः कांग्रेसया हे शेरबहादुर देउवां नं थः प्रधानमन्त्री जुल धाःसा माओवादीया समर्थन काये फइ धकाः चर्चा पित हःगु नं राजनीतिक संभावना खनाः हे खः। थुकथं मू स्वंगू पार्टीया नेतात थःगु पार्टी दुने सिबें मेगु दलयात स्वीकार्य जुयाच्वंगु घटनां नं थुमि दुने विभाजन हयेत भूमिका म्हिताच्वंगु दु ।

कांग्रेसया कार्यसमिति बैठकय् एमालेया खड्ग ओली वनाः खँ न्यंकेफु, प्रधानमन्त्रीया पत्रया लिधंसाय् रामचन्द्रं नां लित कायेत सहमत जुइफुगुया लिउने रामचन्द्रयात हे लिपा नं प्रधानमन्त्री दयेकेत ग्वाहालि याये धइगु आश्वासनं खः। तर थःगु हे पार्टीया नेता झलनाथ खनालयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु खँय् मन वनाच्वंगु मदु। कांग्रेसं थःपिंत समर्थन याःगुलिं थुगसीया पाः रामचन्द्रया हे खः धइगु माधव ओलीया बिचाः खःसां ०५१ सालय् एमालेया अल्पमतया सरकार क्वःदये धुंकाः सूर्य बहादुर व लोकेन्द्र बहादुर चन्द धुंकाः शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री जूगु खः लिपा शेरबहादुरयात राजीनामा बीकाः कांग्रेसया हे गिरिजाप्रसाद कोइराला प्रधानमन्त्री जूगु इतिहास नं दु।
प्रधानमन्त्री ल्ययेगु थ्व अनिश्चित राजनीतिक तिकडमय् कांग्रेसया छथ्वःसिनं बरु माओवादीया समर्थन कयाः वा माओवादीयात हे समर्थन याना वनेगु खँ नं हयाच्वंगु दु। तर थ्व संभावना कांग्रेसया निंतिं यक्व झ्यातुइ। थ्व संभावनाय् एमालेयात ब्वलासालेत धकाः माओवादीया प्रचण्डयात हे प्रधानमन्त्री दयेकेगु निर्णय याःसां व सरकारय् धाःसा कांग्रेस वनीगु संभावना मदु। थ्व छगूकथं माओवादीया अल्पमतया सरकार थें जुइ। रामचन्द्रयात माओवादीं समर्थन याइगु अवस्था पिमदंतले एमालें संस्थागत निर्णय याये फइगु अवस्थाय् मदु। थ्व अवस्थाय् एमाले दुने तानातान जुयाः ब्वलनीगु लिच्वलं पार्टीयात विभाजित तकं यायेफु छाय्धाःसां संसदीय दलय् झलनाथयात समर्थन याइपिं सभासदत यक्व दु तर पार्टीइ धाःसा झलनाथयात बहुमतया प्रधानमन्त्री दयेकेगु निर्णय याकेत अःपुइगु स्थितिइ मदु। थ्व फुक्कं ल्वापुयात चीकाः सहज जुइगु लँपु चक्रीय प्रणालीपाखें प्रधानमन्त्री ल्ययेगु जुइफु ।

More Stories Like this