गंगालाललिसे आखः ब्वने मखन

जनकमान श्रेष्ठ, ८३ दँ

जिमि बाज्यां मुलय् तयाः कनातःगु बाखं

न्ह्यब्वःम्ह: सुनिता मानन्धर

जिगु जन्म येँया लगं दलाछि त्वालय् जूगु खः। जि मचाबलय् येँदेय् स्याबजि गां थें च्वं। असं बजाः भचा खाद्यान्न बजाः कथं चले जू। जि न्यादँ दयेवं अबुं त्वाःया भैंया बाज्या सःताः सरस्वती पूजा कुन्हु सिलोटय् पूजा याकाः न मो बा गि च्वये-ब्वने स्यनाबिल। त्वालय् आखः ब्वनीपिं तसकं म्हो। मिजंमस्त जूसा गुच्चा म्हितः जुइ, मिसा मस्त जूसा तेलकासा म्हितीपिं। भचा ब्वलन कि बाह्रमासे म्हितः वनी ।

न्हापा स्कूल नं उलि मदु। दकलय् नांदंगु दरबार हाइस्कूल, अनंलि यलय् पाटन हाइस्कूल, ख्वपय् भक्तपुर हाइस्कूल, येँया मखं त्वालय् मिसापिनि लागिं चन्द्रकान्तां चायेकातःगु प्राथमिक विद्यालय दु। लिपा खिउँल त्वालय् महावीर इन्स्टिच्युट स्कूल चाल। गोफः त्वालय् लालबहादुर मास्टरं चायेका तःगु अंग्रेजी व नेपाली ब्वंकीगु थाय् दु। अन भता ध्यबा कयाः आखः नं ब्वंकी, खाजा नं नकी। अथे जूसां आखः ब्वनीपिं तसकं म्हो। जिमि बाःया दरवारय् जागीर दुगुलिं मस्तय्त आखः ब्वंकेमाः धइगु कुतः दु ।

अबलय् दरवार हाइस्कूलय् भर्ना जुइत तसकं थाकु। चन्द्रलाल मास्टरया पावरं जि निला तक अन ब्वनां नं भर्ना जुइ मफुत। अनंलि महावीर स्कूलया चिनिया मास्टर पाजुया पासा जूगुलिं जितः अन भर्ना याना बिल। न्यागू तगिं तक ब्वकीगु, मस्त नं यक्व हे दु। मस्त बँय् सुकू लानाः फ्यतुइ, मास्टर छम्ह मेचय् च्वनी। न्यागू तगिंयापिं धाःसा मेच टेबलय् च्वनेदु। अन लछिया छसुकांनिसें न्यासुका ध्यबा काइ। वि.सं. १९९७ सालया काण्डय् लानाः हेडमास्टर चिनियामानयात ज्वना यंकल। थुबलय् मास्टर गंगालालयात नं ज्वना यंकल। थुकिं यानाः स्कूल बन्द जुल, मस्त अलपत्रय् लात ।

शहिद गंगालाल श्रेष्ठ जिमि पाजुया काय खः। जिमि दाजु जुल। छन्हु गंगालाल जिमिगु छेँय् झाल। उगु इलय् वय्कः आईएस्सी ब्वनाच्वंगु। जि थःगु हे सुरय् सफू ब्वनाच्वना। जिं ब्वंगु खनाः वय्कः अजूचायादिल। जि ब्वंगु मिले मजू धायेवं जिमि मामं वय्कःया छेँय् आखः ब्वंके छ्वया हये धयादिल। वय्कलं जितः बहनी छघौति ब्वंका बी धयादिल। जि बहनी ७:३० बजे वय्कःया छेँय् प्याफलय् वना। वय्कः मदी। बहनी ९ बजे तोप तइ। वय्कःया जहान हसिना तताःजुं वय्कः लिहां मझायेवं तोप तइगु ई जुइ थें च्वन कि जितः लित छ्वया हइ। जि झिन्हु तक वय्कःया छेँय् वनाः नं छन्हु हे ब्वने मखं। झनिन्हु दुगु चान्हय् वय्कःयात ज्वना यंकल ।

दच्छि तक जिगु पढाइ ल्वाकःबुकः जुल। अनंलि जितः पाटन हाइस्कूलय् भर्ना याना बिल। जि अन न्यागुली ब्वना। अबलय् मोटर मदु। छगः निगः राणातय्गु मोटर व साइकल जक दु। टेकुया झ्लय् कौसि तोषाखाना छगू बाहेक मेगु छेँ मदु। सफू न्यायेमाःसा मखनय् चिनियामानया पसः व असनय् सुगतदासया सफू पसलय् वनेगु ।

शहिद शुक्रराज शास्त्री जिमि चिरिब्वा धायेमाः। वय्कःयात झुण्डे याःगु स्वःवनाबलय् अन 'राजद्रोहीहरूलाई यस्तै फाँसी हुन्छ' धकाः च्वया तल। स्वन्हु लिपा दाजु गंगालाल व दशरथ चन्दयात नं गोलीं कयेका स्यात। जि वने मसयाः मनूतय् लिउलिउ वना। भगवती द्यःया न्ह्यःनेसं खुसिया लखय् तुति फिनातःगु दु। गंगालालयात ल्हाः निपा चिनाः दक्षिणपाखे स्वका तल। दशरथ चन्दयात खुसिया फिसलय् पं गारे यानाः ल्हाः निपा पँथय् चिनाः गंगालालपाखे स्वका तल। सीधुंकाः तकं अन उठे याइपिं सुं मदु। दाजु प्रयागराज जोशीं सीम्ह टेकू दुवानय् यंकल। सरकारं वया सीम्ह तकं दिपय् च्याके मबिउ। खुसि दथुइ उइमाः धकाः उजं बिल। उगु इलय् चिकुला जूसा खुसिइ छगू भिताति लः दु। सुं साथ मदु। सिँ पँपँ तयाः च्वय् थ्यंक हयाः सीम्ह उल। तसकं थाकुक सीम्ह उल। अथे हे दाजु गंगालालया सीम्ह उठे यायेत नं सुं मदु। जिमि बानं जिमि तःधिकःम्ह दाजु चन्द्रमानयात म्हय्तय्त सःतके छ्वल। इमिगु ग्वाहालि कयाः सीम्ह उठे यात। मि तःम्ह दाजु पुष्पलाल अबलय् तसकं ख्वःगु खः। वय्कलं 'जिं बदला काये' धकाः आक्रोशया सः पिकयादीगु खः ।

वि.सं. २००२ सालय् जुलुस पिहां वल। महाद्यः पार्वती दबू न्ह्यःने तजाः देगलय् थहां वनाः पुष्पलाल दाइनं भाषण बिल। अनं लिपा जुलुस नक्सालपाखें न्ह्यात। नरशम्शेर च्वनावःगु चिग्वःगु गाडीं कुहां वयाकथं पिस्तोल क्यनाः पुष्पलाल दाइयात ज्वनाः पद्म शम्शेरया दरवारय् यंकल। थ्व खनाः जितः नं राजकाज सम्बन्धी ज्याय् जुइमास्ति वल। अबलय् लगंया महेश्वरमान श्रेष्ठ राजनीतिया खँ ल्हाइगु। जि वय्कःया लिउलिउ चांचां पर्चा तिकः जुइगु याना ।

जिगु आईए जाँच स्यनेवं २००६ सालय् दिल्ली ब्वंवना। वि.सं २००७ साल फागुन स्वयां न्ह्यः सशस्त्र क्रान्ति जुयाः वीरगंज कब्जा यात धाःगु अखबारय् ब्वना। अबलय् मन हथाय् चाःसां लिहां वये मफु। लिहा लिहां वयाकथं जिं नं जुलुसय् ब्वति कया। भाषण बिबिउँ वना। छक्वः न्हूसतकया जुद्ध शम्शेर शालिक क्वय् जिं नं भाषण बियाः शुक्रराज शास्त्रीया 'हे मस्त दँ दँ' ब्वना। जुलुस उत्तेजित जुल। खिचापोखरी थ्यनेवं गोली चले जुल ।

वि.सं. २००४ सालय् पद्म शम्शेरया इलय् स्वायत्त शासन सम्बन्धी विधान च्वया हल। नगरपालिकाया चुनावय् सभापतिया पद जनतायात मबिसे उपमेयर जक बिल। अनं ज्या छुं याये मखंगुलिं त्याःपिं सकसिनं छप्पँ जुयाः राजीनामा बिल। वि.सं. २००८ सालय् मेयर पद नापं बीगु कानून दत। वहे सालय् नगरपालिका ऐन २००८ पित बिल। २००९ भाद्रय् जि न्हापांम्ह मेयर जुया। तर पदय् च्वनाः नं जितः छुं ज्या याके मबिल। अबलय् स्वायत्त मन्त्रालय बिस्कं दु। नगरपालिकाय् ध्यबा दुहां वइगु थाय् मदु। छुं भचा नक्सा पासया ध्यबा वइगु। तलब ला दुगु हे मखु, मिटिङ्ग भत्ता धकाः लच्छिया प्यकः वइ। छकःया झितका दइ। ज्या याये मखंगुलिं भत्ता नं जिपिं सुनां मकया। जि कम्यूनिष्टपाखें वनाम्ह जूगुलिं कांग्रेसं जितः सह मयाःसां वीपीया पुचलं जितः साथ बिउ। अबलय् मातृकाबाबुयात नेपाली कांग्रेसं पितिन। वं जिं छुं ज्या मयाः धकाः द्वपं बिल। मेयर जूसां जितः नगरपालिकाया अफिसय् दुकाये मखु धकाः पुलिस धर्ना च्वं वल। जि बलजफ्तीं दुहां वनेवं पुलिसं जितः शान्ति सुरक्षाय् खलबल यात धइगु द्वपं बिल। जिं प्रधानन्यायाधीशयात बन्दी प्रत्यक्षीकरण तया। जिं जुजुयात ब्वः बिउगु प्रमाण खने मदु धकाः लछि व भिं्कस्वन्हुं रिहाई बिल ।

वि.सं.२०१४ सालय् पीम्हेसित सरकारं न्याय सेवा तालिम बीगु धकाः सःतल। जिं नं दरखास्त तया। अबलय् वकालत यायेगु इज्जत हे मदु। जिगु नां भिं्कस्वंगूगु ल्याखय् पिहां वल। तर डिल्ली�रमण रेग्मीं जिगु नां खनेवं भिं्कनिम्ह जक कायेगु धाल। जिं तत्कालिन महामन्त्री नापलाना। वय्कलं ध्यबा मदु धायेवं जिं ध्यबा मकासे जूसां ज्या याये धया। अय्नं जि अन दुमथ्यात। वि.सं.२०१६ सालय् तत्कालिन गृहमन्त्री सूर्यप्रसाद उपाध्यायं न्हापा हे नां पिहां वःम्ह धकाः जितः उकी दुथ्याकल। स्वला लिपा जितः मकवानपुर चिसापानी गढया न्यायाधीश दयेकल। निदँ लिपा थन फौजदारी अदालतय् ज्या याना ।

२०२२ सालय् पं. नेहरु नापलाः वःम्ह पंजाबया मुख्य मन्त्री प्रताप सिं कायरोयात सुच्चा सिंहं स्यात। अनंलि व थन महेन्द्र नगरया बल्चाय् च्वंच्वन। थ्व खँ सीवं भारतया कमाण्डर आर्मी नेपालय् दुहां वल। भारतीय पुलिस नेपाःया बोर्डर मिचे यानाः दुहां वःगु गल्ती जुल धासें भारतया समाचार मिडियां माफी फ्वन। अबलय् सपुर्दगी ऐन कथं डीआईजी तकं दुहां वये मदु। उखे सुच्चा सिंहयात ज्वनाः येँय् हयाः मुद्दा न्ह्याकल ।

थ्वहे झ्वलय् जुजु महेन्र छन्हु बहनी ६ बजे दरवारय् हाजिर जू वा धइगु खबर वल। जि तपाः लंसुरुवाः फिनाः दरवार वना। जुजुं थ्व मुद्दाय् इन्साफं छु ठहर जुइ वहे या, सुयां दवावं ग्यायेम्वाः, छुं आपत जूसा राजमुकुट लुमंकि धकाः थःगु मुकुटय् पतिनं सुयाः क्यनादिल। छन्हु मोहनीबलय् जुजुया ल्हातं सिन्हः तिउ वनाबलय् जुजुं जितः खनेवं 'छु जुयाच्वन' धकाः न्यन। जिं अल्टिमेटम बीगु नियम दु धया। न्हय्न्हु लिपा जिं उकिया फैसला च्वया। जुजुयात नं पेश याना। जुजुं ठीक जू धायेवं न्हिनय् १ बजे फैसला न्यंका बिया। अनं लिपा वयात भारतयात लःल्हाना बिया ।

२०३३ सालय् राष्ट्रिय मेलमिलाप नारा बियाः पटनां गणेशमान व वीपी येँय् दुहां वल। इमित जुजुया गद्दी पल्टे याःवःपिं धकाः इयरपोर्टय् हे ज्वन। बागमती विशेष अदालतया न्यायाधीश कथं मुद्दा जितः हे स्वके बिल। मुद्दाय् ज्यान सजाय यायेमाः धइगु दाबी वल। वहे कथं फैसला या धकाः दरवारया प्रमुख सचिव रन्जननाथ खनालं जितः दवाव बिल। जिं जुजुयात नाप लाये धयां नं नाप लाके मबिउ। तर जिं प्रमाण कथं फैसला बिया। वीपी व गणेशमानयात ज्यान सजाय मबिउ धकाः जितः जागीरं अवकाश बिल ।

More Stories Like this