म्हो जुयावन ख्वप जुजु धौ

ख्वप (झीगु स्वनिगः)

ख्वपया म्हसीका क्वःबुयाः च्वंगु अले तसकं नांजाःगु ख्वपया जुजु धौया महिमा थौंकन्हय् म्हो जुयाः वनाच्वंगुलिं थनया धौ व्यवसायीतय् च्यूताः अप्वयाः वःगु दु । स्वदेशय् जक मजुसे विदेशय् नापं ख्वपया म्हसीका बिइत ताःलाःगु जुजु धौया नामं थौंकन्हय् बजारय् आपालं मात्राय् गुणस्तरहीन धौ दयेकाः मीगु ज्या जुयाच्वंगुलिं व्यवसायीत चिन्तित जूगु खः । न्हापा जुजु धौयात चक्कुं टुक्राटुक्रा यायेफु, तर आः वयाः अज्याःगु धौ गनं दइ ? ख्वप याछेँया ७० दँया मङ्गलबहादुर त्यातया नुगः खँ दु । थौंकन्हय्या धौ पसलं छेँय्तक्क हे हयेबलय् हे स्यने धुंकी । न्हापा धौया कतारोदथुइ नं मेगु कतारो भ्व पुइकाः येँतक्क नोलय् क्वःबुयाः थ्यंकी, तर नं छुं हे जुइमखु । परम्परागत शैलीयात ल्वःमंका आः मनूतय्सं आधुनिक शैलीइ डेरी लिसे पाउडर दुरुयात पि|mजिङ यानाः जमय् यानातःगु धौयात नापं जुजु धौ नां बियातःगुलिं धौया गुणस्तरय् र्हास वःगु खनेदु । थज्याःगु धौ नयेबलय् ज्वर वइगु, कथु स्याइगु, न्हाय् बन्द जुइगु व निमोनिया नापं जुइफूगु ग्याःचिकु अप्वयाः वःगु दु । 'जुजु धौ ख्वपया म्हसीका खः, तर थौंकन्हय् थुकिया विज्ञ्ाापन जक ल्यं दनि । जुजु धौ धाःसा मदु' - वंगु पीन्यादँनिसें धौया व्यवसाय याना वयाच्वंम्ह सूर्यमढीया रत्नसुन्दर सैंजु धयादिल ।

'जुजु धौया अर्थ धौया जुजु खः, तर थौंकन्हय् थ्व नामय् जक सीमित जुइधुंकूगु दु । ग्व गनं न्यायेगु दु जुजु धौ ? न्ह्याम्हसिनं नं जुजु धौया नामय् सामान्य धौ मिइगु यानाः वयाः थुगु व्यवसाययात नापं धरापय् लाकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु' वय्कः धापू खः । संस्कृतिविद् ओम धौभडेलयाकथं धौया जुजु अर्थात् उत्कृष्ट धौ जूगुलिं व मल्लकालय् जुजुं नापं नइगु जूगुलिं थुकियात जुजु धौ धायेगु यानाः वःगु खः । विश्वन्यंकया हरेक थासय् धौ दयेकूसां नं ख्वपया धौयात जुजु धौ धायेगुलिइ प्रमुख स्वंगू विशेषता दु, व खः ताप सन्तुलन, मौलिक भिउँट व उच्च गुणस्तरयुक्त दुरु । सा, मेय्या शुद्घ दुरुयात सिं च्याकाः ताःकुक्क क्वाकाः चाया कतारोय् तयाः थीथी मसला मिलय् यानाः मंपु लानाः जमिनय् गंकेगु प्रक्रियापाखें जुजु धौ दयेकी । धौ दयेकेगु प्रक्रियाय् आः नं तात्विक अन्तर मदु । तर, आः सिंया पलेसा स्टोभ वा ग्याँस भुतू छ्यलेगु यानावःगु दुसा दुरु नं उलि ताःतुक्क क्वाकेगु यानाच्वंगु मदु ।
ख्वपया नगर क्षेत्रय् जक करिब खुइगू धौ पसलं परम्परागत धौ व्यवसाय यानाः वयाच्वंगु दु । मेख्य पाखे ख्वपया जुजु धौया नां बियाः ख्वप, बनेपा लगायत स्वनिगःया आपालं पसलय् धौ व्यवसाय यानाः वयाच्वंगु दु । न्हापा ख्वपय् भ्रमण यायेगु नितिं वइपिं आपालं विदेशी पर्यटकतय्सं नापं तसकं ययेकीगु ख्वपया धौयात आः वयाः म्हो मनूतय्सं नं ययेकाः वयाच्वंगु दु । ख्वप जिल्ला चाःहिलेत वःम्ह जेनी स्यान्ट्रों धयादी - 'न्हापाया ख्वपया जुजु धौ तसकं हे साः, तर आः वयाः न्हापाया थें उलि मसाः ।'

अर्डर वःसा मसलायुक्त धौ दयेकेगु, मखुसा पि|mजिङ यानाः सादा धौ दयेकाः वयाच्वम्ह ख्वपया हे पुलांगु कथं कयातःगु ख्वपया धौ भण्डारया कृष्णश्वरी त्यातं धयादी - 'अर्डर वइबलय् जिमिसं निद्वः तकातक्क तुइगु धौ नं दयेकाः वयाच्वनागु दु ।' चाया कतारोय् जमय् यानातःगु धौया सामान्यतया ७० तका तूवः । तर, उगु हे मात्राया उच्चस्तरीय धौया सच्छि व नीन्यातका तुइगु त्यातं जानकारी बियादिल । स्वनिगलय् चायेकातःगु डेरीपाखें नं ख्वपया परम्परागत धौ दयेकेगु व्यवसाययात प्रभावित यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु । थज्याःगु डेरीं दंक व सुलभ तरिकां उत्पादन याःगु धौलिसे ख्वपया धौपाखें धेंधेंबल्लाः यायेमाःगु जूगुलिं नं जुजु धौया उत्पादन व गुणस्तरय् कमी वःगु खनेदु । आधुनिकताया नामय् गथे झीगु गौरवमय परपम्परा समस्याय् लानाः वनाच्वंगु दु उकथं हे जुजु धौया गुणस्तर नं तनाः वनाच्वंगु स्थिति ख्वपया नितिं च्यूताःया विषय जूगु दु । गुकिया कारण ख्वपया गौरवमय म्हसीका हे प्रभावित जूवनाच्वंगु खँयात अस्वीकार यायेफइ मखु ।

More Stories Like this