छु राष्ट्रपति शासन सम्भव दुला ?

- अमीर ताम्रकार

नेपाःया वर्तमान राजनीतिक गतिरोधयात कयाः विश्लेषण याइपिसं नेपालय् राष्ट्रपति शासनयात असम्भव धाये फयाच्वंगु मदु । एकीकृत नेकपा (माओवादी) जक मखु नेपालय् थःयात अग्रगामी, प्रगतिशील व जनपक्षीय शक्ति व दल धाइपिंसं नं राष्ट्रपति शासनया सम्भावनायात अस्वीकार यायेफयाच्वंगु मदु । देश दुने जक हुइना भुइना जुयाच्वंगु थुगु खँयात संयुक्त राष्ट्रसंघीय मिसन अनमिन प्रमुख करिन लनग्रेनं राष्ट्र संघीय सुरक्षा परिषद्य् न्ह्यब्वःगु थःगु प्रतिवेदनय् नेपालय् शान्ति प्रकृया असफल जुइगु परिप्रेक्षय् राष्ट्रपति शासन, सैनिक कू वा माओवादीं जन विद्रोह स्वंगू विकल्प वा सम्भावित घटनात जुइफैगु खँयात न्ह्यःने तःगु दु । थुकियात कयाः नेपाः दुने विशेष यानाः सरकारय् च्वनाच्वंपिसं अनमिन प्रमुख लनग्रेनया तःधंगु कुंखिनसा, सरकारंपिने च्वंपिसं सामान्यरुपं काःगु खनेदु, अनमिन प्रमुखया आलोचना यायेगु झ्वलय् राष्ट्रपति व प्रधानमन्त्री निसेंकयाः छुं कांग्रेसी व मेमेगु दलतय्सं नं बांमलाक्क कुं खिनेगु ज्या यात । थुकिं यानाः राष्ट्रपति शासन लागू याइगु खँय मनूतय् तःधंगु न्ह्यसः व काउकुटी दनावःगु खः । छु धात्थें नेपालय् राष्ट्रपति शासन हे लागू जुइगु खःला ? सर्वसाधारण नेपाःमि जनताया न्ह्यःने छगू तःधंगु न्ह्यसः जुयाः दंवःगु खँ यात व्यागलं तयेमछिं ।

राष्ट्र प्रमुखया ख्वालं राष्ट्रपति धयागु न्हापा नेपालय् मदु । नेपाः गणतन्त्रमयी जुइवं निरंकुश जुजुयात चीकाः जनताया काय् राष्ट्रप्रमुखया रुपय् न्ह्यःने वःगु दु । जुजुया थासय् राष्ट्रपति जुइवं नेपाः दुनेया फुक्क क्षेत्रय् हिलावुला जुइगु जुलनं । धार्मिक, सामाजिक, सांस्कृतिक लगायत क्षेत्रय् जुजुया थासय् राष्ट्रपतियात थाय् वीगु ज्या जूगु दु । नेपाःया इतिहासय् २०१७ साल पुस १ गते पुलांम्ह जुजु महेन्द्रं प्रजातान्त्रिक लँपुं वःम्ह सरकारयात भंग यानाः शासन सत्ता दक्को थःगु ल्हातय् काःगु खः । प्रधान व मन्त्रीत सकसितं ज्वनाः जेलय् स्वथना विल । ३० दँया पञ्चायतकालिन इतिहासय् साशन सत्ता दक्कों थःगु ल्हातय् कयाः छगू कथंया राष्ट्रपति शासन लागू यायां विरेन्द्र वल, वन, ज्ञानेन्द्र वल वन । इतिहासया पांग्रा थुगु हे कथं न्ह्या न्ह्यां नेपाः गणतान्त्रिक देय् जुल । झिदँया महान जनयुद्ध व झिंगुन्हुया ऐतिहासिक जनआन्दोलन लिपा राजतन्त्रया समूल नष्ट जुल । तर नं सामन्तवादया अवशेषत थौं नं ज्युंकात्युं ल्यंहे दनि । इलय् व्यलय् इमिसं थःगु हरकतत यानां वयाच्वंगु दु । वहुदलीय व्यवस्थाय् राष्ट्रपति शासनया चाहना याइपिं दुने दुनें यक्को यक्कों दःसां पिनेहे वयाः खुलेआम वकालत यायेगुली नेपाल मजदुर किसान पार्टीया नायः नारायणमान विजुक्छें छम्ह न्ह्यःने वयाच्वंगु दु । थःम्हं छुं याये मफयेवं, थःगु पार्टी ख्वप जिल्लाया छगू जक निर्वाचन क्षेत्रय् लिकुना बीवं राष्ट्रपति शासनया पक्षय् नवायेगु यायेगु यानावयाच्वंगु दु । राष्ट्रपति शासनया ख्याच्वलं प्रगतिशील राजनीतिक ख्यःया मनूत ग्याः चिकु पह वयेका च्वंगु इलय् विजुक्छें नेपालय् तत्काल राष्ट्रपति शासन मदयेक मगाः धकाः धयाः थःयात चर्चाय् हयाच्वंगु दु । नेपाल व नेपालीतय्गु नितिं राजनीतियायेत हैसियत व क्षमता मदयेवं विजुक्छें राष्ट्रपति शासनया वकालत यानाः सु गुगु शक्तिया सेवाः यानाच्वन धैगु खँ उलि महत्वपूर्ण मजुइफु, गुलि राष्ट्रपति शासनया समर्थन यानाः थः मचायेक लेण्डुप डोर्जय् परिणत जूवना च्वंगु खँय् स्पष्ट जुइ ।

वर्तमान राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव गरीवी पृष्ठभूमिं दना वःम्ह खःसां व छम्ह भारत भक्त खः । डा. रामवरण यादव नेपाली कांग्रेसया छम्ह साधारण हैसियतयाम्ह कार्यकर्ता नेता खः । तर नं इमिगु पुलांगु परिवारिक व सांस्कृतिक पृष्ठभूमि भारत खः । डा. रामवरणयात राष्ट्रपति दयेकेगु योजना नं नेपाली कांग्रेसयागु मखसे भारतयागु खः । नेपाः राजनीतिक दल व उया नेतातय्त लेण्डुप दोर्जें दयेकेगु भारतया अभियानया डा. यादव नं छम्ह पात्र जक खः । नेपाली कांग्रेस, एमाले व फोरमय् करौडौं लगानी यानाः भारतं थःगु चाहना पूवंका च्वंगु परिप्रेक्षय् राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव, उपराष्ट्रपति परमानन्द झा लगायत राष्ट्रया प्रमुख व्यक्तितय्सं थौं नेपाली जनताया ध्यबा नइ, ज्या भारत सरकारयागु यानाच्वंगु वास्तविकतां नेपाः गुलित स्वतन्त्र व सार्वभौमसत्ता सम्पन्न खः धयागु खँय् बांलाक्क हे विचाः यानाः स्वयेमाःगु अवस्था वये धुंकूगु दु । थुज्वःगु स्थितिइ देशय् स्वतन्त्रया मात्रा व शासन व्यवस्थाया स्वरुपयात कयाः थप अध्ययन व अनुसन्धानया जरुरत जुइ धुंकूगु खँय् विवाद हे वइमखु । मेगु खँ, राष्ट्रपति व उपराष्ट्रपतिया ल्यज्या जुइ छन्हुन्ह्यः भारतीय राजदूतया ग्वसालय् नेपाली कांग्रेस, एमाले व मधेसी जनअधिकार फोरमया शीर्ष नेतातय्त थाय् तयाः राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपतिया ल्यज्याय् जक भावी राजनीतिक यात्राय् स्वंगू दल छप्पँ छधी जुयाः न्ह्याः वनेगु नितिं छगू अपवित्र गठवन्धन दयेकूगु खः । उकिं राष्ट्रपति डा. रामवरण व उपराष्ट्रपति परमानन्द झा स्वयेबलय् पार्टीया प्रतिनिधिया ख्वालं न्ह्यःने वःसां यथार्थय् थुपिं भारतया इमान्दार नोकर खः, दलाल खः, धाःसां छुं पाइमखु । भारतं छु धाल वहे यायेगु नितिं जक थुपिं राष्ट्रपति व उपराष्ट्रपति जुयाच्वंगु खः, नेपाली जनताया नितिं मखु । थ्व खँ गुलि नेपाली जनतां स्यूगु खः, धायेमफु । थ्वहे कारणं लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया कट्टर विरोधी, जननिर्वाचित सरकारया निर्णय व आदेशयात पिखा लुखुइ वांछ्वइम्ह दरवारया नोकर, सेनादुने शोषण व दमनया कुचक्र चलय् यानाः वःम्ह सरकार विरुद्ध वक्तव्य विया वःम्ह पूर्व प्रधानसेनापति रुक्मागत कटवालयात विधि सम्मत सरकारं वरर्खास्त यायेवं भारतया छगू इसाराय् संसदीय दलत रातारात राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवया खापा संकः वंगु खः । अन्तरिम संविधानं वियाहे मतःगु अधिकार प्रयोग यानाः चान्हसिया १२ वजे कटवालयात थमौटी यात ?

राष्ट्रपतिं गैरसंवैधानिकरुपं सरकारं वर्खास्त याःम्ह प्रधानसेनापति थःगु पदय् लिहां वने धुनेवं स्थिति ग्यानापूगु अवस्थाय् थ्यन व भारतं कटवाल मार्फत सेना परिचालन याकाः तत्कालिन सरकार प्रमुख लगायत मूमू मन्त्रीतय्त तत्काल थःगु नियन्त्रणय् कायेगु तःग्वसाः कार्यान्वयन जुइत्यंगु इलय् हे अवस्था अतिकं गम्भीर मोडय् थ्यंगू व तःधंगु रक्तपातपूर्ण ववण्डर मच्चय् याये त्यंगुयात माओवादी नायः प्रचण्डं तत्काल राजिनामा वियाः सरकारंपिहां वनेवं उगु रक्तपिपासुपिनिगु ग्वसाः इमिगु तयारी फुक्क स्वस्वं असफल जूवन । माओवादी सरकार त्वःतूगुया ल्यूनेया यथार्थ खँ थ्व खः । थौंया राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव नेपाली कांग्रेसया कोटां जूगु खःसां खँ कांग्रेसयागु नं मखु, न्हू दिल्लीया कतांमरि जक खः । अथ्यहे उपराष्ट्रपति मधेसी जन अधिकार फोरमया कोटां जूगु खःसां न्हू दिल्लीं सञ्चालित व्यक्ति खः । थ्व वाहेक स्वंगू मू दलत नेपाली कांग्रेस, एमाले व फोरम न्हू दिल्लीया निर्देशन व इसाराया विरुद्ध वनीगुया कल्पना तक्क याये मफैगु स्थितिइ राष्ट्र संघीय मिसन, अनमिन प्रमुख लनग्रेन्डया नेपाः प्रति विश्लेषण सही सावित जुइ । राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री लगायत सरकारय् च्वंपिसं न्ह्याक्कोहे गलत व मनगढन्त्त धाःसा सावित याये फैगु विषय वस्तु मखु । राष्ट्रपति शासन मजूसा, राष्ट्रपति शासन यायेत पूर्वाधार पूर्णरुपं तयारी अवस्थाय् मदु धायेथाय् मदु । व्यवहार वा ज्याखं दक्कों राष्ट्रपति शासनकथं जुयाच्वं थाय् देशय् आः सिद्धान्त घोषणा जक याये ल्यंदनिगु अवस्थाय् दु । मात्रै मात्राया फरक खः । तर छता खँ छु सकारात्म जुइ धाःसा घोषितरुपय् वल धायेवं संघर्षया स्वरुप पाइ, कार्यनीति पाइ । सत्ताधारीत थप नाङ्गा जुइ, जनताया मिखां कुतुं वनी । विशाल जनताया पक्ति माओवादी दुने पक्तिवद्ध जुइ व देय् छगू न्हूगु युद्धया नितिं न्ह्यःने वनी ।

More Stories Like this