नेवाः दिवस कि नेवाः एकता दिवस?

श्रीकृष्ण महर्जन

नेपाल मण्डलया आदिवासी नेवाःतय्सं संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र दुने नेवाः स्वायत्त राज्य दयेमाः धकाः थगुने पोहलाथ्व नवमि (पुस ११) कुन्हु लखौं नेवाःत दशरथ रंगशालाय् क्वकयाः जनस्तरं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु खँ सकलसिनं सिउगु हे खः। दशरथ रंगशालाय् नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याये न्ह्यः संविधानसभाया दकलय् तःधंगु दल एकीकृत नेकपा (माओवादी) पाखें थिंलागा आमै (पुस १ गते) नेवाः स्वायत्त गणराज्य धकाः बसन्तपुली छगू तःधंगु ज्याझ्वःया दथुइ घोषणा याःगु खः। नेवाः स्वायत्त राज्य व नेवाः स्वायत्त गणराज्य धकाः गुगु कथं घोषणा यायेगु ज्या जुल उकिं राजनीतिक दलतय्त संघीय गणतान्त्रिक नेपालय् नेवाः स्वायत्त राज्य अर्थात नेवाः स्वायत्त प्रदेश दइ धायेत बाध्य यानाबिउगु दु। छगू कथं राजनीतिक दबाब तःधंगु लात। नेवाः स्वायत्त राज्य अर्थात प्रदेशयात स्वीकार याना मच्वंगु दल व उज्वःगु दलया नेतातय्त ला छगू कथं तःधंगु हाथ्या हे जुयाबिल ।

एकीकृत माओवादीं ला थीथी गणराज्य घोषणा यायेगु झ्वलय् नेवाः स्वायत्त गणराज्य नं घोषणा याःगु खः। माओवादीं थःपिनिगु राजनीतिक लाइन कथं हे थीथी गणराज्यत घोषणा याःगु खः। माओवादीं गणराज्यत घोषणा यायेवं हे धात्थें राज्यया पुनर्संरचना उगु हे कथं जुइगु जुल धकाः हीमी चाःपिं दल व नेतातय्त ला झन नेवाःतय्सं जनस्तरं थःगु हे कथं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगुलिं झन हे कपाः स्याकाबिउगु खः। अबलय् छुं छुं दलया नेतातय्सं ला नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःपिं माओवादी खः धकाः तकं धायेगु याना हल। वास्तवय् खँ अथे मखुसंे फुक्क नेवाःत जानाः नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा जूगु खः। नेवाः स्वायत्त राज्यया निंतिं संघर्ष याना वयाच्वंगु नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं गुकथं साहस यानाः जनस्तरं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा यात व छगू कथं नेपाःया आदिवासी जनजाति, लिउने लानाच्वंगु समुदाय नापं थीथी समुदायया निंतिं नमूना जुया बिल। नेवाःतय्गु उज्वःगु कथंया साहसयात नालाः आः वयाः मगः, तामाङ नापं मेमेगु जनजातितय्सं नं जनस्तरं थःथःगु कथंया स्वायत्त राज्यत घोषणा यायेधुंकूगु दु।
थ्वहे झ्वलय् एकीकृत माओवादीया जातीय मोर्चा एकीकृत नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चां थ्वहे वइगु थिंलागा आमै कुन्हु पुस २० 'नेवाः स्वायत्त राज्य दिवस' धकाः नेवाः राज्य दुने नेवाः सत्ताया अभ्यास विषयसं तःजिगु गोष्ठी यायेत्यंगु दु। अथे हे पोहलाथ्व नवमि पुस २९ गते नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं नेवाः एकता दिवस हनेत्यंगु दु। नेवाः एकता दिवस थुगुसी यलय् सांस्कृतिक झाँकी नापं पिकयाः छगू समारोह यासें हनेगु निंतिं नेवाः एकता दिवस व्यवस्थापन समिति धकाः पुचः नं नीस्वने धुंकूगु दु। उकिया निंतिं नेवाः दुनेया थीथी जातिया प्रतिनिधित दुथ्याकाः उगु ब्यवस्थापन समिति दयेकेगु ज्या जूगु खः।
नेवाःतय्सं तःधंगु राजनीतिक घोषणा याःगु दिं धइगु नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु दिं खः। करिब २४० दँ तक राज्य सत्तां लिउने लाकातःपिं नेवाःतय्सं थःपिनि राज्य सत्ताया निंतिं गुकथं नेवाः स्वायत्त राज्य जनदवावया रुपय् यात थ्व नेवाःतय्गु इतिहासय् जक मखु आदिवासी जनजातिय्गु इतिहासय् तकं तःधंगु ज्या जूगु खः। उगु ऐतिहासकि ज्यायात लुमंकाः दिवसया रुपय् हनाः न्हूगु कथं वनेमाःगु आवश्यकता फुक्क नेवाःतय्सं महसुस यानाच्वंगु हे खः ।

तर थुथाय् नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा जूगु दिंयात लुमंकाः नेवाः एकता दिवस हनीगु सवालय् छगू न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वाभाविक हे खः। आः नेवाः एकता दिवस धकाः हनेत्यंगु धइगु नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु दिंया लुमन्तिइ खःसा नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा दिवस बाय् नेवाः दिवस धकाः मधासे नेवाः एकता दिवस धकाः छाय् धाल?

नेवाः दिवस बाय् नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा दिवस धकाः जक धाःगु जूसा उकिं बांलाःगु संन्देश वनीगु स्वाभाविक हे जुइ तर आः नेवाः एकता दिवस धकाः हंगुया अर्थ छु खः? गनं नेवाःत एकता मदयाः नेवाः एकता यायेगु नितिं हंगु मखुला बाय् थगुने नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु दिनय् नेवाः दुनेया ज्यापु, स्यस्यः, नायः, साय्मि, दर्शनधारी, तबः, उदाय् लगायतया जातीय प्रतिनिधितय्सं शान्तिया प्रतिक बखंु ब्वयेकाः ज्याझ्वःया उद्घाटन याःगु जुयाः आः नं नेवाः दुनेया अथे थीथी जातिया प्रतिनिधितय्त छथाय् तयाः एकता दिवस जकं हनेत्यंगु मखुला? नेवाः स्वायत्त राज्यया नितिं धकाः न्ह्याः वनाच्वंपिं नेवाःतय्त आः राज्य सत्ताया खँ मखु नेवाः दुने एकता मदयाच्वंगु जुयाः नेवाःत निं एकता यायेगु धकाः सन्देश जकं वनीगु मखु ला धइगु न्ह्यसः नं दु ।

नेवाः दुनेया थीथी जातियात छथासं तयाः यंकेगु अले सकलसित एकता यानाः मंकाः अधिकारया नितिं न्ह्यब्वाकेगु ज्या याइगु नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबू दयेक दयेकं आः राजनीतिक अधिकारया नितिं न्ह्याः वनेमाःगु इलय् गनं देय् दबूया ज्या जकं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं यायेत्यंगु मखुला धकाः न्ह्यसः ब्वलनीगु नं स्वाभाविक हे खः। छखे नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलन यानाः नेवाः स्वायत्त लागाय् स्थानीय निकायसं स्वायत्तताया अभ्यास यायेगु कथंया हस्तक्षेपकारी भूमिका म्हितेगु खँ क्वःछीगु अले व्यवहारय् वनेगु इलय् नेवाः राज्यसत्ताया अभ्यास यायेगु कथंया घोषणा दिवस धइगु सन्देश वनीगु नां मतसे नेवाः दुने एकता मदुगु सन्देश वनीगु कथं नेवाः एकता दिवस हनेगु गुलि तक पाय्छि जुइ? थुगु खँय् सरोकारवाला नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया न्ह्यलुवातय्सं ध्यान बीमाःगु आवश्यकता दु ।

न्ह्यागु हे जूसां नेवाः एकता दिवस हनेगु धकाः थुगुसी गुगु तयारी जुयाच्वन थ्व दिवसया झ्वलय् नेवाःतय्सं राज्य सत्ताया अभ्यास याये कथं स्थानीय निकायय् हस्तक्षेपकारी भूमिका म्हितेगु घोषणा यायेफत धाःसा छगू तःधंगु उपलब्धि जुइ। नेपाःया आदिवासी जनजातिया नितिं नं थ्व छगू तःधंगु सन्देश जुइ। थ्यंमथ्यं खुला लिपा जारी जूवनाच्वंगु न्हूगु नेपाःया संविधानय् नेवाः स्वायत्त राज्य अर्थात प्रदेश तयेत नेपाःया राजनीतिक पार्टीतय्त बाध्य जुइगु खँय् सुयां निगू मत दइ मखु ।

More Stories Like this