त्रिभुवनया लँ जिमिसं हे पं वनागु खः

भुवनरत्न कसाः

जिमि बाज्यां मुलय् तयाः कनातःगु बाखं

जिगु जन्म येँया दुछे बालकुमारी त्वालय् जूगु खः। जिमि न्याम्ह दाजुकिजा व न्याम्ह तःकेहेँ दु। तःभुखाय् ब्वःबलय् जि प्वाथय् दु हं। मांपिं ग्यानाः सकलें जोगिंपाखाय् च्वंवन तर व्यथा जुइवं थःगु छेँय् हे मचा बइके धकाः मांयात तुरन्त छेँय् हल हं। छेँय् हे जि बुल हं। थपाय्च्वः तःभुखाय् ब्वलं नं जिमिगु छेँय् छुं मजू। जिमि छेँजःपिंत नं छुं मजू। जिमिगु छेँयात बालकुमारीया बन्या आबाया मां बूगु छेँ धाइ। थ्वया ल्याखं व छेँ निसःदं मल्याक पुलांगु खः। व छेँ मी नयाः ध्वस्त जूबलय् जिगु नुगः तसकं ख्वल। जि बःचाधिकः जुइवं मलेया छेँया (जलंछेँ, असनं महाबती वनेथाय्) लही यंकल। अन बार्दली दुगु पुलांगु छेँ। वहे बार्दलीइ च्वनाः सिपाहीत कवाज म्हिताः वइगु स्वयाच्वनेगु जितः तसकं न्ह्यइपुसे च्वं। लिपा जितः छेँय् हे ब्वना हल। छेँय् वयेवं बानं (सिद्धिरत्न कसाः) जितः नेवाः भासं खँग्वःत च्वयाः आखः स्यनादिल। बा नं छम्ह नेपालभाषाप्रेमी खः। खय्त ला बानं पसः तयाः व्यापार नं याःगु खः। तर बाया व्यापार स्वयां भाषाप्रति अप्वः मोह दुगुलिं छेँज्याय् उलि वास्ता यानामदी। वय्कलं नेपालभाषां सिलः च्वयेगु, म्येँ च्वयेगु दबू प्याखं क्यनेत प्याखं च्वयेगु ज्या यक्वं हे यानादी। थुकिं यानाः वय्कःया लजगाः सुथां मलात। अथे जूसां बाया थः मस्तय्त आखः ब्वंकेमा धइगु चिउताः धाःसा दु। अबलय् जुद्धोदय स्कूल मखं त्वालय् तयातःगु। जितः अन हे भर्ना याना बिल। अनं लिपा चतुर माष्टरं जितः दरवार स्कूलय् भर्ना याना बिल। अन जिं बांलाक हे आखः ब्वना। जितः मवःगु दाजुं स्यना बीगु। लिपा दाजु टाइफाइड जुयाः मंत। दाजु मदयेवं जितः आखः स्यना बीपिं नं मंत। जि स्कूल मवँसे बागमती म्वःल्हू वनेगु याना। जिगु पासा संगत बांमलात। अन जिं न्हय्गू तगिं तक जक ब्वना ।

वहे मांयात ल्वचं कल। थौंकन्हय् थें वासः यायेगु व्यवस्था मदु। झिंच्याला तक मांयात लहिना। अय्नं वय्कःया ल्वय् क्वमलाः। वय्कः मंत। मां मदयेवं झिंन्यादँ दुबलय् जलंछेँया नन्दसाहु (ल्हासा बंजाः)या म्ह्याय्नाप जिगु ब्याहा याना बिल। अनं खुला ति लिपा जि पद्मोदय स्कूलय् हानं गुंगू तगिमय् भर्ना जूवना। तर जि आखः सिबें म्हितेगुली अप्वः तक्यन। मचाबलय् भोगत्या थ्वानाः बल म्हितीम्ह जि लिपा धाथेंया बल म्हितेगु याना। तत्कालिन बालशाखा दल धकाः नीस्वंगु क्लबया सदस्य नं जुया। थुकिं यानाः जिं बांलाक आखः ब्वने मफुत। पढाई दिके माल ।

छन्हु पासा छम्हेस्यां स्वलां एसएलसी पास यायेत नक्साःया रात्रि पाठशाला चाःगु दु धकाः कन। जिं नं अन हे ब्वंनेगु इच्छा यानाः बायात धया। बानं ततायाके ग्वाहालि काः हुँ धाल। अन न्यार्का दां पुलेमाः, जिं ततायाके खुर्का पुलेमाः धका खुर्का कया यंका। जि अंग्रेजीइ कमजोर। पास संगत बांमलानाः जि सेन्टअप तक पास जुल, एसएलसी पास याये मफुत। न्हापा एसएलसी पास मजूसां टिचर ट्रेनिङ्ग कायेदु। खुला तक प्राथमिक टिचर ट्रेनिङ्ग कया। ट्रेनिङ्ग क्वचायेवं जितः विराटनगर ब्वना यंकल। धरान झोराहाटया सरला विद्यालयय् च्याला ति ज्या यायेधुंकाः अन च्वने मं मंत। जिं अन च्वनाः थम्हं हे अंग्रेजी सयेका। थुगु हे इलय् जिं एसएलसी नं पास याना। अन दछि ति च्वनाः येँय् सरुवा जुल। अबलय् विराटनगरय् जूसा आईसी हे चले जू। तलब बीबलय् खुइतका आईसी बीगु। येँ जूसा खुइतका नेपाली ध्यबा बीगु। अबलय् विराटनगरय् धिम्न्यः ध्यबाया छगू किलो गोलभेडा वः। चार आनां च्या तरकारी प्वाः जायेक नयेदु। अथे ला जि स्कूलय् वनेबलय् बायाके धिम्न्यः ध्यबा कायेगु। धिब्छःया बजि व धिब्छःया तरकारी न्याःसा प्वाः जाः। धिब्छःया स्वपा हलुवाइ सेल वः। धिब्छःया मनभउ न्याःसा फ्वसा हे थुलिमछि वइ। छम्वःया झिंस्वंगः ख्यें वः। बानं जाकि बजि पसः तःबलय् धिब्छःया जाकि मी नं। जिं जाकि छमनाया झ्याःना (४० पैसां)

तक न्याये नं। न्हापा न्ह्याथेंजाःगु ज्या याःसां साच्यान्छि (३३ पैसा) बीगु चलन दु। मोहन शम्शेरया पालय् छसुका मानां जाकि बिल। तता नर्स जूगुलिं ततायात जाकि वइ। व जाकि नये मयःगुलिं प्वःचा मुनाः बखुयात नकेगु। वि.सं. २०१५ सालय् तकं घ्यः धानिया झिंप्यतकां लाः। डाल्डा घ्यः मदु। डाल्डा घ्यः वःबलय् उकियात पनेमाः धकाः जुलुस तकं वल ।

एसएलसी पास जुइवं जि बीएडया प्यदँया ट्रेनिङ्गय् वना। जि नाप दौलत विक्रम शाह, वासु शशी, निरविक्रम प्यासी नं दुगु खः।तर ज्या दयेवं इमिसं ट्रेनिङ्ग त्वःतल। ट्रेनिङ्गया झ्वलय् जिमित इण्डिया टुर नं यंकल। अनया स्कूल स्कूल चाःहिला। अबलय् जिगु तलब नासु सरह (१७० तका) दु। २०१७ सालय् जितः सप्तरीइ खटे यात। जिपिं अन वनाकुन्हु थन गोली काण्ड जुल। दरभंगाय् पत्रिका स्वयाः काण्डया बारे सिल ।

सप्तरीइ जिं दछि तक ज्या यायेवं डिष्ट्रिक्ट इन्स्पेक्टर धइगु पद हे खारेज जुल। उकिया थासय् सब इन्स्पेक्टर पद तया बिल। तलब धाःसा निगुलिं उलि हे। जिं व पदय् च्वनाः ज्या याये मखु धकाः थःत वइगु बाँकी भत्ताया माग याना। अनं लिपा जिं मल्टि पर्पस ट्रेनिङ्ग कथं ट्रेडर इन्डस्ट्रिज ट्रेनिङ्ग कया। थ्वहे झ्वलय् जि नेपाःया थीथी थासय् चाःहिला। ट्रेनिङ्ग क्वचायेवं नेपालगंजया मंगल प्रसाद बहुउद्देश्यीय विद्यालयय छ्वया बिल। १२ दँ तक अन च्वना। अबलय् तलब निसः व खुइतका। झिंनिदँ लिपा सुवर्णमान तुलाधरया ग्वाहालिं जि येँय् सरुवा जुयाः विजय मेमोरियल स्कूलय् वया। यक्व ट्रेनिङ्ग कया तयागुलिं जिं थीथी विषय ब्वंका ।

अथे ला सुनांनं मखुगु ज्या यात धाःसा न्हापांनिसें विरोध याइम्ह जि। सुनाप ल्वायेत नं मग्याः। वि.सं. २००७ सालय् तत्कालिन जुजु त्रिभुवनयात पित छ्वये मजिउ धकाः लँ पं वनापिं जिपिं हे खः। अन जुजुं थः हाकनं लिहां वयेगु बचं बिउगु खः। गौचरय् थ्यंकाः आठपहरियातसें सकसितं कथिं दाया हल। अबलय् रामदल धाःपिं पुलिसत दु। छन्हु इमिसं लिउ वःगु इलय् जि बाग्मती खुसिइ लाल कयाः बिसिउँ वना। तर ताँय् न्यासि वनाच्वंपिं फुकसितं दाये फक्व दाल। जि खुसि पारी वनाः इपिं वःसा कयेके धकाः चापाँय् ज्वनाः च्वंच्वना ।

वि.सं. २०१६ सालया घटना खः। जिपिं दिल्ली वनागु। राजदूतावासं जिमित सःताः भ्वय् नकल। उकी ग्वाराग्वारा चिंगु प्यंगू न्यागू ति ज्वलं तयातःगु। व नं भ्वय्या घासा जुइ धकाः जिमिसं भ्वय् नापं तुं पाकापाकां नया बिया। लिपा च्या तये हल। तर च्याय् चिनी मदु। अबलय् तिनि सिल, जिमिसं चिनी ला न्हापा हे नये धुन खनिं।
न्हापा लाकां न्ह्यायेगु धइगु हे चलन मदुबलय् बानं जितः छ्यंगूया लाकां छजु न्याना बिल। स्कूल वनेत व लाकां न्ह्यायेगु, स्कूलं लिहां वयेधुनेवं लाकां त्वःता खालि तुतिं म्हितः वनेगु। तर जि ह्वासाह्वासां तःधिकः जूगुलिं उलि बांलाःगु लाकां न्ह्याये हे मलायकं चिपा जुल। आः जि अवकाश कयाः सन्तुष्टपूर्ण जीवन म्वानाच्वनागु दु ।

न्ह्यब्वःम्ह: सुनिता मानन्धर

More Stories Like this