थुकिया दोषी सु?

मुकुन्दकृष्ण नेवाः

वंगु नेपाल संवत् ११३० या लिपांगु व ११३१ या न्हापांगु न्हि अथे धयागु वि.सं. २०६७ कार्तिक १९, २०, २१ गते स्वन्हुयंकंया नखः विवादय् लाःगु खः। गुकिं यानाः गुलिं नेवाःतय्सं १९ गते लक्ष्मीपुजा, २० गते म्हपुजा व २१ गते किजापुजा याःगु खःसा गुलिं नेवाःतय्सं २० गते लक्ष्मीपुजा, २१ गते म्हपुजा व २२ गते किजापुजा याःगु खने दत। थुज्वःकथं थुगुसीया स्वन्ति नखःया इलय् नेवाःतय्गु नखः नेवाःतय्सं विवादय् हयेगु ज्या याःगु खनेदत गुकिं यानाः गैर नेवाःतय्त न्हीकेगु ज्या जक जुल।
थुगुसीया स्वन्ति नखः गैर नेवाःतय्गु छेँयात केन्द्रय् तयाः निर्धारण याःगु खनेदत। गनं जवय् च्वंपिं नेवाःतय्सं १९ गते लक्ष्मीपुजा, २० गते म्हपुजा व २१ गते किजापुजा याःगु खनेदतसा खवय् च्वंपिं नेवाःतय्सं छन्हु लिछ्यानाः २० गते लक्ष्मीपुजा, २१ गते म्हपुजा व २२ गते किजापुजा याःगु खनेदत ।

नेवाःतय्गु थुज्वःगु व्यवहार खनाः दथुइ च्वंपिं गैर नेवाःतय्सं जितः न्यनाच्वन � मखु, छिमिगु थ्व गुज्वःगु नखः हनेगु पहः? छगू हे नखः लक्ष्मीपुजा, म्हपुजा व किजापुजायात गुलिं नेवाःतय्सं छगू इलय् हनीगु अले नेवाःतय्गु हे मेगु पुचलं मेगु इलय् हनीगु। नखः धयागु ला सकल नेवाः जातिं छन्हुं हे हने माःगु मखु ला? धायेत ला नेवाःतय्सं जिमिगु परम्परा हे नखःचखःत खः। थुकिया संरक्षण यायेत हे नखःचखः हनेगु खः धकाः धाइगु तर नखःचखः हनेगु इलय् धाःसा नेवाःतय्गु दथुइ हे एकरुपता मदु। गुगु नेवाः समुदाययापिंसं पाय्छि तिथिइ नखः हनाच्वन अले गुगु समुदाययापिंसं मखुगु तिथि छ्यलाच्वन धकाः गैर नेवाःतय्सं जितः न्यनाच्वन। गैर नेवाःया न्हुतुं पिज्वःगु थुज्वःगु न्ह्यसः न्यनाः छझाः ला जि अकमक हे जुया। धात्थें थुकिया दाषि सु?

थुगु हे खँयात कयाः मेगु त्वालय् नं विवाद जुयाच्वंगु जुयाच्वन। छगू पुचलं नेवाःतय्सं १९ गते लक्ष्मीपुजा, २० गते म्हपुजा व २१ गते किजापुजा यानाच्वंगु पाय्छि खः धकाः धयाच्वंगु खःसा मेगु पुचलं २० गते लक्ष्मीपुजा, २१ गते म्हपुजा व २२ गते किजापुजा याःगु पाय्छि खः धकाः धयाच्वन। निगुलिं पुचलं थ्व हे जिमिगु परम्परा खः धकाः धयाच्वन। निगू नेवाः पुचःया थःथःगु परम्पराया प्रदर्शन खनाः लिक्क च्वंपिं गैर नेवाःत धाःसा प्वाः तितिउँ न्हिलाच्वन। आखिर थुगु परिस्थितिया दोषी सु खः?
गांगामय् च्वनीपिं अशिक्षित, धर्म, परम्परा, संस्कृति, जातीय स्वाधिनता आदिया बारे मसः मसिउपिं नेवाःतय्गु ला खँ हे त्वःते, शहरी लागाय् च्वनाः थःगु धर्म, संस्कृति, परम्परा व जातीय स्वशासन व नेवाः राज्यया थौंया वर्तमान अवस्थाय् अति आवश्यकता दु धकाः हालाः सना जूपिं नेवाः जातिया विद्वान नेता, साहित्यकार, पत्रकार, भाषाविद्, संस्कृतिविद् धकाः समाजय् नांजाःपिं शिक्षित वर्ग हे निगू धारय् लानाच्वंगु दु। निगुलिं धारयापिंसं थःथःगु निर्णय पाय्छि धकाः दावी यानाच्वंगु दु। थुज्वःकथं नेवाः जातिया वर्ग विभाजन जूगुया आखिर दोषी सु? १९, २० व २१ गते स्वन्ति नखः हनीपिं नेवाःतय्त दोषी करार बीगु वा २०, २१ व २२ गते नखः हनीपिं नेवाःतय्त दोषी करार बीगु। वास्तवय् धायेगु खःसा थुगु परिस्थितिइ धयागु दोषी करार सुयात बीगु धकाः नं धाये मफुगु अवस्था खः ।

तिथिमिति नखःचखः पिकाइगु पात्र (क्यालेण्डर) पिकाइपिं गैर नेवाःत दोषी खः ला? ई ल्यं दनिगु इलय् सुम्क च्वनेगु, छुं नं मधायेगु व अन्तिम परिस्थिति, गुगु ई धयागु नखः हनेगु ई खः, उगु हे नखः थुबलय् मखु उबलय् खः धकाः नेवाःतय्त अलमलय् लाकीपिं दोषी खः। आखिर थुकिया दोषी सु खः?

धात्थें धायेगु खःसा नेवाःतय्गु नखःचखः हनेगु पहलं थुगुसी गैर नेवाःतय्त न्हीकेगु ज्या माक्वं हे जुल। थीथी सञ्चार माध्यमं नं नेवाःतय्सं १९, २० व २१ गते व २०, २१ व २२ गते स्वन्ति नखः हनाच्वंगु प्रचार प्रसार याना बिल। गुगु स्वयाः गैर नेवाःत आनन्दं न्हिलेगु यानाच्वंगु खः। अझ गैर नेवाःत जक मखु नेवाःत थः स्वयं हे नं नेवाःतय्सं निक्वः नखः हनाच्वंगु प्रचार प्रसार स्वयाः थःगु हे जातिया खिल्ली यायां न्हिला�च्वन। आखिर थुगु परिस्थितिया दोषी सु?
नेवाःतय्सं निथ्वलय् विभाजित जुयाः नखः हनाच्वंगु खँया प्रचार प्रसार थःगु हे देशय् जक जूगु मखु। थुगु खबरया प्रचार प्रसार विदेशय् तक नं जुल। गुकिं यानाः नेवाःतय्गु नखः हनेगु पहलं हलिमय् हे ख्यालि ज्या जू वन। हलिंयात हे न्हीकीगु नेवाः जातिया थुगु व्यवहारया दोषी आखिर सु?
वास्तवय् धायेगु खःसा झीगु देशय् थौं राजनीतिया अलग धार अले संस्कृतिया अलग धार जुयाच्वंगु दु। थुज्वःगु इलय् नेवाःत छधी छप्पँ जुइगु गथे यानाः जुइगु। अले नेवाःत छगू हे जातियापिं जुयाः नं थथे विविध धारय् न्ह्यानाच्वंगुली दोषी सु?

More Stories Like this