धुन्या मातनेगु परम्परा

शिला साय्मि

विश्वय् ज्वःमदुगु संस्कृति ब्वयाः साँस्कृतिक नेवाः जाति दुने तसकं हे नांजाःगु व ज्वःमदुगु बाजं तग्वः धिमे खः। थुकिया नापनापं ज्वःमदुगु साँस्कृतिक म्हसीका धयागु धुन्या नं खः। धुन्या ज्वनेफुम्ह ज्यापु धयाम्ह हे सक्कली ज्यापु खः धाः नं धायेगु याः। अथेला धुन्या धयागु दक्व ज्यापु समुदाय दुने नं मदु। येँ देशय् नं स्वीनिगू त्वाः मध्ये झिंनिगू त्वालय् जक धुन्या दु। धुन्या मातनेगु ज्या धाःसा झिंनिदँय् छकः जक जुइ। धिमे स्यनेगु ज्या दँय्दसं जुयाच्वंगु जूसां धुन्या धाःसा झिंनिदँय् छक्वः जक स्यनेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

झिंनिकु हाकःयात धुछि धाइ। थुकी न्याताजि वस्तु दइ पं, च्वाम्वः, घंघला, थ्वाःचा कापः व धाःकापः। छधुछि हाकः दुने न्याता वस्तु दुगु जुयाः थुकियात 'धुन्या' धाःगु खः धाइपिं नं दु। यद्यपि 'धुन्या'या अर्थ ध्वजा खः। छगू त्वाःया ध्वजा मेगु त्वाःया ध्वजा नाप ज्वः लाइ मखु। धुन्या झिंनिकु हाकःगु तारीबाँसं दयेकी। चाःहिके थाकुइगु जुयाः भचा चाःतूगु धुन्या ल्ययेगु याइ। छगू त्वालय् छपु हे जक धुन्या दइ। अथे खःसां स्यनेगु इलय् धाःसा निपु खने दइ। झिंनिपु धुन्या धकाः झिंनिम्ह थकू जुजुया प्रतीककथं नं कायेगु यानातःगु दु ।

न्हापा न्हापा प्रत्येक नागरिक वा व्यक्तिया सैनिक प्रशिक्षण बीमाःगु परम्परा दु। वहे सैनिक प्रशिक्षणया छगू रुप धुन्या मातनेगु प्रचलन जुइमाः धइगु बिचाः संस्कृतिज्ञाता भाजु एकराम सिंहया दु। थुगु परम्परा लिच्छविकालय् व्यापक जुइ धुंकूगुलिं किरातकालय् हे थुकिया सुरुवात जूगु जुइमाः धइगु नं वय्कःया अनुमान दु।
धुन्याया प्रशिक्षण बीगु ज्या नं छगू निश्चित इलय् जक याइ। लाक्वपाक्व इलय् स्यनेज्या याइ मखु। गथांमुगः धुंकाः मोहनि न्ह्यःया न्हापांगु आइतवाः कुन्हु लाकाः प्रशिक्षण शुरु याइसा कार्तिक मसान्त दुने हे क्वचायेके हे माःगु परम्परा दु। थुगुसी क्वाःबाहाःया लःघः छें धुन्या पिथनेगु ज्या न्ह्याकूगु खः। वय्कःपिंसं वंगु कार्तिक ३ गतेनिसें प्रशिक्षण न्ह्याके धुंकूगु जुयाच्वन ।

तग्वः धिमे वा धुन्या स्यने न्ह्यः प्रशिक्षार्थीपिं सकसिनं क्षमापुजा कथं नासःद्यः पुज्यायेमाः। थुगु पुजाया दथुइ बापुजा धकाः खा स्यानाः पुजा यायेगु चलन दु। अले प्रशिक्षण क्वचायेकाः मोहनी लित तयेगु ज्या नं यायेगु जुइ। थुगुसी अन प्रशिक्षणया निंतिं गुइन्याम्ह प्रशिक्षार्थीत वःगु खःसां अन्तिमय् धाःसा स्वीन्याम्ह जक प्रशिक्षार्थी वःगु खः। प्रशिक्षण काःपिं मध्ये दकलय् उत्कृष्ट प्रशिक्षार्थी झिंप्यदँ दुम्ह सिद्धान्त महर्जन याकःमा जुइत ताःलाःगु खः। उत्कृष्ट जूम्हेसित याकःमा वा च्वमे च्वमेलु धायेगु चलन दु ।

प्रशिक्षणया झ्वलय् झिंनिगू कथंया कला स्यनेमाः। तर थुगुसी झिंछगू जक कलाया प्रशिक्षण बिउगु खः। बेताःमां, म्हालगाः, तिसामा, तःखामा, चीभाःमा, सिंगमा, हनुमान पुलेगु, सिखःमा, सिंतुति व याकःमाया प्रशिक्षण बिउगु खः। छगू कला ताहिं तसकं थाकुगु जूगुलिं प्रशिक्षार्थीतय्त स्यनेगु ज्या मजूगु खँ बाजं गुरुं कनादीगु खः ।

थ्व प्रशिक्षण काइपिं मस्त झिंनिदँ दयेमाः, वःलाः क्वचायेधुंकूपिं जुइमाः अले कय्तापुजा यायेधुंकूपिं जुइमाः। थ्व धुन्या चाःहिकेबलय् नं धुन्या क्वःथलेगु वा कुर्के मजिउ धइगु नियम दयेका तःगु दु ।

More Stories Like this