आखिर छु खः विकिलिक्स?

न्हूसाय्मि

विश्वय् थःगु साम्राज्यवाद व एकाधिपति कायम यायेत स्वयाच्वंगु देय् खः अमेरिका व बेलायत। थुपिं निगुलिं देय्यात थीथी आतंकवाद व चरमपन्थी संगठनतय्सं धाःसा तसकं कपाः स्याकाच्वंगु दु। अय्नं थुमिगु षडयन्त्र, आक्रमण, ख्याच्वः खनाः निगुलिं देशं खास हे कपाः स्याकाच्वने मालाच्वंगु नं मदु। छाय्कि आक्रमणकारीतय्गु ज्या हे आक्रमण यायेगु खः। उमिसं ख्याच्वः बियां जिल ला वा आकाझाकां जिल ला आक्रमण याना हे च्वंगु दु।
विश्व आतंकवादीतय् दकलय् नांजाःगु अल�कायदां अमेरिकी रक्षा मन्त्रालय पेन्टागन व विश्व व्यापार संगठनया वर्ल्ड ट्रेड सेन्टरय् विश्वयात हे अजूचायापुगु आक्रमण यातं नं अमेरिकायात खास हे बांमलाःगु लिच्वः लाके फुगु खनेमदु ।

अथे हे अफगानिस्तानय् थःगु अभियान न्ह्याका वयाच्वंगु नेटो गठबन्धनया सैनिकतय्गु न्ह्यपु नं तालिबानीतय्सं नयाच्वंगु दु। नेटो सेनायात लक्षित यानाः तःक्वःमछि हे हमला जूसां थुकिं नं अमेरिकायात संके फयाच्वंगु मदु। अमेरिकी आक्रमणया आपालं योजना तालिबानीतय्सं गोप्य रुपं सीकेगु निंतिं तालिबानी लडाकूत अमेरिकी सेनाय् घुलमिल यानाः सुचं कयाच्वंगु खँ नेटो सेनां बांलाक हे सिउ। अय्नं अमेरिकायात इकिधिकि संकूगु खने मदु।
तर थुगुसी धाःसा थज्याःगु महाशक्ति देय् अमेरिकाया नं न्ह्यः हे छखे लाकीगु ज्या छगू छगू वेबसाइटं यानाच्वंगु दु गुकिया नां खः विक्कीलिक्स। आखिर अमेरिकायात हे आछुआछु कंकाच्वंगु थ्व विक्कीलिक्स धाःगु छु खः ले? आपालं इन्टरनेटया संजालय् सना च्वनीपिनिगु निंतिं नं थ्व छगू न्हूगु नां खः ।

विक्कीलिक्स इन्टरनेट संचार माध्यमय् थौंकन्हय् तहल्का न्यंकाच्वंगु छगू वेबसाइट खः। थुगु वेबसाइटं गुगुं नं देय्, सरकार, सरकारी गोप्य नीति, योजना आदि अनेक कथंया महत्वपूर्ण, गोप्य सुचं, जानकारी आदियात इन्टरनेटया माध्यमं सार्वजनिक यानाच्वंगु दु। गुगु सुचं वा जानकारी हतपतिं छम्ह सर्वसाधारणया जानकारीइ तक याउँक वा अःपुक थ्यनी मखु। अज्याःगु जानकारी थुगु वेबसाइटं सार्वजनिक यानाच्वंगु दु ।

थुगु वेबसाइट चर्चाय् वःगु यक्व नं मदुनि। वंगु जुलाईया अन्तपाखे अफगान युद्ध सम्बन्धी झण्डै छगू लाख स्वयां अप्वः गोप्य अमेरिकी दस्तावेज सार्वजनिक यायेवं थुगु वेबसाइटया नां नं चांचां हे चर्चाय् वःगु खः। अबलय् थुगु वेब साइटं अफगानय् अमेरिकी सैन्य अभियानया लिसें अफगानिस्तान व पाकिस्तानय् न्ह्यानाच्वंगु आपालं महत्वपूर्ण गतिविधि सार्वजनिक याःगु खः ।

थुगु वेबसाइटयात थःपिनिगु योजना, अभियानया ज्याझ्वः, नीति लगायतया महत्वपूर्ण दस्तावेज थुकथं थ्यन धइगु स्रोतया बारे नं छुं हे खँ न्ह्यथनातःगु मदु। अमेरिकी सैन्य दस्तावेजय् न्ह्यथनातःकथं हे विक्कीलिक्सया माध्यमं थुगु खँ सार्वजनिक जूगु खः कि पाकिस्तानया लिधंसाय् अफगानिस्तानय् सक्रिय तालिबानी चरमपन्थी संगठनयात ग्वाहालि याना वयाच्वंगु दु ।

खतुं उगु दस्तावेज सार्वजनिक जूगु छुं ई लिपा थ्व वेबसाइट फिसलय् लः सुइ थें सुना वन। तर सदांया निंतिं धाःसा मखु। झण्डै प्यला लिपा हाकनं थुगु वेबसाइटं थःगु छ्यं ल्ह्वनाहःगु दु ।

विक्कीलिक्सं अमेरिकी रक्षा व विदेश मन्त्रालयं ख्याच्वः बिउसां अज्याःगु आपालं गोप्य दस्तावेजत सार्वजनिक याना बिउगु दु। गुकिं यानाः उलिमछि चरमपन्थी आक्रमण व ख्याच्वः वःसां सामान्यकथं कयाच्वंगु अमेरिकाया आः न्ह्यः छखे लानाच्वंगु दु ।

विक्कीलिक्सं थःके दुगु गोप्य दस्तावेज जक सार्वजनिक याःगु मदु। वं थ्व नं दावी याःगु दु कि थःके अझं झिगू लाख स्वयां अप्वः गोप्य दस्तावेजत दनि ।

खय्त ला विक्कीलिक्स दकलय् न्हापां सार्वजनिक जूगु इलय् हे विवादया चाकलय् लाःगु खः। सन् २००६ या अन्तपाखे न्हापांखुसी इन्टरनेटय् खने दुगु इलय् हे थ्व साइट विवादय् लायेधुंकूगु खः ।

थ्वहे दँया वंगु अप्रिलपाखे सार्वजनिक याःगु भिडियो टेपं नं थुगु वेबसाइट चर्चाय् वःगु खः। उगु भिडियो टेपय् सन् २००७ य् अमेरिकी सैन्य हेलिकप्टरया कारणं इराकया राजधानी शहर बग्दादय् छुं मनूत सीगु खः गुकी अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्था रोयटर्सया निम्ह पत्रकारत नं दुथ्याः ।

अथे हे वंगु मार्चय् नं छगू दस्तावेज सार्वजनिक जूगु खः। उगु दस्तावेजय् अमेरिकी सेनायात ख्याच्वः बियातःगु खँ पिहां वःगु खः। उगु सन्देशयात न्हापां ला अमेरिकी अधिकारीतय्सं खण्डन नं याःगु खः। तर लिपा वनाः स्वयं अमेरिकी सरकारं हे थुगु दस्तावेज सही धकाः स्वीकार यात ।

गन तक वेबसाइटयात गोप्य सुचं बिया वयाच्वंगु स्रोतया खँ दु, वेबसाइटयात न्ह्याम्हेस्यां नं सुचं बीफु। तर अज्याःगु गोप्य धयातःगु सुचंयात वेबसाइटया पत्रकार, प्राविधिक विशेषज्ञतय् छगू पुचलं बांलाक अध्ययन याये धुंकाः प्रकाशित याइ ।

वेबसाइटं गोप्य सुचना, सन्देश, जानकारीत प्रवाह यायेगु झ्वलय् तःक्वःमछि हे कानुनी हाथ्याया नं सामना यायेमाःगु दु ।

वेबसाइटं गुलि गुलि महत्वपूर्ण सुचंत सार्वजनिक यात उलि उलि हे थुकिया संस्थापकया जीवन नं खतराय् लाना वनाच्वंगु दु। थुगु वेबसाइटया संस्थापक खः जूलियन अन्साज। अन्साज छम्ह अमेरिकाया तसकं सःम्ह ह्याकर खः। वं अमेरिकी सरकारया वेबसाइट ह्याक यानाः हे थज्याःगु सुचंत मुंकेगु यानाच्वंगु खँ धाःगु दु ।

More Stories Like this