सत्ता द्वन्द्वया दुष्परिणाम

- हरि रोका -

माओवादी नागरिक पार्टी मखुगुिलं वइत सत्ताया नेतृत्व बी मज्यू धयागु विषयलय् कांग्रेस व एमाले दुने विवाद मदु तर सत्ताया नेतृत्व यायेगु खँय् धाःसा थुमिगु दथुइ थःम्हं यायेदयेमाः धयागु मतभेद दु । माओवादीयात सत्तां पिने तयेत थुिपं ताःलासां सत्ता साचालन कांग्रेसयात बीमाः धयागु ुगठबन्धनु या सोच दु । नेपालया राजीनामा लिपा सत्ताया ताःचा थःम्हं कायेत स्वयाच्वंम्ह एमालेया नायः खनालं पार्टीदुनेया हे कारणं उम्मेदवारी लित कायेत बाध्य जूगु दु । थुगु स्थितिइ नेपाली कांग्रेसया उम्मेदवार बहुमतया आधारय् प्रधानमन्त्री दयेकेत सामान्य पंगः दु ।
थ्वहे कारणं माधव कुमार नेपाल व केपी ओलीं चाहे जुलं नं कांग्रेसया उम्मेदवारया पक्षय् निर्णय याकेमपुूगु खः । थुगु स्थितिइ कांग्रेस व माओवादीया नेतृत्वय् स्वीकार मयाइगु कारणं खनालं थः अप्वः आशावादी जूगु खः । माओवादीं नं खनालया हे लँपुइ वयाः सहमतिया निितं उम्मेदवारी लित कायेवं खनालं अप्वः आशा काःगु खः । मधेशी मोर्चा तटस्थ च्वंगु धयागु एमाले स्वयाः निगू कारणं पाः । १ एमाले भोट बीत तयार मजूतले कांग्रेस त्याइमखु । २ एमालें माओवादीयात भोट बीगु निर्णय याःसा निगू पार्टीया मंकाः सरकार दयेकूगुसा सत्ता साझेदारीया ध्वाखां पिने हे लाइ । नेतातय्गु निितं थ्व सुखद जुइमखु ।

वंगु नीदँनिसें उज्वःगु हे राजनीतिइ माहौलय् ब्वलंगु एमालेया संस्थापनपक्ष व मधेशीत सत्ताया स्वाद कायेत लिचिली मखु । मेमेगु चिचीधंगु दलतय्गु अवस्था नं थथेहे खः । थुिपं दक्कोस्यां माओवादीयात भोट बिलधाःसा त्याइ । तर थ्व धाःसा उलि अःपु मजू । ६०१ म्ह सदस्यत दुगु विधायिका संसदय् २३९ सभासद्िपं दुगु दकले तःधंगु दलया हैसियतया माओवादीं प्रधानमन्त्री पदया दावा यायेगु स्वभाविक खः । वइगु निितं शान्ति प्रकि्रया पूवंकेगु व न्हूगु संविधान दयेकेगु गुलि महत्वपूर्ण विषय खः । सेना समायोजन व व्यवस्थापन शान्ति सुव्यवस्था व आर्थिक सामाजिक रुपान्तरणया ग्यारेन्ति यायेगु संविधान वयागु मुल मुद्दा खः । थ्व स्वंगू विषयलय् मेपिनिगु थें जिम्मेवारीं पिने ब्यागलं च्वनेफैमखु छाय्धाःसा वइगु राजनीतिक अस्तित्व स्वंगू विषय व परिवेशनाप एकाकार जुयाः वःगु दु । नेपाःया जक मखु बाह्य शक्तिं नापं वहे विषययात माओवादीया शक्ति स्वयाः कमजोरी तायेकागु दु । उकिया ल्यूने सामान्य राजनीतिक विषय जकमखु शास्त्रीय दर्शन व वर्गीय पक्षधरतां ज्या याःगु खँ लोमंके मज्यू । उिकं थ्वहे खँ पूवंके बीत मेमेगु शक्तित वइत सरकार स्वयाः पिने तयेगु कुतः जुयाच्वंगु दु तर माओवादीयात धाःसा सरकारया नेतृत्वय् जुइमा वा सहभागिता क्यनाः वा वं समर्थन ब्यूगु सरकार जूसा जक च्वय् न्ह्यथनागु विषयया समाधान मालेफु । वंगु ६ दँया अनुभवं नं थ्वहे खँ पितहःगु दु । वइगु विपक्षय् दुगु फुक्ककथंया बहस व पैरवी न्यनेबलय् नं माओवादी नं पद प्रतिस्थाया लोभ यानाच्वंगु प्रधानमन्त्रीया दाबी यायेगु अनुचित जूगु व सत्तत्रा कब्जा यायेत स्वःगु द्वपं बीगु याः ।

तर प्रधानमन्त्रीया पद वइगु सदस्य संस्था स्वयाः बच्छि दुगु दलं दाबी यानाच्वनेगु वं थःगु प्रकृति प्रदत्त अधिकार मालेगु अन्यथा जुइमखु । अथेला वइगु हकय् बहुमत थ्यंके मफयेवं वा मवयेवं वं ग्वाहालिमि मालीगु स्वभाविक खः । थुया दथुइ खनालया नामय् ग्वाहालि यायेगु बचनबद्धता प्वंकेगुया ल्यूने नं थ्वहे कारण खः । सिद्धान्तया जलप तयाः द्वन्द्वयात ब्वनेत छुं महिना न्ह्यःनिसें राजनीतिक शास्त्रय् छुं दख्खल दुिपंसं धु्रवीकरणयात अझ अप्वः कित्ताकाट यानाः एकलौटी व्याख्वा यानाच्वंगु दु । इमिगु तर्क दु फाँसीवादी शक्ति हाबी जूवनाच्वंगु दु उकियात छुं नं हालतय् पनेमाः । थुमिसं वामपन्थी एजेण्डा लागू याके मबीत जक मखु । न्ह्याबले न्ह्याबलेंया निितं ध्याक्वय् वांछ्वयेत दक्षिणपन्थीतय्त ब्वहलय् तयेत स्वयाच्वंगु दु । न्यनेबलय् प्रजातान्त्रिक समाजवादया धुन न्यनेगु तर व्यवहारय् अतिवाद न्ह्यःने यंकेत स्वइपिनिगु पृष्ठभूमि मेमेिपंसं मस्यूगु मखु ।

वंगु इलय् देउवायात न्ह्यःनेतयाः संसदीय प्रजातन्त्रयात रिकापीइ तयाः ज्ञानेन्द्रया तुतिइ छायेत स्वयाच्वंिपं थुिपं हे खः । अथेला सीकेमाःगु खँ छु धाःसा छुं नं कथंया अतिवादं नेपालय् थाय् काये फैमखु व नेपाःया आर्थिक सामाजिक रुपान्तरणयात पनेत स्वईपं छुं नं तत्व चाहे दरबारीया शक्ति जुइमा वा दक्षिणपन्थी उकिया कु_ित्सत नियत आः नं जनचेतना व संघर्षया दायरा तब्या जूगु इलय् झन् पूवंके हे फैमखु । अथेला वयागु हे नेतृत्वय् दक्षिणपन्थीत संविधानसभाया दायित्वं व कर्तव्य पूवंके न्ह्यः हे भंग यायेमाःगु धयाच्वंगु दु । भारतयात अनमिन मयःगु खँ सकस्यां स्यूगु हे खँ खः । थुकिया पलेसा मेगु छुं संस्थायात नं सःतेफु । सरकार दयेकेत ताःमलानाच्वंगु स्थितिइ अझ देशय् अराजकता वइगु खनेदु । अनमिनयात पित छ्वया सरकार शान्ति सम्झौता विपरित युद्ध न्ह्याकेत स्वयाच्वंगु दु । थुज्वःगु हे स्वार्थया कारण आन्तरिक राजनीतिक अविश्वासया कारण बाह्य पक्षं थःगु स्वार्थ अनुरुप म्हितेगु मौका कयाच्वंगु दु । आशंका हुइत कुतः यायेगु स्वयाः थःथवय् अविश्वास यायेगु ज्या अप्वयेकाः च्वंगु दु । प्रधानमन्त्रीया पद जक मखु खुद संविधान दयेकेगु नापं धरापय् लानाच्वंगु दु । न्ह्याक्को हे मन्त्र पूसां सहमति जुइगु सम्भावना खनेमदु । तटस्थ च्वनाच्वंिपं दलतय्सं थथेहे यानाः थः थवय् भक्त थें व्याख्या यायेगु यानाः आर्थिक व कानूनी अवस्था नाजुक जुइ व अराजकता अप्वयेके माः । थुगु स्थितिइ देशयात न्ह्यःने यंकेगु धयागु खःसा स्वंगू पार्टीतय्सं बांलाक्क बिचाः यायेहे माः ।

More Stories Like this