जीवन्त संस्कृतिया महोत्सव किपू महोत्सव

श्रीकृष्ण महर्जन

ऐतिहासिक नापं सांस्कृतिक रुपं महत्वपूर्णगु किपुलिइ न्हापांखुसी जीवन्त संस्कृति न्ह्यब्वइगु किपू महोत्सवया तयारी जुयाच्वंगु दु । वइगु माघ १९ गतेनिसें न्यान्हु तक याइगु झीगु तजिलजि झीगु किपू नांगु किपू महोत्सवया झ्वलय् कन्हय् शनिवाः किपुलिइ तःजिक किपू महोत्सवया घोषणा सभा याइगु जूगु दु । किपूमितय्सं मंकाः कथं याइगु उगु महोत्सवया घोषणा सभाया झ्वलय् किपूया बाघभैरब लागाय् पत्रकारतय्त भेला यानाः अनंलिपा सांस्कृतिक बाजं थानाः लसकुस यायेगु अले लाय्कू लागाय् यंकाः अनं पत्रकार सम्मेलन नापं महोत्सवया घोषणा सभा यायेगु नितिं तयारी जुयाच्वंगु दु धकाः ग्वसाः खलः किपूमिया कजि राजमान महर्जनं धयादीगु दु ।

पत्रकार सम्मेलन नापं घोषणा सभाया झ्वलय् लाय्कू लागाय् किपू महोत्सव गुगु कथं जुइगु खः उकिया नमुनाया रुपय् ब्वज्या नं जुइ धकाः वय्कलं धयादीगु दु । शनिवाः अन किपूतय्सं बासुरी बाजा थानाच्वनी धिमे नापं धाः बाजं तकं थानाच्वनी गनं म्हपूजा यानाच्वनी गनं पासा पायेगु यानाच्वनी अले गनं सांस्कृतिक महत्वदुगु ब्वज्या यानाच्वनी धकाः नं धाःगु दु । किपूमितय्गु जीवन्त संस्कृति ब्वज्या कथं किपूया लाय्कू त्वालय् जुयाच्वनी । उगु लागाय् नेवाःतय्गु थीथी कथंया समाःज्वलंत ब्वया ध्वाखा तकं दयेकातये धुंकूगु दु । किपू महोत्सव माघ महिनाय् गुगु कथं किपू देय् छगुिलं ब्वज्या जुयाच्वनी धकाः नमुनाया रुपय् लाय्कू त्वालय् कन्हय् ब्वज्या यायेगु जुइ धकाः नं ग्वसाः खलकं धाःगु दु ।
किपूया फुक्क त्वाःया आखाः खलः पुचःत जानाः वंगु खुला न्ह्यःनिसें हे किपू महोत्सवाया निितं तयारी यानाः वयाच्वंगु खः । त्वाः त्वालय् न्हिया न्हिथं मुँज्या च्वनेगु अले माःगु कथं तयारी यायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु । ग्वसाः खलकं ब्यूगु जानकारी कथं त्वाः त्वालय् बाजंया निितं गृहकार्यनिसें मेमेगु ज्याया निितं नं गृहकार्य जुयाच्वंगु दु ।

महोत्सवया इलय् किपूया देवी प्याखं मिसा पायाः अर्थात सिन्हःमू जात्रा दलू जात्रा लाखे पाः च्वनेगु जात्रा इन्द्रायणी द्यःया जात्रा गथां मुगःया लू तकं क्यनेगु कथं तयारी जुयाच्वंगु दु धकाः नं धाःगु दु । उलि जक मखु नेवाः संस्कृति कथं समेबजी बिइगु हलमल पासा तयेगु बाघभैरबया चायाम्ह धुँ गुम्ह धुँ झवाः मचां दयेकूगु धयातःगु दु व तकं प्रदर्शन यायेगु तयारी जुयाच्वंगु दु धकाः नं धाःगु दु । अथे हे नाय्िखं धिमे धाः नेकूं बाजा काहां बजा बासुरी बाजा प्रदर्शन यायेगु नापं किपूया जीवन पद्धति तकं न्ह्यब्वयेगु जुइ धकाः धाःगु दु ।

किपूमितय्सं छ्यलीगु ल्वाभः ज्याभःनिसें बुसांनिसें सीगु इलय् तक याइगु थीथी कथंया संस्कारत नं जीवन्त रुपं अन महोत्सवय् न्ह्यब्वयेगु कथं नं तयारी जुयाच्वंगु दु । किपू महोत्सवया इलय् किपुलिइ गुलि नं दुहां वनेगु लागा दु व फुक्क हे लागाय् स्वयं सेवकत परिचालन यानाः तिकट कयाः जक वनेगु कथंया ब्यवस्था जुइ । सरसफाईया ल्याखं किपू छगुिलं सरसफाई यायेगु किपूया फुक्क हे छेँया चःबियात महोत्सव ज्वःछि खुल्ला यायेगु नापं उकिया निितं माःगु कथंया ब्यवस्था यायेगु जुइ धकाः ग्वसाः खलकं धाःगु दु । किपूया म्हसीका हलिमय् न्यंकं थ्यंकेगु किपूमित एकता दु धकाः पिब्वयेगु आन्तरिक रोजगारया व्यवस्था यायेगु सर सफाईया ल्याखं नमूनाया रुपय् न्ह्यब्वयेगु स्वनिगःयात स्वयेगु महत्वपूर्णगु थाय् किपू खः धकाः पिब्वयेगु लगायतया आज्जु तयाः अथे किपू महोत्सव यायेत्यंगु खः ।

किपूमहोत्सवपाखें गुलि नं ध्यबा फाइदा वइ उकि मध्ये ९० प्रतिशत ध्यबाः किपूया त्वाः त्वाःया आखःयात संस्कति म्वाकेत धकाः इना बिइगु जुइ धकाः नं धाःगु दु । महोत्सवया इलय् लाखौं आन्तरिक नापं बाह्य पर्यतकत किपुलिइ वइ धकाः ग्वसाः खलकं अनुमान याःगु दु ।