अस्थिर नेपाःयात स्थीर याइम्ह जनमञ्जुघोष माः

लोकबहादुर शाक्य

आध्यात्मया स्वाहाने:
जीवन जगतया खास खँ थुइकेगु तथा प्रकृतिया सर्वव्यापी विधान प्रत्यक्ष अनुभूतिपाखें सीकेगु हे धर्म दर्शन खः, सत्य दर्शन खः। धर्म दुःख निरोध यायेगु निंतिं खःसा दर्शन थ्वया वैज्ञानिक अभ्यास हर क्षण लागू जुयाच्वंगु प्रकृतिया नियम सकल मानव नाप स्वापू दुगु जुल। थ्व सीकेगु, लुमंकेगु, स्वीकार यायेगु अले थःगु अनुकूल परिणत यायेगु धर्म दर्शनया तातुना खः। दर्शनया अभ्यासपाखें गुलि गुलि रस काये फइ उलि उलि धर्मय् प्रतिष्ठित जुया वइ, सुख शान्तिया पक्काम्ह अधिकारी जुया वइगु जुल। धर्म दर्शनया चर्चा मनुष्य जीवनया आध्यात्मिक उत्थानया लँपु खः ।

दुःखया उपाय:
प्रकृतिया नियम दुःख विमोचन तथा बन्धन विमुक्ति नाप तप्यंक स्वापू दयाच्वनी। वयात सीकेगु अले थुइका थें व्यवहारय् छ्यलेगु हे धर्म खः। दुःख विमुक्तिया उपाय धइगु दुःखया कारण लुइकाः निवारण यायेगु खः। प्रकृतिया कारण कार्य विधान स्वयातं नं पक्षपात मयासे समान रुपं लागू जुयाच्वनीगु जुल। कानून तोडे यात कि दण्ड जुइ, पालन यात कि सिरपाः दइ। दुःख व दुःख निरोध थःथःगु समझदारी तथा नासमझदारीइ निर्भर जुयाच्वनी। समरस जुल कि दुःखं मुक्त जुइ, सच्चायात पाय्छि कथं थुइके मफुत कि हानी जुइ। उकिं अज्ञानवस विधानया अःखः मवँसे कुशल कर्म यानाः धर्म अनुरुप आचरण यायेगु महत्वपूर्ण जुल ।

कां-पत्याः सद्धर्म पंगलः:
नसा त्वँसा रहनसहनया ख्याल यानाः नियमित जीवन निर्वाह यायेफत कि म्ह स्वस्थ जुइगु जुल। उगु कथं हे सूक्ष्म तर स्तरया नियम कानून थुइकाः लुमंकाः पालन यात कि आन्तरिक सुख शान्ति प्राप्त जुयाच्वनी। लोभया कारण मसिल कि निवारण याये मफइगुलिं सही कारण लुइकाः उपचार यात कि रोग मुक्त जुइगु जुल। तर गुलिसिनं मानवीय ज्ञान तथा प्रतिभा मथुइकाः कल्पनाया भरय् अदृश्य शक्ति वा देवतापाखें ग्याकाः प्रकोप जुल धकाः निवारणया निंतिं अनेक पूजा पाठ भजन म्येँ हालेगु जक मखु निरीह निरपराध पशु पंक्षीया बलि नापं बियाः अन्धविश्वासय् दुनाच्वंपिं नं दु। रोगया कारण मथुइकुसे हाहालय् वनाः निवारण जुइ मखुगु खँ बोध यायेमाल। अझ थौंकन्हय् वैज्ञानिक युगय् मनूतय्सं प्रकृतिया रहस्य अनुसन्धान यानाः प्लेग, हैजा, चेचक थेंज्याःगु महामारीया यथार्थ कारण लुइके धुंकल। मेघावी मनुखं रोग उन्मूलनया निंतिं थःगु शक्ति प्रयोग याःगु खः। अकाल तथा बाढी पीडितया निरोध यायेत खुसिइ लः पनाः बाँध नं दयेकल सत्य मालेगु झ्वलय् मानव मनीषिपिंसं अन्धविश्वासयात क्वत्यलाः मनुष्य जातिया सुख साधन समृद्धिया कारणय् आपालं कुतः यायेधुंकल। स्तुत्य खः। मनूया थ्व सत्य शोधक अभिमान आः अन्तरिक्ष मापनया निंतिं वामन पलाः न्ह्याकाच्वंगु दु ।

कमजोर मनूया लिधंसा 'द्यः' :
पिने अन्तरिक्ष अन्वेषण स्वयां नं अप्वः माःगु तथा महत्वपूर्ण थःगु आन्तरिक अन्तरिक्षया अन्वेषण, थःम्हेसिनं थःनाप स्वापू तयेमाःगु सच्चाइया खोज। व सच्चाइ गुकिया कारणं थःत दुःख सन्तप्त जुयाच्वनीगु खःसा हानं दुःख मुक्त नं जुइफुगु जुल। थ्व रहस्य मथूगु कारणं न्हिथं जीवनय् समस्या पिदन कि अनेक देवीदेवतायात पुकार याइगु प्रचलन नं समाजय् खनेदु। हानं दुःख जुइबलय् ग्यानाः मन असन्तुलित अवस्थाय् लाकाः भाकल यानाः पूजा पाठ यायेगु चलन नं दु। अझ थ्व हे मन कल्पित विधातापिं प्रसन्न यायेत अनगिन्ति कर्मकाण्डया सृजन तथा पालन नं यानाच्वन ।

विज्ञानया अभावय् ज्ञान अपूर्ण:
दक्व धइथें मनुष्यतय्सं धर्म धकाः हालाच्वंगु दु। तर धर्म धइगु छु खः अप्वःसिनं मथुयाच्वन। च्वय् न्ह्यथना तःगु कथं यथार्थ खँ मथुयाः हे मन असन्तुलित अवस्थाय् लाकाः दुःख सियाच्वन। दक्व धर्मया तातुना धइगु कुशल मंगल सेवा ज्याखँ यायेगु, मैत्री करुणा समान भावना ब्वलंकेगु खः। नैतिकवान चरित्रवान जुयाः विवेक बुद्धि पाय्छिकथं छ्यलेगु तःधंगु आधार जुल। अले दुःखया कारण लुइकाः निवारण यायेगु पलाःयात बोध यानाः न्हय्ज्यायेगु हे सच्चा मनूया कर्तव्य जुल ।

जनता दथुं हे 'मञ्जुघोष' दनेमाल:
अधम, मध्यम, उत्तम पुरुषया चर्यादिस शिक्षा याना स्वयेबलय् क्लेश दक्वया मू हा 'जि' ज्वनाच्वंगु खनेदु। उकिं संसारय् दयाच्वंगु दुःख दक्वया हा जुयाच्वंगु अज्ञानयात थुइकाः अनादिकालंनिसें प्राणीपिंत संसारया दुःख भय संयोग यानाच्वंम्ह शत्रु 'जि' ज्वनाच्वंम्ह खः धकाः म्हसीकेगु झ्वलय् प्रज्ञा बोध यायेगु अनिवार्य जुयाच्वंगु जुल। बोधिसत्वपिंसं कुशल कर्मया झ्वलय् अज्ञानी प्राणीपिंत थुइकाः ज्ञान बियाबिज्याइगु मू पलाः खः। तर गुलिखे मनूत शान्तपूर्वक थुइका मकाइपिं नं दयाच्वन। थज्याःगु अवस्थाय् सुधारया झ्वलय् क्वातूगु पलाः नं छी माःगु जुयाच्वन। थ्व विषय मञ्जुघोष बोधिसत्वया पलाः न्ह्यथनेबह जू। वसपोलया क्रियाकलाप कथं 'जि जिगु' धकाः ज्वनाच्वंम्हेसित घमण्ड दक्वं फुकेया निंतिं तःधंगु उपाय कौशल्य कथं दमन याये थाकुयाच्वंपिंत भयानक क्रोध स्वरुप जुया क्यनाः समस्या निराकरण याःगु जुयाच्वन। मञ्जुघोष थेंज्याःम्ह महापुरुष गुबलय् दर्शन याये दइ धकाः पियाच्वनां साध्य नं मजुइधुंकल। राजनैतिक, धार्मिक, सामाजिक हामातय्सं थ्व गम्भीर सत्य तथ्ययात ध्वाथुइकाः थःथःगु मनोभावना हीकाः सद्धर्मकथं देय्या शासन संचालन याकेत जनताया दथुं हे न्हून्हूपिं 'मञ्जुघोष' पाखें प्रेरणा कयाः राष्ट्रिय भावना दुपिं तयार यायेमाःगु परिस्थितिया माग जुयाच्वन ।

(सन्दर्भ सफू: आचार्य सत्य नारायण योयन्का कृत "धर्म आदर्श जीवनका आधार")

More Stories Like this