सेना समायोजन जुइला

- अमीर ताम्रकार -

वर्तमान राजनीतिक परिवेशयात सेना समायोजनया खँ तःधंगु महत्व व चर्चाया विषयवस्तु जुयाच्वंगु दु । देशय् निगू सेना दयाच्वंगु स्थितिइ छगू हे सेना दयेके माःगु आवश्यकतायात संसदीय दलतय्सं भारतया उक्साहतय् माओवादीयात सेना विहीन अवस्थाय् छ्वयेत लालायित जुयाच्वंगु दु । सेना दुगु पार्टी नागरिक पार्टी जुइमखु धयागु खँ नं थुमिसं जोडतोडरुपं ल्होनाच्वंगु दु । तर देशया परिवर्तनया बाहक जुयावयाच्वंगु एकीकृत नेकपा माओवादीयात काकाः सत्तां पिने तयाः वा इमिसं धाःथे सेना समायोजन जुइ धकाः गुगु मानसिकता पालय् यानाच्वनाच्वंगु दु व धाःसा उलि याउँक व अःपुक्क जुइ धकाः बिचाः तक्क यायेगु नं गलत जुइ । सेना समायोजनया खँ छख्य शान्ति प्रकि्रया नाप अहमरुपं स्वानाच्वंगु दुसा मेख्य संविधान निर्माण नाप जोडे जुयाच्वंगु दु । थ्व खँयात नजर अन्दाज यानाः एकतर्फि रुपं सेना समायोजन यायेगु धकाः सना व हाला च्वनेगुया छुं हे तुक मदु औचित्यता मदु । सेना समायोजनयात संसदीय दलतय्सं हलुका व विना आधारं काये धकाः गुगु सोच दयेकाच्वन व हचुवा सोच खः । माओवादीं सेना समायोजनप्रति सकारात्मक दुसां देशया संविधान निर्माण प्रकि्रया व वर्तमान शान्ति प्रकि्रया नाप स्वाकाः स्वयाच्वंगु दु । संसदवादीतय्गु समायोजनया उद्देश्य धयागु जनसेनायात कमजोर यायेगु इमिगु मानसिकतायात आघात यायेगु व अन्तत विघटन यायेगु खः । थ्व सोच धयागु देशय् थौंतक्क संघर्ष यानाः वःगु उपलब्धीयात खुस्ई चुइकाः प्रतिगामी पृष्ठभूमिया सेनाप्रति अगाध विश्वास यानाः ईपंप्रति यायेमाःगु नागरिक चेतना व लोकतान्त्रिकरण मयायेगु व मबीगु हे खः । नेपाली सेनायात लोकतान्त्रिकरण यायेत माःगु छुं नं ज्याझ्वः थौं तक्कया दुने संसद व सत्ताय् च्वनाच्वंिपं सुनां नं छगः शब्द नं नवाःगु मदु नवायेपुूगु मदु । धायेत ला सेना दुगु पार्टी नागरिक पार्टी जुइमखु धयावःिपं संसदीय पार्टीतय्सं जनसेनायात व्यवस्थापन यायेत वा समायोजन यायेत गुलि नं ितंितं न्हुया हाला व सना वयाच्वंगु दु । उकिया छगू प्रतिशत नं नेपाली सेनायात कयाः नवायेगु यानाच्वंगु मदु ।

सेना समायोजनया छगू ब्व सेनाय् लोकतान्त्रिकरण यायेगु खः । तर नेपाली सेनाया जनरलतय्सं सेनायात लोकतान्त्रिकरण यायेगु खँयात थौंतक्क स्वीकार याःगु खनेमदु । उलि जक मखु जनसेनायात सेनाय् दुने समावेश याकेत नं स्वीकृति ब्यूगु मदुिन । थुज्वःगु अवस्थाय् संसदीय दलतय्सं सेना समायोजनया खँ एकतर्फिरुपं जक हालाः व सना वयाच्वंगु दु । छाति व हाइट नापय् यानाः समायोजन याकेगु खँ धयावयाच्वंगु यात शान्ति सम्झौताया पाय्छि अःखः खः । थन सेना समायोजनयात नेपाली सेनां सेना भर्ना प्रकि्रयायात स्वाकाः शान्ति सम्झौताया खुलेआम उल्लंघन यायेगु दुस्साहसपना क्यनेत स्वयाच्वंगु दु । थ्व खँय् दलतय्सं ध्यान बियाच्वंगु मदु । नेपाली सेनाया जनरलतय्सं जनसेनायात राजनीतिकरुपं स्वयाः छगू प्रशिक्षित पुचःयारुपं स्वीकार मयायेगु व इमित व्यक्तिगतरुपं बाहेक समूहगतरुपं स्वीकार मयायेगु धयावयाच्वंगु दु । थ्व खँ नं शान्ति सम्झौता विपरित तर्क खः । थुिकं छु खँ स्पष्ट जुइधाःसा नेपाली सेना सरकार मातहत मखु व छगू स्वतन्त्र व - स्वशासित संस्था खः । सरकार वयागु मातहतय् चलय् जुइमाः धयागु आशय खः । मखुसा सरकारी धारणा व नियन्त्रण नं पिहांवनाः थःगु धारणा सार्वजनिक मयाये माःगु खः । पूर्व प्रधान सेनापति रुक्मांगत कटवालया पालंनिसें थ्व ज्याखँ जुयावयाच्वंगु दु तर सरकारं सेनां नवाये मज्यू धकाः गबलें नं धाःगु मदु । सेना समायोजनया अर्थ खः - देशय् दुगु निगू सेनायात समान व बराबरीया हैसियत बियाः सम्मानपूर्वक थाय् बीगु खः ।

तर थनया संसदीय पार्टीतय्सं सेना समायोजनया अर्थ थुया पाय्छि अःखः सोचय् यानाः वयाच्वंगु दु । नेपाली सेना धयागु सरकारया सेना व जनसेना धयागु माओवादीया सेना धकाः सोचय् हे असमानता दु । देशय् परिवर्तनया निितं गणतन्त्र हयेगु निितं जनसेनां गुलि बलिदान यात गुलि मनूत अंगभंग जुल । गुलि मनूत बेपत्ता जुल धयागु खँयात चत्तक्क हे लोमंकाः थौं तक्कया उपलब्धीत मानो थःिपंसं हे ल्वानाः हयाथें वा नेपाली सेनाया हिचःितं हःगु थें तायेका वयाच्वंगु दु । थुिकं यानाः सेना समायोजनप्रति दयाच्वंगु फरक बिचाः व धारणां यानाः सेना समायोजनप्रति संसदीय दलत गलत चिन्तनया शिकार जुयाः विश्वास यायेमाःगु जनसेनाप्रति आश्वासन व शंकास्पष्ट नेपाली सेनाप्रति मिखा तिस्सिनाः विश्वास यायेगु यानावयाच्वंगु दु । थुगुकथं सोच व धारणां सेना समायोजन जुइला ?

थुमिगु सोचय् हिउपाः मवःतले सेना समायोजन जुइख्वाः मवः । दकले न्हापां थुमिगु सोचय् हिलासू वयेमाल समायोजनया अर्थ छु मर्म छु आधार छु थुकिया बारे स्पष्ट जुइमाल । केवल माओवादीयात हतियारविहीन सेना विहीन यायेगुया छुं हे औचित्य मदु । सेना समायोजनया यथार्थ खँ धयागु दकले न्हापांला संसदीय दलतय्गु एकतर्फि व हचुवा सोच हिले माल हीके माल । मेख्य सेना समायोजन सम्बन्धी शान्ति सम्झौताय् न्ह्यथनातःकथं न्ह्याःवनेमाल । थुयालिपा देशया राष्ट्रिय सुरक्षा नीति छु गुज्वःगु जुइ उकी नेपाली सेनाया व जनसेनाया भूमिका छु गुज्वःगु जुइ धकाः स्पष्ट खाका मवःतले सेना समायोजन उलि याउँक जुइमखु । थ्व खँयात संसदीय दलतय्सं न्ह्याक्को हे ततःसलं ध्वाँग पुइगु ज्या याःसां सत्तासाझेदार याकेगु लोभय् माओवादीयात अलमलय् याये फैमखु । छक्वःया निितं धाये थौं संसदीय दल व सेनाया जनरलिपंसं धाःथे सेना समायोजन हे यात धाःसां माओवादीयात सरकारया नेतृत्व याकेबीला भारतया इसाराय् संसदीय दलतय्सं हानं मेगु त्वह न्ह्यःने हइ व सत्ता साझेदारीइ माओवादीयात दुथ्याकी मखु । संविधान निर्माणया ग्यारेन्ति मजूतले भारतया दलाली यायेगु ज्या संसदीय दलतय्सं मत्वःतूतले सेना समायोजन उलि याउँक जुइ हे मखु ।

More Stories Like this

आः ३३ न्हि ल्यं दनि
निजामती सेवा व समावेशीकरण
अप्वयाः वनाच्वंगु शहरीकरण समस्या व समाधानया लँपू
संसद तःधं लाकि न्यायालय ?
खाडीइ नेपाली मिसात