स्वायत्तताया निंतिं राजनीतिक सम्मेलन

कृष्ण प्रजापति

नेवाः लगायत नेपाःया आदिवासी जनजातित ताः ई न्ह्यवंनिसें राज्यपाखें उत्पीडित जुयाच्वंपिं खः। निसःत्यादँ न्ह्यः शाह वंशया उदय नापनापं देशय् शुरु जूगु भाषिक दमन व शोषण राणा शासनकालय् अझ तीब्र जूगु खःसा थुकी स्वीदँया पंचायती ब्यवस्थां नं निरन्तरता काल। उकिया विरोधय् राजनीतिक पार्टी व जनजातितय्सं ताः ई न्ह्यवंनिसें सः थ्वयेका वयाच्वंगु दु। खास यानाः २०४६ सालया जनआन्दोलनं देशय् प्रजातन्त्र पुनर्वहाली जुइधुंकाः छुं भचा जूसां जाति जनजातितय्त अधिकार प्राप्त जूगु खः। तर उकियात कदर मजूगु व राज्यपाखें मान्यता काये मफुतले वा जनजातित राजनीतिक रुपं हे न्ह्यज्याये मफुतले राज्यं वास्ता मयाइगु जुयाच्वन। आः नेवाः लगायत थीथी जाति जनजातित राजनीतिक रुपं हे न्ह्यचिलेगु कुतः यानाच्वंगु दु। थ्वहे झ्वलय् थीथी राजनीतिक पार्टीया नेवाः जातीय संगठन व थीथी नेवाः आन्दोलनया न्ह्यलुवा संगठनतय्गु छगू प्रतिनिधिमुलक संस्था कथं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति नीस्वंगु खः। आः थ्वहे वइगु मंसीर १७ व १८ गते थुगु समितिपाखें नेवाः राजनीतिक सम्मेलन यायेत्यंगु दु ।

नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं ख्वपय् हे नेवाः राष्ट्रिय सम्मेलन यायेमाःगुया निता स्वता कारण नं दु। छगू ला नेवाःत येँ, यल स्वयां ख्वपय् अप्वः बसोबास यानाच्वंगु दनि। अझ थ्व थासय् प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु नेमकिपा आः तक नं नेवाः स्वायत्त राज्य बारे स्पष्ट जुइ मफुनि। उकिं उमित हे ध्वाथुइकेत नं ख्वपय् थ्व ज्याझ्वः यायेत्यंगु जुइमाः। सामाजिक, राजनीतिक व सांस्कृतिक रुपं पीडित जुयाच्वंपिं नेवाःतय्सं ताः ई न्ह्यवंनिसें खय् ब्रम्हुतय्सं यानाच्वंगु अन्यायया प्रतिवाद यानाच्वंगु खःसां उकिया सुनुवाई जुयाच्वंगु मदु। राजनीतिक आन्दोलनय् नेवाःत न्ह्यःने हे दुसां नेवाः जातीय आन्दोलनयात राजनीतिक रुपं हे न्ह्यःने यंके मफयाच्वंगु ल्याखं नं थ्व इलय् नेवाःत राज्यपाखें विस्थापित जुयाच्वंगु अवस्था दु ।

नेवाः जातिं बैभवशाली रुपं सांस्कृतिक धरोहर तयार याना थकूगु थाय् स्वनिगः व थ्वया जःखःया नेपालमण्डलय् नेवाः स्वायत्त राज्य कायम यायेमाःगु नेवाःतय् माग खः। अथे जुइगु इलय् खय् वा मेमेपिं जातियात छुं नं अन्याय जुइगु खने मदु। नेवाःत जक सत्ताय् दइगु व मेमेपिंत देशं हे पितिनिगु खःसा अज्यागु नेवाः राज्य पाय्छि मजुइफु। तर थःगु थाय् वा थःपिंसं ब्वलंका थकूगु थाय् बाय् व चायात थःपिनि अनुकुल छ्यले दइगु शासन व्यवस्थायात विरोध यायेमाःगु छुं आवश्यकता मदु। मथुयाः अनेकौं शंका यानाः सर्गः कुतुं वइगु खँ ल्हाइपिंसं बरु खँ थुइकेगु पाखे कुतः याःसा बांलाः। उकिं अप्वः म्वाः मदुगु शंकाः यानाः नेवाः राज्यया विरोध यायेगु स्वयां नं नेवाः जातिया उत्थान व विकासया लागिं राज्यपाखें हे अधिकार कया वनेगु बांलाःगु उपाय जुयाः नेवाः राज्य माः धयाच्वंगु खः। सुना नं नेवाः राज्य म्वाः धाःसां नं मेमेगु जातिं थःथःगु जातिया राज्य दयेकाः यंकीगु इलय् नेवाःत गुगु जातिइ मिले जुयाः म्वायेगु धइगु संकट वइ। राज्य व्यवस्था सम्बन्धी विशेष समितिं हे जातीय आधारय् व भौगोलिक आधारय् नं राज्य विभाजनया प्रस्ताव तयार याना तये धंकूगुलिं देश गुगुं नं हालतय् संघीय राज्यय् वनीगु अवश्यम्भावी दु। उगु अवस्थाय् छु जुइ धइगु ध्वाथुइकेत नेवाः स्वायत्त राज्यया विरोध याइपिं व संघीयताया हे विरोध यानाः थःगु राजनीतिक हैसियत क्यनेत स्वइपिं मनूतय् छेँय् छेँय् वनेगु चाहना कथं नं ख्वपय् थ्व राजनीतिक सम्मेलन याये हःगु खनेदु ।

नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं न्हापा न्हापा येँय् जक थःपिनि ज्याझ्वः यानाच्वंगु अवस्थाय् आः येँनं पिने नं थःपिनि ज्याझ्वः यायेहःगु धइगु ख्वपया नेवाःतय् निंतिं नं गर्वया खँ खः। दछि न्ह्यः दशरथ रंगशालाय् नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा जूगु खः। थुगु राजनीतिक सम्मेलन अज्याःगु हे विशेष घोषणा यायेफुगुलिं यानाः थ्व थासय् हे थथे यायेमाःगु छगू हाथ्याया विषय नं जुया बिउगु दु। अथे जुयाः नं आः थीथी कवः दयेकाः आवंनिसें हे प्रसार प्रसारया ज्या न्ह्याये धुंकूगु दु। नेवाःतय्सं थःपिं हे जानाः नेवाः राज्य घोषणा याःगु इलय् दशरथ रंगशालाय् गथे अपार नेवाः जनसहभातिता खनेदुगु खः आः वइगु निवाः लिपाः ख्वपय् जुइगु थुगु राजनीतिक सम्मेलनय् नं अथे हे देय्न्यंकंया थीथी खलः पुचःत थःपिनि ब्यानर सहित सहभागी जुइगु जुयाः थ्व छगू सांस्कृतिक रुपं व ऐतिहासिक रुपं नं नेवाःतय्त भावनात्मक रुपं नं छप्पँ यायेगु बांलाःगु अवसर खः। गुलिं अन्यौलपूर्ण स्थितिइ वारीं मथ्यं पारीं मथ्यं यानाः अलमल जुयाच्वंपिं नेवाःतय्त नं स्पष्ट अडान सहित नेवाः राज्यय् समाहित यायेगु थ्व छगू बांलाःगु अवसर नं जूवनेफु। गुलिं मनूत मसियाः मथुयाः वा थःगु राजनीतिक पार्टीं कारवाही याइ धइगु ग्याःचिकुं हे थःपिंत अति आवश्यक जुयाच्वंगु शासकीय अधिकार हे समर्थन याये मछालाः लिकुनाच्वंगु अवस्था दु ।

थथे ख्वपय् थुगुसी जुइत्यंगु नेवाः राजनीतिक सम्मेलनं तमाम नेवाः नापं जाति जनजातितय्त हे बांलाःगु पाठ स्यनीगु आन्दोलन कथं ताःलाकेमाःगु खने दु। उकिया लागिं थीथी कवलय् च्वनाः थजु वा सम्मेलनय् सहभागी जुयाः थजु ग्वाहालि यानाः नेवाः जातिया ऐतिहासिक गौरवयात च्वछायेमाःगु दु। देशय् न्ह्याथाय् हे च्वंम्ह नेवाः जूसां थुगु सम्मेलनय् सहभागी व समर्थन यानाः नेवाः गौरवयात च्वन्ह्याकेगु ज्याय् भावनात्मक ग्वाहालि यायेफु। थ्व छगू नेवाःतय् निंतिं अग्नि परीक्षा हे जूगुलिं नं ख्वपया नेवाःतय्सं ब्यवस्थापनय् छुं अवरोध मवयेक थ्व ज्याझ्वः ताःलाकेत कुतः यायेमाःगु खनेदु। राष्ट्रिय सम्मेलन छगू एकताया प्रतीक नं जुइगु जुयाः थ्व बांलाःगु अवसर नं खः। थथे थीथी राजनीतिक संगठनया नेवाः जातीय संगठन नापं थीथी झिंछगू नेवाः जातीय संगठन दुथ्याःगु नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं देशब्यापी रुपं आह्वान यानाः देय्न्यंकंया न्यय्गू ख्वीगू जिल्लां हे प्रतिनिधित्व यायेगु क्वःछिनातःगु थुगु राजनीतिक सम्मेलन ताःलाका न्ह्याके फत धाःसा कन्हय् मेमेगु जातिया संगठनतय्सं नं नेवाः जातिया संगठनया सिको यायेत बाध्य जुइ। न्हापा न्हापा थें नेवाःत जातीय खँय् संगठित व सचेत धइगु थप प्रमाण क्यनेगु ई नं थ्व राजनीतिक सम्मेलन जुयाच्वंगु दु। उकिं नं वइगु १७ व १८ गते ख्वपय् जुइगु थ्व नेवाः राजनीतिक सम्मेलन ताःलाकेगु झी सकल नेवाःतय् न्हाय् धस्वाकेगु विषय जुइगु तायेकेमाः ।

More Stories Like this