चुनावी प्रहसन व राजनीतिक अवमूल्यन

- राजेन्द्र महर्जन -

वा ब्वय् वनेमाः बलय् भुतिब्वय् वनीगु धापुितं झी नेतातय्गु गैरजिम्मेवार व अनुत्तरदायी प्रवृत्ति स्वयाः दयेकूगु जुइमाः । थ्वहे कारणं यानाः इमिगु राजनीतिक साख म्हो जुजुं वनाच्वंगु दु । व थःिपंसं पलिस्था याःगु लोकतान्त्रिक पद्धत्तिया अवमूल्यन जुजुं वनाच्वंगु पाउँगु सत्य नं सीकेत ईपं असमर्थ जुइधुंकूगु दु । थ्व उज्वःगु संक्रमणकाल खः गुगु कालखण्डय् राजनीतिक दल व इमिगु नेतातय्गु मुख्य ज्याखँ शान्ति व संविधानया प्रकि्रया पूवंकेगु जिम्मेवारीया विशाल भारी क्वबुयाः न्हू बानेश्वरस्थित संविधानसभा भवनय् आग्सां चिनाः लगय् जुइमाःगु खः झी नेतात । तर ईपं अन वनेगु पलेसा िसंहदरबार दुहांवनेत जक ब्वाँय् जुयाच्वंगु दु सत्ता केन्द्रित निजी महत्वांकांक्षायात पाच्छायः । न्हू बानेश्वरयात िसंहदरबार वनेगु लँया रुपय् जक उपयोग यायेत स्वःगुिलं संविधानसभा थःम्हं क्वछ्यूगु निदँया अवधिय देशयात न्हूगु संविधान बीत असफल जूगु खः । इलय् हे संविधान च्वये मफयेवं संविधानसभाया साख कुतुंवंगु दु तंगु ईया दुने नं संविधान च्वयेगुयात साख आः नं म्हो जूगु दु । संविधान च्वज्याया कार्यतालिका दयेकेगु बाहेक मेमेगु ठोस ज्या जुइमफयेवं थप ईया दुने नं संविधान दयेकेगु आशा क्षीण जुयाच्वंगु दु । थुकिया अर्थ जनादेशकथंया कार्यभार क्वबुइत ताःमलनाः वनाच्वंगु संविधान सभाया अवमूल्यन जुयाच्वंगु खः । मुलुकयात छम्ह जक जननिर्वाचित व वैधानिक राजनीतिक संस्थाया अवमूल्यन जुइगु संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया शरीरय् ग्यानापूगु ल्वय् जुइगु खः । सत्ता केन्द्रित निजी महत्वांकांक्षाया भारी क्वबुयाः वनाच्वंिपं नेतातय्सं संविधान सभायात िसंहदरबारया मेचय् थहांवनेगु स्वाहांने दयेकल । िसंहदरबार केन्द्रित राजनीतिइ हे सभासदु उकिया नेता व दल रमय् जुयाच्वंगुिलं संविधान सभा कय्कुनाः व्यवस्थापिका संसदय् लिकुनाब्यूगु दु । थःगु भूमिका व्यवस्थापिका संसदया सभामुखय् कय्कुंसां नं संविधान सभाया नापं नं थःगु महान हैसियत प्रयोग यानाः संविधान सभायात कैदमुक्त यायेपुूगु मदु । थ्व नं संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया स्वास्थ्यया निितं ग्यानापूगु ल्वय्या संकेट खः ।
जननिर्वाचित संस्थाय् लगय् जूगु खतरनाक ल्वय् म्हसीका वनेवं संसदया नं तःधंगु मात्राय् अवमूल्यन जूगु खनेदु । संविधान सभा कय्कुनाः व्यवस्थापिका संसद् सीमित जुइगु अले संसद नं कय्कुनाः प्रधानमन्त्रीया निितं पटक पटक चुनाव यानां च्वनेगु भोटिङ्ग मेशिनुय् हिलेगु ग्यानापूगु ल्वय्या िचं खः । संसद्या हैसियत ला ३/३ क्वःया चुनावलिपा नं िसंहदरबारया निितं छम्ह प्रधानमन्त्री नं ल्ययेमपुूगु संस्थाया स्तरय् कुहाँवयेधुंकूगु दु । जननिर्वाचित संस्था संविधान सभाया हे छगू अंगः खः व्यवस्थापिका संसद । संसद आः सत्ताकेन्द्रित निजी महत्वांकांक्षाया खेलमैदान हे जूगु दु । राजनीतिक खेलाडीं प्रधानमन्त्रीया धेंधेंबल्लाः कासाय् पराजित जुइगुली ुह्याटि्रकु यानाः लिहां मवनेतं संसदया गरिमा व जिम्मेवारी स्खलन जूगु दु । िसंहदरबारया कार्यकारी प्रमुखया रुपय् प्रधानमन्त्री नापं ल्ययेत असफल जुइगु संसदया ल्यं पुल्यं साख नापं गिरय् जूगु खः । थ्व नं निर्वाचित राजनीतिक संस्थाय् क्षयरोग लगय् जूगु छगू दसि खः । थौं संसद थें निर्वाचित राजनीतिक संस्थाया क्षयीकरण नापं निर्वाचित नेतातय्गु नं अवमूल्यन जुयाच्वंगु दु ।

थ्व लोकतन्त्रया तसकं दुःखदायी पक्ष खः । जनतां निर्वाचित सभासद् संसदीय दलया छम्ह स्वयाः छम्ह नेता व देशया न्हापांगु व निगूगु तःधंगु दलया अध्यक्ष व उपाध्यक्ष स्वक्वः स्वक्वः तक्क नं बुतं नं संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रं त्याकेफैमखु । थ्व संसदीय अभ्यासया नं सुखद् पक्ष मखु । उिकं न्ह्यसः दनावःगु दु सरकार नापं ल्ययेमपुूगु संविधानसभां गथे दयेके फै न्हूगु संविधान आम जनताया मिखाय् प्रधानमन्त्री पद व थुकियात प्राप्त यायेगु निितं जूगु चुनावी पद्धत्ति व प्रतिस्पर्धाया संस्कृति क्वय्या स्तरया उपहासया विषय जुयाच्वंगु दु । शाही सैनिक शासनकालय् प्रधानमन्त्री पदया निितं नारायणहिटी दरबारया पश्चिम ध्वाखाय् वनाः निवेदन तःगु शैलीया हे ख्याः जुयाच्वंगु दु । गणतान्त्रिक नेपाःया प्रधानमन्त्री ल्ययेगु तौर तरिकायात । राष्ट्रया प्रमुख कार्यकारी पद हे ख्याः जूवंगु विषय जुइगु मछालेपूगु खँ खः । उलि हे मछालेपूगु विषय जूवंगु दु ।

प्रधानमन्त्रीया निर्वाचनयात अश्लील प्रहसनय् रुपान्तरण यायेगु । थुज्वःगु अश्लील पद्धत्ति व संस्कृति स्वस्वं न्हिलेबलय् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया आयू अप्वइगु मखु । नेपालय् निर्वाचित राजनीतिया संस्थातय्गु क्षयीकरणया प्रकि्रया चुनावय् निगू निगू थासं बूम्ह मनूयात प्रधानमन्त्रीइ तयेगु लिपा तिब्र व सघन जूगु दु । निर्वाचनय् मतदान याईपं आम जनता मतदानया हे आधारय् तःधंगु दल जुइगु व फुक्क दलयात कय्च्यानाः सरकार साचालन यायेगु परिपाटी व निर्वाचनया हे आधारय् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात संस्थागत यायेगु लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात संस्थागत यायेगु लोकतान्त्रिक पद्धत्तिया हुर्मत कायेगु ज्या जुइधुंकूगु दु । थन उकियात निरन्तरताय् संसदयात भोटिङ्ग मेशिन दयेकाः ब्यूगु दु व वनं ज्या मवइगु जुइधुंकूगु दु । प्रधानमन्त्री माधव कुमार नेपाल गुम्हय्स्यां लोकतन्त्रया धज्जी ब्वयेकल वंहे मेिपंत लोकतन्त्रया पाठ ब्वंकेगु ज्या यानाच्वंगु दु । थ्व लज्जास्पद पक्ष खः । जनादेशप्राप्त संविधानसभा संसद व िसंगो निर्वाचन पद्धत्तिया अवमूल्यन जुजुं वनधाःसा लोकतन्त्र जकमखु तानाशाहीतन्त्रया जग बल्लानाः वनी । थ्व लोकतन्त्रया निितं ग्यानापुइ ।

More Stories Like this