एकरुप जूमवंगु स्वन्ति नखः

सुनील महर्जन

थुगुसीया स्वन्ति नखः हनेगुली नेवाःतय् दथुइ नं एकरुपता मजुल। नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबुलिं स्वन्ति नखः हनेगु दिं क्वःछिउगु नं खः, तिथिमितिया विवाद ब्वलंगु अन्यौल हटे यायेत। तर थुकिया अःखः नेवाःतय्गु मेगु संस्था पञ्चाङ्ग निर्णायक समिति धयातःगु न्हि मिले जुइकथं (विशेषतः यलया सन्दर्भय्) स्वन्ति नखः हनेगु दिं क्वःछित। थुकी स्वन्ति नखः हनेगुली नेवाःतय् दथुइ थप अन्यौलता ब्वलन। थुकियात नेवाः दुनेया छगू जातया स्वन्ति छगू दिनय् मेगु जातया मेगु दिनय् धइगु कथं सर्वसाधारण नागरिक थुइका काःगु खनेदु। मेगु भाषा धायेगु खःसा थ्वहे झ्वलय् थीथी जातय् विभाजित नेवाःत आन्तरिक रुपं नं एकता मजूगु सन्देश प्रवाह जुल ।

देय् दबुलिं नं स्वन्ति नखःया दिन क्वःछिनाः उकथं स्वन्ति नखः हनेत इनाप याःगु नं खः। तर यलया बौद्ध विहार संघ व हिरण्यवर्ण महाविहार पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं धयातःगु दिन मिले जुइ कथ स्वन्ति नखः हनेत इनाप याःगु पम्प्लेट यलया थीथी थासय् तिकल। वयां निन्हु प्यन्हु दयेकाः ज्यापु समाजं हाकनं नेवाः देय् दबुलिं क्वःछिउ कथं स्वन्ति नखः हनेत इनाप यानाः थाय्थासय् भ्वं तिकल। थुकिं यानाः सर्वसाधारण मनूत झन हे अलमल जूगु खनेदु। थुकिं यानाः जनस्तरय् बरेतय्गु स्वन्ति नखः, ज्यापुतय्गु स्वन्ति नखः धइथें थुइका काःगु खने दु। सर्वसाधारण नागरिकतय्सं थथे थुइकेगुली इमिगु छुं हे दोष मदु। बरु इमित नेतृत्व याना धकाः दाबी याइपिं खलः व संघसंस्था थुकी मुक्कं जिम्मेवार खनेदु। नेवाःत तामाङ्ग, गुरुङ्ग थें छगू नश्लया जाति मखु। नेवाःत भाषिक समुदाय खः। थीथी जातया नेवाःतय्गु साझागु विषय खः भाषा व संस्कृति। थ्व दृष्टिं स्वयेगु खःसा नेवाःतय्गु दकलय् सकलय् तःजिगु नखः स्वन्ति खः। झी सकसिगुं एकताया तःधंगु आधार खः स्वन्ति नखः। तर विडम्वना स्वन्ति नखः हनेगुली झी एकमत जुइ मफुत। नेवाः खलः पुचःत थःगु साझा नखः हनेगुली हे एकमत जुइ मफुगु छाय्? थ्व झीपिं एकमत जुइ हे मफइगु सवाल खः ला? वा थीथी जातिया खलः पुचःया नेतृत्व तहलय् दयाच्वंगु अहम जकं थुकिया माध्यमं प्रकट जूगु जकं खः ला?

दँय्दसं धइथें स्वन्ति नखःया तिथिमिति विवादित जुया वयाच्वंगु दु। थुकिं यानाः नेवाःत अन्यौलय् मलायेमा धकाः देय् दबुलिं स्वन्ति नखः हनेगु दिन क्वःछिनाः उकथं हनेत इनाप याना वयाच्वंगु खः। थुगुसी नं स्वयम्भु, जनबहाद्यःया व हिरण्यवर्ण महाविहारया वज्राचार्य गुरुजु, ज्योतिषि, संस्कृतिविद् व नेवाः न्ह्यलुवापिं च्वनाः स्वन्ति नखः हनेगुली दिन क्वःछित सहलह ब्याकागु नं खः। उगु सहलहं कार्तिक २०, २१ व २२ गते छसिकथं झ्वःलाक स्वन्ति नखः हनेगु निर्णय यात। हाकनं हिरण्यवर्ण महाविहारय् तिथि क्यने सातकि अन स्वन्ति माने यायेगु परम्परा दु। थुगु हे परम्परायात मान्यता बिसें बौद्ध विहार संघं झिन्याबहाः झिन्याबहीया विहार सुधार समितिया निर्णय कथं पञ्चाङ्ग निर्णायक समिति धयातःगु दिन मिले जुइकथं क्रमशः १९, २० व २१ गते स्वन्ति नखः हनेत सार्वजनिक रुपं इनाप यात। चाहे जूसा तिथि क्यने सातकि स्वन्ति नखः हनेगु परम्परा हिरण्यवर्ण महाविहारय् जकं सीमित यानाः थःपिंसं देय दबू इनाप याःगु कथं स्वन्ति नखः हने जिउगु खः। थुकिं यानाः परम्परा नं मस्यनीगु व समाजय् जातीय संकिर्ण भावना ब्वमलनीगु नं खः ।

पञ्चाङ्ग निर्णायक समिति स्वन्ति नखः गडबड याःसा नेवाःत छधी छपाँय् जुयाः स्वन्ति नखः हन धइगु सन्देश प्रवाह जुइगु खः। थ्व अवसर झीसं गुमे यात। थथे यायेत छुकिं पन? थुकियात अस्तित्वया लडाइँ जकं दयेकूगु खः ला? खय्त ला बौद्ध विहार संघ वंगु बैशाख पात्रो पिकाःगु पात्रोय् नं १९, २० व २१ गते स्वन्ति नखः हनेगु धकाः च्वयातःगु खः। सम्भवतः थुकिं यानाः नं बौद्ध विहार संघयात भतिचा मछिन जुइ। अथे जुयाः थज्याःगु समस्याया समाधान इलय् जुइमाः। देय् दबू लगायत झी सकसिनं थ्व घटनां पाठ सयेके मफुत धाःसा झी झन् विखण्डित जुयावनी। तिथिमितिया कारणं नेपाल संवत् व्यावहारिक मजू धइगु मान्यतायात हे तिबः बिउ वनी ।

बौद्ध विहार संघ यलया झिन्याबहा झिन्याबही संघया कुसा संगठन खः। थ्व संगठन पुस ११ गते जूगु नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा नं सक्रिय रुपं ब्वति काःगु खः। अथेसा थ्व संगठन संस्थागत रुपं समग्र नेवाः आन्दोलनया भावना आत्मसात याये ल्यं हे दनि। मुलतः थ्व संगठन धार्मिक खः वा जातीय संगठन खः धकाः तिफ्याये थाकुगुलिं नं देय् दबुलिं याःगु इनापया मर्म थुइकेत समस्या ब्वलनाच्वंगु खः। थुकियात गुगु हद तक नेवाः आन्दोलनया सहयोगी याके फइगु खः थ्व खँय् झीसं गम्भीर ढंगं बिचाः यायेमाःगु थौंया आवश्यकता खः। नापं बौद्ध विहार संघ, यलया ज्यापु समाज, शाक्य, वज्राचार्य, महर्जनपिनिगु जक मखु सकल नेवाःतय्गु हक अधिकार व समानता गुगं नं कथं सहयोगी जुइगु संस्था जुइमाः। नेवाःतय्गु मंकाः सरोकारया खँय् छधी जुइ मफुत धाःसा नेवाः आन्दोलन सशक्त जुयाः न्ह्याःवने फइ मखु। परम्परा व आधुनिकतायात सन्तुलन यासें न्ह्याः वनेमाःगु थौंया आवश्यकता खः। थ्वयात वाःमचायेकेगु थःगु तुतिइ थम्हं पां पालेगु जुइ ।

More Stories Like this