ख्वपय् चट्टानया अभिलेख

येँ (झीगु स्वनिगः)

नेपाःया इतिहासय् थीथी कालखण्डया थीथी अभिलेखत दइगु जूसां नं ख्वपया ताथली गाविसय् लुयावःगु ४०० दँ पुलांगु चट्टान अभिलेखया ब्यागलं महत्व दु । ताथलीया नालाछाप विश्वकर्मा गाँ नालाछाप खेतफाँट व हलल गाँया बासुकीस्थानय् स्वंगू ततःधंगु चट्टानय् ब्यागलं ब्यागलं िझंन्यागू अभिलेखत लुयावःगु दु । ख्वप नगरपाखें न्हय्गू किलोमिटर पूर्वय् लाःगु हरियाली सल्लाघारी वनय् दुगु नेपाल सम्वत् ७४५ निसें ८३५ तक्कया चट्टान अभिलेख आःतक्क दयाच्वंगुया ल्यूने स्थानीय बासिन्दाया धार्मिक आस्था दुगु स्थानीय बासिन्दातय्सं धाःगु दु । चट्टान अभिलेखय् ख्वपया तत्कालीन जुजु जगज्योती मल्लया नेपाल सम्वत् ७४५ निसें भुपतिन्द्र मल्लया शासनकालतक्कया घटना किपाः थीथी सङ्केतत कियातःगु दु । थ्व स्वयाः न्ह्यः नेपालय् शिलालेख ताडपत्र भोजपत्र कनकपत्र व रजतपत्रय् च्वयातःगु इतिहास लुयावःगु खः ।

विश्वकर्मा गाँस्थित निगू चट्टानया तःग्वःगु ल्वहंतय् जगज्योती मल्लया दकले पुलांगु अभिलेखया लिसलिसे मेमेगु खुगू अभिलेख व किपाःत लुयावःगु दुसा बासुकी ल्वहंतय् ख्वपया जुजु जितामित्र मल्ल व येँया जुजु प्रताप मल्लया मल्लकालीन च्यागू अभिलेख व निगू सङ्केतात्मक किपाःत लुयावःगु दु । स्वनिगःदुनेया कलात्मक ल्वहंया देगः फल्चा ल्वहं हिति ततःधिकःिपं िसंह सल आदि दयेकेत थुगु क्षेत्रपाखें ल्वहं यंकेगु यानाच्वंगु नापं थुगु अभिलॆखपाखें स्पष्ट जूगु चट्टान अन्वेषक लिसे संस्कृतिविद् पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठं धयादिल । तःग्वःगु ल्वहंतय् कियातःगु अभिलेखय् नेपाल सम्वत् ८३५ सं भुपतिन्द्र मल्लं थः अबुया लुमन्तिइ ल्वहंया देगः निर्माण यायेत ल्वहं यंकूगु धइगु अभिलेखय् न्ह्यथनातःगु दु ।
नापनापं तःग्वःगु ल्वहंया शीर्ष भागय् कियातःगु जितामित्र मल्लया इलय् छगू यज्ञ यायेगु निितं ल्वहंया व्यवस्था याःगु धइगु नं अभिलेखय् न्ह्यथनातःगु दु ।
अथेहे मेगु बासुकी ल्वहंतय् नेपाल सम्वत् ७७८ या चट्टान अभिलेखय् प्रताप मल्लं चाँगुनारायण देगःया निितं गरुड नारायण िसंह व किसि लगायतया जन्तुतय्गु प्रतीक दयेकेगु निितं ल्वहंया व्यवस्था यानातःगु व उकियात स्यंकूसा महापाप लायेमाः धकाः नापं किइके बियातःगु दु ।
श्रेष्ठयाकथं तःग्वःगु ल्वहंतय् कियातःगु द्वँ ल्वाकेगुिलं स्वनिगलय् मल्लकालीन इलय् द्वँ ल्वाकेगु धेंधेंबल्लाः कासाया प्रचलन दुगु प्रष्ट जू ।
अथेहे यानाः नेपाःया इतिहासया चट्टान अभिलेख लुयावइगु हे नेपाःया निितं तःधंगु उपलब्धिकथं कायेमाःगु व थुिकं इतिहास च्वयेगुलिइ छगू न्हूगु आयाम थप जूगु स्मारक संरक्षण लिसे दरबार हेरचाह ज्याकू ख्वपया प्रमुख अरुणा नकःिमं जानकारी बियादिल । दुर्लभ चट्टान अभिलेख स्थानीय बास्ािन्दां मखंगु धाःसा अवश्य नं मखु तर चट्टानया विषयलय् गबलें मन्यनागु कारण उगु अभिलेखत द्यःया अक्षर वाणी धकाः धार्मिक आस्थां पुज्यानाः वयाच्वंगु स्थानीय रामसुन्दर विश्वकर्मां धयादिल ।

अथेहे यानाः हलल गाँया बासुकीस्थानय् दुगु चट्टान अभिलेखय् बासुकी नाग च्वनाः वयाच्वंगु उगु क्षेत्रय् फोहरवस्तु वांछ्वयेगु व अभिलेख जःखः दुगु मेमेगु सम्पदाया विनास यायेत स्वःसा थःहे विनास जुइगु जनविश्वास दुगु गामय् च्वंिपंसं धायेगु यानाच्वंगु दु ।