जातीय मुक्ति व गणतन्त्रया टावर

- गोपाल किराँती -

किराँती समुदाय सामान्यतः पृथ्वीनारायण शाहकाल व स्वीदँया पाचायतीकालं आन्तरिक उत्पीडनया सिकार जुइमाःगु खँ तथ्यं स्पष्ट याःगु दु ।
सर्वजातीय गोर्खाली सेनाया भरुवा बन्दुक विरुद्ध थुमवादी एकल जातीय सेना बिचाः व संगठनया अभावय् धनुषवाणं जक ल्वायेमाःगुिलं किराँतीतय्सं थःगु राज्य तंकूगु खः । तर राणा शासन विरोधी आन्दोलनय् जननायक रामप्रसाद राईया फौजी कमाण्डय् सामन्तवादया विरुद्ध न्हापांगु व निगूगु विश्वयुद्ध ल्वाःिपं गोरखा फौजया अनुभवया न्ह्यलुवाय् किराँतीं विद्रोह यानाः अथेहे खुला तक्क थःगु क्षेत्रयात मुक्त याःगु खः ।
अथेला िसंहदरबारय् २४ घौ थःगु कब्जाय् काःम्ह रामप्रसाद राईया सेनायात बुकाबिल । देशया राजनीति प्रशासन सेना प्रहरी न्याय सेवा उद्योग कलकारखाना आदिइ नं किराँतीत ध्याक्वय् लाःगु दु । जातीय मुक्तिया निितं राजनीतिक उद्देश्यं गठन जूगु जनमुक्ति मोर्चा राजावादी जुइगु धुनय् लगय् जुइवं सुनां मखु सुनां देशय् दँबदंनिसें न्ह्यानाच्वंगु जातीय असमानता विरुद्ध सः थ्वयेके माःगु खः ।
थुगु झ्वलय् किराँत मुक्ति मोर्चा गठन यायेगु पहल नं जुल तर थीथी कारणं व सम्भव मजुइवं खम्बुवान राष्ट्रिय मोर्चा खरामो गठन जुल ।
पिने स्वयेबलय् खरामो जातीय मुक्तिया निितं राजनीतिक संगठन जूसां नं थ्व मूलतः शोषित पीडित जनताया संगठन खः । थीथी चरण जुजुं न्ह्यःने वनाच्वंगु खरामो तत्कालिन नेकपा माओवादी नाप सैद्धान्तिक खँ मिलय् जुइवं वनापं समाहित जुल ।
व्यवहारं पुष्टि याःगु दु खरामोया पलेसा किराँत प्रदेश दयेकेगु ढाँचा वस्तुवादी व वैज्ञानिक खः व दु । उिकं खरामो सम्वन्धी संस्थागत कुतःयात पूर्वय् किराँत प्रदेश दयेकेगुया हे झ्वलय् छगू अभियानया रुपय् थुइकेगु बांलाइ । खरामोया निर्माण संघीय गणतन्त्र नेपाः अन्तर्गत स्वायत्तता पलिस्था यायेगु निितं खः । थुकिया न्हापांगु पर्चां रामप्रसाद राईया पूमवंगु क्रान्ति पूवंकेत संघीय गणतन्त्र पलिस्था यायेमाः धयागु खँय् स्पष्ट याः । खरामोय् नं तसकं मतभेद जुल तर जातीय उत्पीडन विरुद्ध ल्वायेगु धाःसां राजावादीतय्त लिपा लाकंला हितबहादुर थापामगर एच। बि। थापा या न्ह्यलुवाय् मगरात मुक्ति मोर्चा नापं दयेकूगु खः ।

खरामों अरुण स्वंगूगु जलविद्युत आयोजनाया तसकं विरोध याःगु खः । विश्व बैंक लगानी याःगु धयातःगु उगु आयोजनां वइगु कमिशन दक्कों येँया विद्युत प्राधिकरणं कायेगु व हिउँ नायाः वइगु चलखं शिकार जुइगु स्थानीय जनता जुइगु प्रष्ट खनेदयेवं उगु आयोजनाया विरोध जूगु खः । थुकी मानव अधिकारवादी व नेपाली जलश्रोतया विज्ञ विशिष्ट व्यक्तितय्गु नापं सहकार्य दुगु खः ।
मोर्चां किराँत स्वायत्त राज्य दयेके धुंकाः जक अरुण स्वंगूगु आयोजना दयेकेमाःगु मखुसा व थुनाबीगु राष्ट्रसंघया ज्याकुथितय्त ब्यूगु खः । थथेहे छक्वः शरदराज गौतमं ब्रुनाइ रेडियो व बैकुण्ठ मास्कें रोपटस्र टिभीया निितं अन्तर्वाता कयादीगु खः । बैकुण्ठ मास्केया छगू न्ह्यसःया लिसलय् जिमिसं धयाबियागु खः १२&/247;१५ दँ दुने किराँतीत राज्यसत्ताय् थ्यनेत्यंगु दु । अरुण ३ या कमिशन नयेगु मेिपंसं अले त्यासा पुलेमाःगु किराँती जनतां थ्व खँ जुइ हे फइमखु । थुया लिपा मास्कें थपाय्सकं याकनं छिगु जातीय मोर्चा सत्ताय् थ्यनीगु ला खनेमदुनि धकाः न्ह्यसः तयादिल । जिमिसं थुकिया लिसः बियाबिया - ुचीनय् जंगली मनूतय्त तालिम बियाः लालसेना दयेकाः माओत्सेतुङं लराईं त्याकल धाःसा जिमिगु जातिया मनूत ला जंगलय् च्वनाच्वंिपं मखु । विश्व विद्यालयया प्रोफेसर व राजदूत जुइधुंकूपं दु । किराँती सशस्त्र आन्दोलनया प्रारम्भ माओवादी काइदां यायेगु अर्थात जनसमुदायय् आधारित यानाः यायेगु व समापन धाःसा चेवादीकथं यायेगु जिमिगु बिचाः खः । तर चेवादी कथंया बारे अमूर्त चर्चा बाहेक ठोस रणनीतियाबारे संगठनय् जिमिसं ज्या मयाना ।
माओवादीकथं अथवा जनसमुदायय् आधारित लराईं ल्वायेत बि्रटिश व भारतीय सैनिकतय्गु दस्ता दयेकेगु तयारी जुल । सशस्त्र आन्दोलनया घोषणाया निितं जिमिसं सरकारं याःगु मध्यावधि चुनावया ईयात मिलय् यानाच्वनागु खः । तर सर्वोच्च अदालतं मध्यावधि चुनावया घोषणा खारेज यात । उिकं ज्याझ्वः नं रोके जुल । मध्यावधि चुनाव विरोधी जनताया समर्थनया अभावय् आन्दोलन जुइ फइ हे मखु ।
थथेहे २०५२ साल कार्तिकय् जुइगु धयातःगु मध्यावधि चुनावया न्हिंनिसें सशस्त्र आन्दोलन खरामों यायेत्यंगु खः । थुगु पटक १५ जुलाई २०१० अर्थात असार ३० गतेनिसें खरामो माओवादी पार्टीइ दुहाँवंगु च्यादँ दयेधुंकूगु दु ।
माओवादी थें क्रान्तिकारी पार्टीइ च्यादँय् थ्यंगु निश्चय नं चानचुनया खँ मखु । नेपाली क्रान्ति पूवंकेत जनताया न्ह्यात्थेंज्याःगु माग यात नं सम्बोधन याइगु माओवादीया जननीतिया बारे सकलें प्रष्ट दु व जुइ नं माः । माओवादी पार्टीइ दुहाँवंगु च्यादँ क्यंगु अवसरय् लुमंके हे माः । धनकुटा ईलाम व मोरङ्गया भव्यतम सफल फौजी कार्यबाहीत प्रस्तावित किराँत राज्यया १२ गू थाय्तमध्ये संविधानसभाया चुनावय् १० थासय् बांलाक त्यात ।
गणतन्त्र नेपाःया प्रचण्डया नेतृत्वया सरकार दुगु इलय् पशुपतिइ दुहाँ वनाच्वंिपं कुमिचातय्त मितयाः पितिनेत जूगु कुतः लोमंके मफैगु घटना खः । नारायणहिति दरबारदुने पलिस्था यायत्यंगु गणतन्त्र स्मारक माधव कुमार नेपालया सरकारं लिकयाः रत्नपार्कय् थ्यंकाबिल ।
थ्व छगू दुःखद् खँ खः । उिकं आः खोटाङ्ग - भोजपुरा दथुइया समुद्र सतहं ३०१० मिटर च्वय् लाःगु ट्याम्के पहाडय् किराँत गणतन्त्र टावर दयेकेगु अभियान न्ह्याकूगु दु । थ्व भ्यू टावर समकालिन विश्वया हे दकले तज्जाःगु टावर जुइ गनं काचन जङ्गानिसें गौरीशंकर तक्क विश्वया १० गू तज्जाःगु हिमाल मध्ये खुगू हिमशुंखला छक्वलं स्वयेफइ ।

More Stories Like this