पांगाय् जुजु वयाः अनर्थ (जिमि बाज्यां मुलय् तयाः कनातःगु बाखं)

सुनिता मानन्धर
जिगु जन्म पांगाया धोकासि त्वालय् जूगु खः । जि मचाबलय् बाकूचा ह्वानाः थ्याक्क थ्याक्क यानाः म्हितः वनेगु । सकलें पासािपंनाप यंकधाला नं म्हिता । द्यः खिउँखिउँ धाःलिसे सकलें थःथःगु छेँय् वनी । जिगु छेँय् सुं दइ मखु । जि याकःचा लुखाय् च्वनाः ख्वयाच्वनेगु जितः थौंतले झलझल लुमं ।

न्हापा थौंकन्हय् थें मस्तय्त गन बिचाः याइ । जि खुला दुबलय् जिमि मां मंत । उकिं मचांनिसें जितः त्वालय् सकलें दुथाय् पिने तये हइ । सकसियां थःथःगु ज्या यानाच्वनी । जि उखेंथुखें जुल कि खंपिंसं बुयाः थासय् तया बी । अनं हे जि ब्वलन हं ।

जि लः थल छगः ज्वने फसांनिसें वसिबँ पुनाः छेँज्या यायेमाः । न्हापा छेँय् ज्या यानाः नये दइ आखः ब्वनाः नये दइ ला धाइगु । आखः ब्वंपिं हे मदु । अबलय् देशय् दक्वं हे नेवाःत जक जूगुलिं जिं खँय् भाय् नं मसः ।

न्हापा उलि तापाक बिया छ्वयेगु व ब्याहा यायेगु चलन नं मदु । जि १२ दँ ति दुबलय् लिमं छम्ह मिजं क्यनाः 'व छंत यःला' धाल । जिं यः धायेवं जितः ब्वना यंकल । लच्छि लिपा मोहनिबलय् जितः थःछेँय् दुकाल । जिगु छेँ पांगाया हे पाहुत्वालय् तुं जूगुलिं तापाः नं मजू । नापसं च्वंगु त्वालय् हे जूगुिलं जि न्हियान्हिथं थःछेँय् लः कयाः लः तः वनेमाः । लः तः वनेबलय् जिमि अबु व दाजुं जा नका हइ । गबलें गबलें जा मनसें नं वयेगु । तर अथे जूसां थःछेँय् वनाः वल कि थःगु छेँय् जा नये मजिउ धकाः द्यां लानाः द्यनेगु । कन्हय् द्यः तुइवं नये का धकाः सुम्क द्यने ।

न्हापा जिमि छेँय् फै म्येय् लहिना तयागु दु । इमित नकेत भारी भारी घाँय् पुयाः क्वबिया हयेगु । जात्रा मोहनिबलय् खुथाय् न्हय्थाय् पालंपाः बजि ल्हू वनेगु । छ्व ह्वल कि न्हिछि छ्वमाय् खः दाः वनेमाः । बाचा बाचा इलय् तक बजि ल्हुया जुइगु । मिसा जूसां कं काः वनेमाः । उगु इलय् कं काः वंबलय् ल्हानाः सित धाईपं नं आपाः हे दु । न्हापा जिमि छेँय् नं कुति दुगु खः । छन्हु नापसं च्वंिपंसं इमित कुति मवायेकू धकाः जिमि छेँया कुति हे खुया यंकल ।

तःभुखाय् ब्वःबलय् जि बुँइ च्वंच्वनागु । घाँय् पुइत वनाम्ह जि छत्थुं बुँ सनाः जि ला च्वय् क्वय् जुल । छचाःखेरंया छेँ दुनाः स्वःस्वःथाय् धू ब्वल । सर्गः छगुलिं बँ पू थें धुफ्वः दनाः छुं हे खने मदु । भुखाचं जिमि छेँ ला दुन तर सुं हे मलाः । उगु इलय् छेँ दुपिंत सरकारं त्यासा बियाः छेँ दँ धाल । न्हापा त्यासा पुलेमाः धाःगुलिं पुले थाकुइ थें च्वंपिं सुनां हे मकाः । त्यासा कयाः नं पुलेगु गथे यानाः छतका दां कमे यायेत हे थाकु । लिपा त्यासा कयाः छेँ दंपिंत त्यासा मिनाहा जुल धायेवं न्हापा त्यासा मकाःपिं सकलें वाताहां जुल ।

न्हापा मिजंपिं सकलें झारु वनेमाः । झारु मवन धाःसा सरकारं खापा लिनाः खुसिइ चुइका बी । झारु वंिपंत सिन्ता नं बी । बिजुलि मत मदुगुिलं सिन्ता फायाः च्याकेगु । सिन्तायात बौला प्वाकः वंगु ल्वहं य् धंकाः मत थें च्याका तयेगु । निगः ध्यबा पूसा निगू बट्टा देसलाइ वः । दकलय् न्हापा वःगु देसलाइया छ्यों ह्याउँसे च्वं । थुगु देसलाइ न्ह्याथाय् किउसां च्याः । लिपा ज्ञां दया वःलिसे उगु देसलाइ बन्द यानाः हाकुगु छ्यं दुगु देसलाइ जक मीगु यात । हाकुगु छ्यं दुगु देसलाइइ बट्टाय् मकीकं मच्याः ।

न्हापा बुँज्या यानाः छु वल व हे नयेगु । दाल्चा दाल्चाय् कःनि सियाः तया तयेगु । कःनि क्यलेत लः घतय् थ्यंक यंकेमाः । कःनि क्यलाः धेरो दयेकाः नयेगु । चुंया मरि छुनाः नयेगु । छ्व क्यलाः ग्वार्चा नयेगु । छगू दँय् वा मवयाः गनं हे वा पी मफुत । अथे हे कःनि छ्वमा नं लः मदयाः सिना वन । उगु दँय् तकं सरकारं कुत कयाः अन्याय याःगु जितः लुमं । जिमिसं नं लिपा तसकं दुःख सियाः छपीया छमुरी दरं कुत पुला ।

उगु इलय् ध्यबा कमे याये तसकं थाकु । झिंनिकु थाइ थात कि न्याःना निसें ग्वाःना दां बी । देशय् लः मदइबलय् तरकारी न्यानाः नयेमाः । प्यंगःया न्याथु पाछै लाबा बिउ । जुल्फि प्यंगःया न्यापा । जाकि फछिया छम्वह पाँय्म्वः काः । ला छधानीया झ्याःनां बिउ । ला छकः नयेत नखलं नखः वयेमाः । ला मीपिनि भुजिं ख्याना च्वनी । थःपिंसं छेँय् हे बजि ल्हुइमाः- गुलिं न्हियान्हिथं बजि नं नये मदु । बजि नयेत नं नखः वयेमाः । हाम्वः संल्हूबलय् घ्यः चाकु लिसे बजि नकीगु तसकं साः । गुंपुन्हि वःसा जात्रा स्वःवःिपंत धकाः चाया कसिचाय् छथल जा थुयाः लैं तरकारी दयेकाः तइ ।

ब्याहा भ्वय् जूसा म्हू म्हू लप्ते हयाः जिलाजंपिंत तप्ले त्वका तइ । छेँजःपिं सकलें जानाः लप्ते सुइ । न्हापा पासापिं भ्वय् सःतेमाः धइगु नं मदु । छेँजः व थःथितिं ब्याहाभ्वय् क्वचाः । थःछेँय् जुछि क्वसः बिउसां भ्वय् वःिपंसं क्वसः बीमाः धइगु मदु । क्वसः बिउसां न्हाय्कं छपाः बी । जिं नं न्याःना ध्यबा बियाः भ्वय् नये लं । न्हापा हाकु पतासि भम्चित सिंकी । हाकु पतासि हे सगं ज्वलं देछाइ । भान्तांलं छपाः सुया बिउसा मगूतले व हे छपाः । हिलं हिलासा लं माः धइगु नं मदु । पुखुली वनाः वसः हिउ वनेगु इलय् न्हापां गां हिनाः थम्हं फिनातःगु लं हीगु व गन कि हाकनं थम्हं हिनातयागु गा हीगु । छखे हे प्यकू न्याकू स्वानातःगु गां न्यइ । न्हापा थसिमितसें नालु लाकां थानाः मी हइ । छजु लाकांया झ्याःना काइ । लुँ छतोलाया न्यय्तका काःसां थिके धकाः न्याःपिं मदु । जिमि काय्या कमाइ दयेवं लच्छिया स्वसः तलबं जितः छतोला लुँया न्हाय्पं जायेक तुकि सुइकल ।

थःपिं आखः मसःसां जहानं मस्तय्त आखः ब्वंकल । न्हापा पांगाय् आखः ब्वंतले ध्यबा पुलेम्वाः । लिपा येँय् डेरा कयाः आखः ब्वं वल । जिमि जहान मस्त च्वंच्वंगु डेराय् थ्यंक न्यासि वनाः जाकि तः वनी । जि याकःचा उखेंथुखें गनं जुइ मसः । जहान पासापिं नाप वंसा जक खः । न्ह्याथाय् वंसां न्यासि हे जुइगु । जिं झिंनिफा जाकि क्वबियाः येँया कालधाराय् तःसिंतय्थाय् बालि तः वया ।

न्हापा ब्वलसायाः वा पीगु खःसां अनं लिपा न्हिछि वा पिल कि छसुका दां बीगु यात । नारांहितिइ बाज्यापिनि सिँ फाः वंसां न्हिं छम्वह ज्याला बीगु । अन दुहां वनेत न्हूगु तकः तपुलि पुना वनेमाः ।

न्हापा पांगाय् जुजु वःगु इलय् आः अनर्थ जुइगु जुल का धाःगु थौं धात्थें हे जुजुया अनर्थ हे जुल । न्हापा लाय्कू मदुथाय् जुजु दुहां वने मजिउ धाइगु । लाय्कू मदुथाय् जुजु दुहां वल अनर्थ हे जुल ।

न्हापा विरामी जूसा वासः नयाः आराम कायेगु चलन मदु । मचा बूसां छेँय् हे बुइकी । जि न्हापां काय्पिं बूगुलिं म्ह्याय् बूगु इलय् जिमि ससःअबु तसकं लय्ताःगु जितः थौंतले लुमं ।

थौं देशय् फोहोर जुयाः बँ पुईपं तयेमाः । न्हापा थःगु छेँ छकू बाहेक मेथाय् नापसं च्वंपिनि छेँ क्वय् बँ पू वन कि ल्वापु जुइगु । थःगु छेँय् बँ पुनाः वःगु धू साः दयेके माःगुलिं साः दयेकेत धू मगाइ धकाः फयांफक्व फोहोर मुनेत स्वइगु ।

More Stories Like this