राजनीतिइ नेवाःत

तारण शाक्य

झी नेवाःत नेपाःया प्रारम्भिक कालयापिं आदिवासी हे खः। देशय् बांलाःगु प्रवृत्ति मालेगु झ्वलय् नेवाःतय्गु थीथी कला, कौशल, नेवाःतय्गु ज्वः मदुगु संस्कार व प्रतिलिपि तक नं थःपिनिगु हे हुनिं सुयाकें नये काये म्वायेक स्वावलम्बी जुयाच्वंगु इतिहासं थौं तक नं प्रमाणित यानाच्वंगु दु। राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् थथे बय्बय् जुयाच्वंगु नेवाः जातिया म्हसीका खनाः देशय् आपालं नुगः मूपिं, म्हुतु यचुयाः नं नुगः पिचुपिं ब्राम्हणवादीतय्सं थौंनेवाःतय्त वाथावाथा कंगु अवस्थाय् थ्यंकातःगु दु। अथे जुयाः नेवाः भाषाय् जक मखु नेवाः भौतिक संरचनाय् तक नं हा कयाः नेवाःतय्गु संस्कार बुलुहुँ बुलुहुँ न्हंकेगु कुतः जुयाच्वंगु दु। थथे हे जुयाच्वंगु वाःचायेकाः नेवाः न्ह्यलुवातय्सं थीथी संघ संस्था मार्फत ततःधंगु विरोध प्रदर्शन, आन्दोलन आदि याना वयाच्वंगु दु। ईब्यः कथं जागरुक व्यक्तिपिनि हिम्मतयात तिबः बी माःगु ई वयाच्वंगु दु। थुकिया लागिं झी सकलें छप्पँ जुयाः जागरुक जुइमाःगु जक मखु राजनीतिइ हे न्ह्याये माःगु ई वयाच्वंगु दु। यदि थुकिया निंतिं झी नेवाःत तयार जुइ मफुत धाःसा आपालं दुर्घटनाया शिकार जुइ मालेफु ।

देय्या राजधानीयात संरक्षण बियाच्वंपिं, राष्ट्रया इज्जतयात गौरवशाली यानाच्वंपिं नेवाः जातिप्रति कुनियत ज्वना वःपिं राजनीतिया नेता धाःपिंसं गुगु व्यवहर यानाच्वन, गुगु दृष्टिं स्वयाच्वन धइगु खँ झीगु न्ह्यःने प्रस्ट खने दयाच्वंगु दु। पार्टी व नेतातय्सं स्वनिगलय् लाखौं जनता ल्ह्ययाः प्रदर्शन यानाः पार्टी व नेतातय् इज्जत तयेत स्वइगु इलय् आपालं गलत नियतया मनूत नं उकी ल्वाक ज्यानाः वइगु जुयाच्वन। पार्टीवालातय्सं कुराजनीतिक संस्कार ज्वनाः पार्टी व नेतातय्गु इज्जत, अस्तित्व, गौरव प्रदर्शन याइगु इलय् स्वनिगःवासीत उमिसं छुं याइगु खः ला धकाः ग्यानाः त्वाःत्वालय् पाः च्वनेमाःगु अवस्था दु। नेवाःतय्गु गौरवमय परम्परा धयागु तिसां तिया जुइगुलिं गःपतय् च्वंगु लुँ सिखः, पतिनय् न्ह्याना तइगु लुँ अंगू खुया यंकेगु जक मखु न्हिनय् हे छेँय् लुटे यायेगु घटनात प्रत्यक्ष खने दयाच्वंगु दु। अथे हे थनया देवालय व शिवालयय् च्वंगु अमूल्य कृति व मूर्तित नं न्हियान्हिथं खुया यंकाच्वंगु दु। थथे उपत्यकाया नेवाःतय्त दुःख बियाः इमिगु मौलिक अधिकार हनन् जुइकथं ज्या यायेत थनया ब्राम्हणवादी राज्य तकं लगे जुयाच्वंगु दु ।

संविधान दयेकेगु देय्या मौलिक प्रावधानयात हे असफल यायेगु कुतः जुयाच्वंगु दु। भाषणय् संविधान दयेकेमाः धयाच्वंसां लिउने घःकू तयाच्वनी। भ्रष्ट व ध्वष्ट राजनैतिक चरित्र दुपिं अज्याःपिं नेतातपाखें देय् व जनतां छु आशा यायेगु? याकःचा प्रधानमन्त्रीया चुनावय् दनाच्वंम्ह रामचन्द्र पौडेल झिंनिक्वः तक बूगु जक मखु कांग्रेसतय्सं तक नं पत्याः मयाइम्ह नेता जुयाः नं लाज शरम मदयेक यथास्थितिवादी सोचं ग्रस्त जुयाच्वन। स्वसः भोट कयाः त्याके माःगु संसदीय व्यवस्थाय् सछि हे भोट मवलं नं प्रधानमन्त्रीया उम्मेदवारी धाःसा त्वःते मफुनि। कांग्रेसी प्रजातन्त्रवादी, यथास्थितिवादी सोचया एकतन्त्रवादी अर्जुन नर्सिंह केसी, रामशरण महत थेंज्याःपिं हैकमवादी नेतातय्सं धाप बिउगु हे कारणं रामचन्द्र पौडेल याकःचा हे प्रधानमन्त्री पदय् दनाः झिंन्याक्वः तक पराजित जुइ माःगु खः। थ्व चुनावया लिच्वलं रामचन्द्र पौडेलयात देय्या राजनीतिं सन्यास काये हे माःगु अवस्था ब्वलंका बिउगु दु। छु ख्वालं रामचन्द्र पौडेलं जनतायात आश्वासन बीगु? हिवप जारी यानातःगु दयेक दयेकं नं कांग्रेसया सांसदतय्सं रामचन्द्रयात भोट मबिल। खास भोट कयाः त्याकेमाःथाय् संसदय् हे खुसः मध्ये सछि व नीगुम्हेसिगु जक उपस्थिति जुल। अथे नं रामचन्द्र पौडेलं थःगु प्रधानमन्त्री पद्या लोभ धाःसा त्वःते मफुनि। थज्याःपिनिगु गथे मू तयेगु?

देय्या राजनीति थथे देय्यात असफल यायेकथं न्ह्यज्यानाच्वंगु दत धाःसा झी नेवाः जातियात प्रपञ्चय् लाकाः न्युनीकरण यानाः नेवाःतय्त कुण्ठित यायेगु कुनियत यानाच्वंपिं नेतातनापं गथे सम्मान यायेगु? थ्व ई ला वया हे च्वंगु दु। अथे जुयाः झी नेवाःत वैमनस्यता व संकुचित धारणां मुक्त जुयाः राजनीतिइ न्ह्यज्याये माःगु ई वःगु वाःचायेके माःगु दु। उकिं सही दृष्टि नेतात नापं सामना यायेगु दक्षता ब्वलंकेगु ई वयाच्वंगु महसुस याये मालाच्वंगु दु। थज्याःगु इलय् नेवाः न्ह्यलुवा जुयाच्वंपिं न्ह्याम्ह हे थजु झीसं बः बीमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु। थथे सम्पूर्ण राष्ट्रया नेवाःत छधी छप्पँ जुयाः थथःगु थासं फूचाःगु ग्वाहालि याये नु। मालीगु इलय् न्ह्याबलें झीपिं छधी छप्पँ जुयाच्वने फयेके नु। थुगुसीया न्हूदँय् झीसं थ्वहे प्रतिज्ञा याये नु ।

More Stories Like this