स्वाभिमानी जुयाः म्वाये फयेमाः

नरेशवीर शाक्य

नेवाःतय् तःजिगु नखः स्वन्ति खः। स्वन्ति नखः नेवाःतय्गु भावनानाप स्वानाच्वंगु नखः खः। स्वन्ति नखःबलय् याइगु म्हपुजा नेवाःतय्गु मौलिक संस्कार खः। थ्व दिं धइगु कछलाथ्व प्रतिपदा खः। थ्व दिं अति हे भिंगु दिं जूगु कारणं ततःधंगु जनकल्याणकारीया ज्या थ्व दिं कुन्हु हे यायेगु यानातःगु दु। स्वन्ति नखः दुने नेपाल संवत्या न्हूदँ नं लानाच्वंगु दु। नेपाल संवत् थुगु दिं कुन्हु नीस्वंगु नं थुगु दिं भिंगु न्हि जुयाः हे खः धयागु बिचाः विज्ञतय्गु दु। नेपाल संवत् राष्ट्रया नामं नीस्वनातःगु व थ्व संवत् शुरु जूगु इलंनिसें थौं तक नं निरन्तर न्ह्याना हे च्वंगु दु। संवत् शुरुया इलय् थुकियात राजकीय सम्मान बियातःगु खः। थन गैर नेवाःत शासक जुया वयेवं थ्व संवत्यात नं ध्याकुनय् लाकेगु ज्या जुल। देय्या तःधंगु सम्पदायात न्हंकेगु कुतः राज्यस्तरं हे न्ह्यात। तर स्वाभिमानी नेपाःया जनतां थ्व संवत्या महत्व व गरिमायात त्वःते मफु। थ्व संवत्या तिथिकथं हे थःपिनिगु कर्मकाण्ड, रितिथिति व जात्रा पर्वया ज्या न्ह्याका हे च्वन। राष्ट्रप्रति जिम्मेवार मनूतय्सं थःपिनिगु भाय्, संस्कृतिया उत्थानया निंतिं थःगु हे पहलं ज्या याना हे च्वन। थनया आदिवासी नेवाःतय्सं थःपिनिगु म्हसीकायात ल्यंका हे च्वन ।

नेपाल संवत्यात राष्ट्रं मान्यता बीमाः धकाः न्ह्याकाच्वंगु आन्दोलन छगू गन्तब्यय् थ्यनाच्वंगु दु। नेपालभाषा मंकाः खलकं देय्या फुक्क जनतायात समान अधिकार दयेमाः धयागु सःया नेतृत्व यानाः देशय् दुनेया सकल आदिवासी जनजातियात जागृत याना बिउगु दु। तर खलःया थुगु ज्या प्रतिगामी तत्वतय्गु निंतिं, उगु इलय् छगू जातिया वर्चश्व तयाः सत्ता न्ह्याकाच्वंपिं, व आः देय्या सम्पूर्ण जनतायात थःपिनिगु राजनीतिक अभिष्त दुने तयेत स्वयाच्वंपिनिगु निंतिं मिखाया धू जुयाच्वंगु दनि। दुःखया खँ धायेमाः थज्याःगु ज्याय् नेवाःतय्गु नामय् अझ नं राजनीति जुयाच्वंगु दनि। नेवाःत हे अज्याःगु कासाया गोटी जुयाः नेवाः ख्यलय् चिकंलापा जुयाः नेवाः एकतायात स्यंकेत न्ह्यचिलाच्वंगु दनि। नेवाः कला संस्कृतियात न्हंकेगु कुत आः जक मखु न्हापांनिसें हे जुयाच्वंगु खः। नेवाःतय्त फायेगु निंतिं नेवाःतय्गु एकता न्हंकेगु कुतलय् गुलिखे नेवाःत हे कारक तत्व जुयाच्वंगु दु ।

नेवाःतय्त राजनैतिक पार्टीतय्सं न्हापांनिसें हे छगू भोट बैंक कथं कायेगु याना वयाच्वंगु दु। थःपिनिगु पार्टीप्रति आकर्षित यायेगु निंतिं नेवाःतय्त जुयाच्वंगु दमन व भेदभाव इमिगु निंतिं न्ह्याबलें हे चर्चाया विषय जुयाच्वनी। नेवाःतय्गु आन्दोलनय् ऐक्यबद्धता जक मखु थःपिनि कार्यकर्तातय्त तकं भाषिक आन्दोलनया कार्यकताया भेष बियाः थज्याःगु आन्दोलनय् सहभागी याका तइ। तर गबलय् मौका वइ अवलय् थुपिं पार्टीतय्सं नेवाः आन्दोलनया सःयात न्हंकेगु कुतः याइ। आन्दोलनय् सहमति क्यनाच्वंगु बुँदात नापं थुमिगु निंतिं अप्पा बाकू जुया बी। थुपिं नेवाः कार्यकर्तात ख्वाः सुचुकेगु थाय् माः जुइत बाध्य जुइ। नेवाःतय्त भावनात्मकरुपं आन्दोलित यायेगु रणनीति हरेक राजनैतिक पार्टीतय्सं याना वयाच्वंगु दु ।

नेवाःतय्त राज्य दइ धकाः गैर नेवाःतय्गु नेतृत्वय् लय्तायाच्वंपिं नेवाः कार्यकर्तात नं आपालं दु। नेवाःत बाहुल्य दुगु थासय् नं गैर नेवाःयात चुनावया उम्मेदवार यानाः अनं चुनाव त्याके बियाः मख्ख जुयाच्वंपिं नेवाःत अझं आपालं दनि। थःत सच्चा नेवाः धकाः गर्व यानाच्वंगु दनि। थुपिं नेवाः कार्यकर्तात थःपिनिगु भाषा जातिया विकासप्रति प्रतिवद्ध जुइगु स्वयां नं थःपिनि मातृ संस्थाया आज्जु पूवंकेत मचायेक हतियार जुयाच्वंगु खँय् सचेत जुइ फयाच्वंगु मदु। सर्वसत्तावादया नीति नालाः सम्पूर्ण अधिकार थःगु ल्हातय् लाकेत दत्तचित्त जुयाः अनेक रणनीति यानाच्वंपिं थज्याःपिं राजनीतिक पार्टीया नेवाः कार्यकर्तात हरेक ख्यलय् थःपिनिगु वर्चश्व कायम जुइमाः धयागु मनस्थिति तयाः नेवाः एकता व नेवाःतय्सं थःपिनिगु हक अधिकारया निंतिं यानाच्वंगु आन्दोलनयात लक्षित यानाः प्रहार यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। न्हापाया मूल्य व मान्यतायात न्हंकाः थःपिनिगु ज्या क्वचिंके फत धाःसा राजनीतिकरुपं नं थःपिनि वर्चश्व ल्यनीगु खँय् पत्याः यानाच्वंगु दु। तर वास्तविकरुपं थुपिं छुं वादया शिकार जुयाः थःपिनि सम्पदायात हे न्हंकेत कारकतत्व जुयाच्वंगु खँय् झीसं होश तयेमाः नेवाःतय्गु एकतायात घाः लाकेत थुपिं अनेक भेषं भाषिक कार्यकर्ता जुयाः, पत्रकार जुयाः वा पत्र पत्रिका हे पिथनाः, आन्दोलनकारी जुयाः हे नं न्ह्यःने वयाच्वंगु दयेफु। भ्रामक वातावरण दयेकाः धुँया छ्यंगू पुनाः वइपिं ध्वंचातय्त काचाक्क म्हसीके नं फयाच्वनी मखु। तर इमिसं निश्चित आजु दुने च्वनाः याइगु थीथी गतिविधिं इपिं थः हे नांगा जुजुं वयाच्वनीगु वास्तविकता खः। राजनीति दुने बल्लाःपिंसं कमजोर मनूतय्त न्ह्याबलें गोटी हे दयेकाच्वनीगु बाहेक लाकां सरह ब्यवहार यानातःपिंत सुना नं छ्यनय् मतइगु वास्तविकता नं खः। थःत पंगः जुयाच्वंपिंत चीकाः न्ह्याः वनेमाःगु छगू वास्तविकता खःथें थःपिं छु धरातलय् दनाच्वनागु दु धयागु थुइकेमाः। अले जक व वास्तविकरुपं छुं नं ख्यःया निंतिं योगदान याये फइ। अथे याये मफुत धाःसा अज्याःपिं समाजया निंतिं छगू कलंक जुयाः जक च्वनीगु खँय् ध्यान वनेमाः। मनूत आत्मसम्मानं म्वाये सयेकेमाः। भ्रमय् मखु वास्तविकताय् दने फयेकेमाः ।

nshakya@gmail.com

More Stories Like this